سد هراز
سد هراز | |
---|---|
نام رسمی | سد هراز |
کشور | ایران |
محل | آمل |
آغاز ساخت | ۱۳۸۹ |
گشایش | در دست احداث |
سد و سرریزها | |
گونه سد | سنگریزهای |
بر روی رود | هراز |
ارتفاع از پی | ۱۵۱ متر |
طول تاج | ۱۵۱ متر |
عرض تاج | ۳۷۳ متر |
مخزن | |
حجم کل مخزن | ۶۵۰ میلیون مترمکعب در سال |
حوضه آبریز | ۶۵۰/۲۰ میلیون متر مکعب |
درازای مخزن | ۹ کیلومتر |
سد پاییندست و سرریزها | |
گونه سد | سنگریزهای |
سد هراز سدی خاکی با هسته رسی در حال ساخت در ۲۰ کیلومتری جنوب آمل بر روی رودخانه هراز است. سد هراز به عنوان بزرگترین سد خاکی شمال کشور و چهارمین سد بزرگ خاکی در ایران در بیست کیلومتری جنوب آمل از سال ۱۳۸۹ در دست ساخت است.[۱][۲]
در سال ۱۴۰۲ پیشرفت فیزیکی ساخت سد هراز به ۸۰ درصد رسید و پیشبینی می شود تا انتهای سال ۱۴۰۳ آبگیری شده و به بهره برداری برسد.
اهداف[ویرایش]
سهم بالای آبهای زیرزمینی در تامین آب شرب در استان مازندران (۸۸٪ آب شرب و ۴۵٪ آب کشاورزی)[۳][۴] موجب کاهش سطح آبهای زیرزمینی در برخی مناطق و برخورد با مشکل کاهش کیفیت آب شرب شده است.[۵][۶] از طرف دیگر فقط از طریق رودخانه هراز سالانه صدها میلیون متر مکعب آب شیرین در استان به دریا ریخته و غیرقاب استفاده میشود.[۷] لذا شرکت آب منطقهای مازندران در طرح جامع تامین آب استان برای افزایش سهم آبهای سطحی از تامین آب هدف گذاری کرده و ساخت زیرساختهای لازم را در دستور کار قرار داده.[۸] سد هراز با تنظیم ۶۵۰ میلیون متر مکعب از آب رود هراز، ۱۴٪ از روان آبهای استان که پیش از این به دریا میریخت را کنترل کرده و سهم بزرگی در هدف آب منطقهای استان برای تامین آب استان از آبهای سطحی خواهد داشت.[۹]
با بهرهبرداری از سد هراز آمل در مرحله نخست ۲۵ مگاوات برق تولید خواهد کرد و حدود ۱۰۰ هزار هکتار از شالیزارهای کمآب شهرستانهای آمل، بابل، بابلسر، فریدونکنار، نور و محمودآباد را تحت پوشش خواهد برد و همچنین سیلاب رودخانه کنترل و ظرفیتهای اقتصادی، گردشگری و توریستی منطقه توسعه مییابد.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
تاریخچه ساخت سد[ویرایش]
ساخت سد هراز در سالهای ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ ردیف اعتباری در بودجه ملی کشور دریافت کرده بود ولی کار خاصی انجام نشد بود.[۱۴]
مطالعات مرحله اول طرح در سال ۱۳۸۵ به شركت مهاب قدس واگذار گرديد. همزمان با ابلاغ مطالعات مرحله دوم از سوی كارفرمای مازندران، عمليات اجرايی سد نيز در سال ۱۳۸۹ آغاز گرديد. ساخت تونل انحراف سد هراز در سال ۱۳۸۹ شروع شد و مطالعات طراحی بدنی و نیروگاه سد در سال ۱۳۹۲ تکمیل شد و در سال ۱۳۹۴ ساخت بدنه سد شروع شد.[۱][۱۵]
ساخت سد هراز در صورت مساعد بودن تمام شرایط تنها به دو الی سه سال زمان نیاز داشت. اما وجود برخی از مشکلات سبب شد که ساخت سد هراز بیش از حد به طول بیانجامد. از مشکلات و علل طولانی شدن روند ساخت سد هراز می توان به تخصیص قطره چکانی بودجه،[۱۶] خرج کردن بخشی از بودجه در جاهای دیگر، عدم استفاده از تجهیزات پیشرفته جهت حفر تونل برای جاده جایگزین (همانند تجهیزات حفر تونل مترو) و ضعف های مدیریتی در این پروژه اشاره کرد. همچنین از دیگر حواشی و چالش های مهم ساخت این سد، می توان به هزینه های مالی و تبلیغاتی، جهت کند کردن روند ساخت سد هراز توسط صاحبان برخی از معادن شن و ماسه در بالادست و پایین دست سد هراز اشاره کرد.[۱۷]
توقف ساخت سد[ویرایش]
در سال ۱۳۹۷ بعد از سالها تخصیص قطره چکانی اعتبارات پیش بینی شده در طرح، پیمانکار طرح ۵۰۰ نفر از ۷۰۰ نفر نیروی کار طرح که ۳ ماه هم حقوق نگرفته بودند را تعدیل کرد و تا فرآیند ساخت تقریبا تعطیل شود. در این باره عزتالله یوسفیان، نماینده وقت آمل در مجلس نیز بیان کرد که قرار بود ۸۰ میلیارد تومان برای پیشرفت طرح اختصاص دهیم که با اینکار پیمانکار فقط مطالبات (عقب افتاده) پیمانکار پرداخت میشود.[۱۸][۱۹] اما وزیر نیروی وقت توقف ساخت سد هراز را تکذیب کرد[۲۰] در شهریور سال ۱۳۹۸ استاندار مازندران در بازدید از سد هراز خبر از پیشرفت مناسب طرح ساخت سد را داد.[۲۱]
در آبان سال ۱۴۰۲ سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور وقت در پیامی دستور به حذف موانع و تسریع در اتمام ساخت سد هراز را صادر کرد.[۲۲] ساخت سد هراز در صورت مساعد بودن تمام شرایط تنها به ۳-۲ سال زمان نیاز داشت، اما وجود برخی از مشکلات سبب شد که ساخت سد هراز بیش از حد به طول بینجامد. از مشکلات و علل طولانی شدن روند ساخت در این طرح عمرانی می توان به تخصیص قطره چکانی و خارجی از برنامه زمانی بودجه ساخت توسط دولت، خرج کردن بخشی از بودجه در جاهای دیگر، عدم استفاده از تجهیزات پیشرفته جهت حفر تونل برای جاده جایگزین (همانند تجهیزات حفر تونل مترو) و ضعفهای مدیریتی پروژه اشاره کرد. از دیگر حواشی و چالش های مهم ساخت این سد، می توان به هزینه های مالی و تبلیغاتی جهت کند کردن روند ساخت سد هراز توسط صاحبان برخی از معادن شن و ماسه در بالادست و پایین دست سد هراز اشاره کرد.
در آبان سال ۱۴۰۲ سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران در پیامی مستقیما دستور به حذف موانع ظرف مدت ۱۵ روز و تسریع در اتمام ساخت سد هراز را صادر کرد. با این وجود نه تنها ضربالاجل صادر شده نادیده گرفته شد بلکه روند ساخت سد هراز بسیار کندتر از قبل شد.
ویژگیهای طرح و کارهای انجام شده[ویرایش]
- بلندترین تاج سد شمال ایران
- بهرهبرداری از اولین مدل هیدرولیکی و اصلاحشده سامانه تخلیه سیلاب ایران
- چهارمین سد بزرگ از نوع خاکی با هسته رسی ایران
- تأمین آب شرب و کشاورزی شش شهر مرکزی استان مازندران
- رونق ۹۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان مازندران
- نصب نیروگاه ۲۵ مگاواتی با توان تولید انرژی ۱۵۵ مگاوات ساعت در سال
- احداث جاده و مسیر جایگزین جهت تردد وسائل نقلیه به طول ۱۱ کیلومتر
- احداث چندین تونل در مسیر جاده جایگزین
- ایجاد طرحهای گرشگری
- بهسازی منطقه
نگارخانه[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «مهاب قدس / سد مخزني هراز». mahabghodss.net. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
- ↑ تصاویر/ بازدید خبرنگاران ازمراحل ساخت سد هراز / دانا
- ↑ «۸۸ درصد آب شرب مازندران از چاه تامین می شود / فقط ۱۷ درصد جمعیت استان فاضلاب دارند!». رکنا. ۲۰۲۴-۰۱-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «اینفوگرافیک | تأمین آب کشاورزی مازندران در فصل زراعی 1402 به روایت آمار». mzrw.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «رئیس آب منطقه ای مازندران /ناگفتههایی درباره سد جنجالی مازندران / چرا سد کسیلیان باید ساخته شود؟». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «نگرانی از افت منابع آبهای زیرزمینی مازندران». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «آبدهی رودخانه هراز». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «تدوین طرح جامع آب مازندران/ ۸۸ درصد آبهای سطحی هدر می رود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۲-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ AGENCY، خبرگزاری صدا و سیما | IRIB NEWS (۱۴۰۲-۰۴-۱۵). «افزایش مهار آبهای سطحی با بهره برداری سد هراز». fa. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ وزیر نیرو از بزرگترین سد مخزنی شمال ایران در آمل بازدید کرد / شرکت سهامی آب منطقه ای مازندران
- ↑ اختصاص اعتبار برای رفع مشکل محور هراز و تکمیل و احداث جاده جایگزین در مسیر مجاور سد هراز / پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری
- ↑ بیتوجهی نسبت به تخصیص اعتبار تا ضرورت نگرش ملی به سد هراز آمل / فارس نیوز
- ↑ «رونمایی از ۳ پروژه فناورانه بخش آب در مؤسسه تحقیقات آب / پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو (پاون)». بایگانیشده از اصلی در ۱۰ فوریه ۲۰۲۰. دریافتشده در ۴ مه ۲۰۲۰.
- ↑ «بازدید جهانگیری از سد مخزنی هراز». پایگاه خبری تحلیلی فردا | Farda News. ۲۰۱۴-۰۳-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «پروژه ملی سد هراز متوقف شد/ تعدیل ۵۰۰ کارگر». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۵-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
- ↑ «سد هراز در دو راهی مزایا و معایب برای مازندران». ایسنا. ۲۰۱۹-۱۰-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
- ↑ «موانع بزرگ احداث تونل و سد هراز اعلام شد». ایسنا. ۲۰۱۹-۱۰-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
- ↑ وزیر نیرو توقف سد هراز را تکذیب کرد / پارسینه
- ↑ سد هراز در دو راهی مزایا و معایب برای مازندران / ایسنا
- ↑ «پروژه ملی سد هراز متوقف شد/ تعدیل ۵۰۰ کارگر». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۵-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
- ↑ «استاندار در بازدید از سد هراز : سد هراز بزرگترین پروژه عمرانی استان است که همه باید برای تکمیل این پروژه کمک کنند». mzrw.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۳۰.
- ↑ «تاکید رئیسجمهور بر تسریع در تکمیل سد هراز». mzrw.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.