رشته‌خشکار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
رشته‌خوشکار تفت‌داده و آماده مصرف.

رشته‌خُشکار یا رشته‌خوشکار (تلفظ گیلکی: Rɵshtɵ Khushkar) شیرینی سنتی گیلانی و قدیمی مردم گیلک است. این شیرینی به عنوان شیرینی ویژهٔ ماه رمضان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که در گیلان و به‌ویژه در رشت برای افطار آماده می‌شود نام این شیرینی از شکل این شیرینی که رشته‌گونه است گرفته شده[۱]

در تهران نیز در مراکزی خاص به ویژه در ماه رمضان این شیرینی تهیه می‌شود.[۲]

محتویات اصلی آن آرد برنج، شکر، مغز گردو و ادویه‌جات معطر نظیر هل و دارچین است.[۳] رشته‌خشکار بر روی یک سینی که از مس با خلوص بالا و داغ آماده می‌شود و پس از تحویل به مشتری باید آن را در خانه با کمی کره یا روغن تفت داد. سپس آن را در شربتی درست شده از آب، شکر، دارچین و هل (تقریباً شبیه به شربت زولبیا و بامیه) قرار داده و پس از چند ثانیه و شیرین شدن، قابل صرف است.[۴][۵]

رشته شامل آرد برنج است که با وسایلی خاص و به‌وسیلهٔ سینی مسی گرم و شانهٔ مخصوص این کار که از برنج ساخته می‌شود به نام قیف یا شانهٔ مخصوص رشته‌ریزی گفته می‌شود، تهیه می‌گردد. خشکار علاوه بر این دارای محتویاتی داخلی است که در داخل شکم آن در هنگام تهیه قرار داده می‌شود. رشته‌خشکار به دلیل برخورداری از گلوکز و پروتئین گیاهی موجود در مغز گردو بسیار نیروبخش است.[۳]

میراث فرهنگی[ویرایش]

رشته و خُشکار یکی از شیرینی‌های محلی گیلان است که قدمت پخت آن در گیلان به بیش از ۳۰۰ سال می‌رسد و مهارت سنتی تهیه آن به شماره ۲۳۹۹ در فهرست ملی میراث‌فرهنگی ناملموس در تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۴ به ثبت رسیده است.[۶]

میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می‌شود که با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده‌اند و شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آن‌ها به‌کار رفته‌اند قابل تجربه‌کردن هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه‌های بشری نامیده شده‌است.[۷]

منابع[ویرایش]

  1. «سنت های ماه مبارک رمضان در گیلان». ایرنا. ۱۳ مهر ۱۳۸۴.
  2. ««رشته خشکار» شیرینی ۳۰۰ ساله زینت‌بخش سفره‌های افطار در گیلان». خبرگزاری مهر. ۲۱ خرداد ۱۳۹۵.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «اکسیژن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۰۷.
  4. «رشته خشکار شیرینی مخصوص گیلان است». ایسنا. ۲۴ تیر ۱۳۹۲.
  5. «طرز تهیه رشته خوشکار؛ رشت را به خانه بیاورید». ایرنا. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹.
  6. «رشته خُشکار؛ شیرینی دلپذیر گیلانی». ایسنا. ۱۳ مرداد ۱۴۰۲.
  7. «ثبت «رشته خشکار» صومعه‌سرا در فهرست آثار ناملموس کشور». همشهری آنلاین. ۲۷ فروردین ۱۴۰۰.