ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه خانواده فرهنگی ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

«ویکی‌پروژه خانواده فرهنگی ایران»

به ویکی‌‏پروژهٔ خانوادهٔ فرهنگی ایران خوش آمدید.

هدف[ویرایش]

مشارکت کنندگان[ویرایش]

همه می‌توانند به پروژه بپیوندند و مشارکت داشته باشند.

برای عضویت و همکاری در پروژه نام خود را با یک # و افزودن چهار مدّک (~~~~) در لیست زیر اضافه کنید.

همچنین می‌توانید الگوی {{کاربر ویکی‌پروژه خانواده فرهنگی ایران}} را به صفحهٔ کاربری خود بیفزایید و به‌طور رسمی به عضویت پروژه درآیید.


  1. Master Tajik
  2. Rezaiemanesh (بحث) ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۹:۳۰ (UTC)[پاسخ]
  3. درفش کاویانی (بحث) ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۹:۳۰ (UTC)[پاسخ]
  4. آرش ۲۱ شهریور ۱۳۹۱/ ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۹:۳۶ (UTC)[پاسخ]
  5. پسر یاس بحث ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۱۳:۰۴ (UTC)[پاسخ]
  6. Farvartish (بحث) ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۱۰:۱۴ (UTC)[پاسخ]
  7. Âriobarzan ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۴:۱۷ (UTC)[پاسخ]
  8. علمجو (بحث) ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۰۵ (UTC)[پاسخ]
  9. Milad77 (بحث) ‏۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۶:۳۱ (UTC)[پاسخ]
  10. Mr.Digital مهراد آریا (بحث) ‏۲۰ نوامبر ۲۰۱۳، ساعت ۱۰:۴۰ (UTC)[پاسخ]
  11. Sayenevisande
  12. Rasmoodi (بحث) ‏۱۱ ژوئن ۲۰۱۴، ساعت ۱۰:۲۴ (UTC)[پاسخ]
  13. پژمان اصغرپور (بحث) ۲۵ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۳:۰۵ (UTC)
  14. کاوه خوشحال (بحث) ‏۳۰ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۲۹ (UTC)[پاسخ]
  15. The Stray Dog Talk ‏۶ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۴۴ (UTC)[پاسخ]
  16. اِنی کاظمی ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۰۵ (UTC)[پاسخ]
  17. پرانتز باز (بحث) ‏۱۳ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۶:۲۸ (UTC)[پاسخ]
  18. آرمین (بحث) ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۳۳ (UTC)[پاسخ]
  19. شهنام ک (گفتگو) ‏۵ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۴۲ (UTC)[پاسخ]
  20. Adelpahravi (بحث) ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۱ (UTC)[پاسخ]
  21. ashkan panahizadeh2020 (بحث) ۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت 21:08 (UTC)
  22. کاربر:aliminagar
  23. parsa 2au (بحث) ‏
  24. کاربر:aye1399

دعوت از کاربران[ویرایش]

  • برای دعوت از دیگر کاربران {{جا:ویکی‌پروژه خانواده فرهنگی ایران-دعوت}} را به صفحه ی بحث آن‌ها بچسبانید.
  • برای خوش‎‌آمدگویی به کاربرانی که تازه به پروژه پیوسته‌اند از {{جا:ویکی‌پروژه خانواده فرهنگی ایران-خوشامد}} استفاده کنید.

همکاری[ویرایش]

برای شروع می‏توانید یکی از موارد زیر را انجام دهید:

ساخت مقالات حیاتی[ویرایش]

از الگوهای زیر استفاده کنید

مقاله انگلیسی عنوان فارسی توضیح وضعیت انجام
؟ ؟ ؟ ؟

بهبود مقالات[ویرایش]

مردمان[ویرایش]

در اینجا تلاش در معرفی مردمانی است که باور دارند (یا قبل از فرهنگ سازی های استعماری باور داشته اند) که ایرانی اند. بحث به کل فرهنگی است و کاری به این تقسیمات جدید اقوام ایرانی و زبان های ایرانی ندارد.

مردمان

پیشنهاد : در هر مقاله بخشی ایجاد شود با عنوان هویت ایرانی و به باور این مردم به ایرانی بودن بپردازد.

مقالات ساخته‌نشده[ویرایش]

در بخش وضعیت انجام از الگوهای زیر استفاده کنید

نام مقاله لینک منبع توضیحات وضعیت انجام
قرامانلو در یکی از وبلاگ‌ها نوشته بود که این‌ها از طوایف کرمانج خراسان هستند. البته در متون تاریخی ترک ذکر شده‌اند. بازماندگان حکومت تاریخی قرامانیان هستند که در آناتولی بوده اینکه قرامانیان چه هویتی برای خود قائل بوده‌اند جای پژوهش دارد.
یهودیان کوهستان اینجا این مردم به زبانی ایرانی از شاخه جنوب غربی هم خانواده با فارسی و لری صحبت می‌کنند که جهوری می‌نامندش و تقریبا با تاتی یکی است. نکته بسیار جالبی که یافتم این است که تات‌های مسلمان یهودیان اسلوبدا را خویشاوند خود می‌دانستند. خود اسلوبدا نیز که یهودیان ایرانی ساخته‌اندش و هر منطقه‌اش را نام شهری که از آن آمده‌اند گذاشته‌اند بسیار جای بررسی دارد. ✓ درفش کاویانی
مردم آغول Aghul people مردم آغول (به آغولی: агулар)(به روسی: агулы یا агульцы) از مردمان داغستان در جنوب غرب روسیه هستند. آغول‌ها به چهار گروه عمده تقسیم می‌شوند که در چهار درهٔ مختلف زندگی می‌کنند. این دره‌ها شامل آغول‌دره، کوراخ‌دره، خوشان‌دره و خپیوک‌دره می‌شود. ✓ Elmju
زاخور Tsakhur people
عرب‌های هورنشین Marsh Arab ویکی‌پدیای انگلیسی عرب اهوازی هم می گویند. فرهنگ خاص خود را دارند نمونه اش مضیف که تنها در میان این مردم موجود است. بیشتر این مردم شیعه هستند و البته در میانشان مندائیان نیز حضور دارند که دینشان نزدیک ترین دین به آیین مانی است. هویت ایرانی در میان ایشان جای بررسی بسیار دارد. ✓ Farvartish
گورانی‌ها توضیحاتی درباره‌ٔ ایشان در مقاله گوران (منطقه) آمده که باید مقاله‌ای جدا شود.
دهواری‌ها مقاله انگلیسی [Dehwar http://en.wikipedia.org/wiki/Dehwar] بی منبع و اشتباه است مقاله دهواری در ویکی فارسی درباره گویش فارسی این مردم است. مطالب مفیدی دارد.
سنگسری‌ها مقاله عشایر ایل سنگسری هست که کامل نیست و مطلب را به خوبی نمی رساند.

مقالات ساخته‌شده و نیازمند گسترش[ویرایش]

در بخش وضعیت انجام از الگوهای زیر استفاده کنید

نام مقاله لینک منبع توضیحات وضعیت انجام
افشار
قاجار
قزلباش
آوارهای قفقازی آوارها و سرزمین سریردار بخش جالبش نام فیلانشاه‌است که آوارها استفاده می‌کردند و در صفحه ۵۶ آمده که تزار روسیه از ناصرالدین شاه خواسته تا از آوارها که خود را ایرانی می‌دانستند بخواهد دست از مبارزه با روس‌ها بردارند.
لاک‌ها اینجا و آوارها و سرزمین سریردار لاک‌ها نخبه‌های داغستان هستند که به مدت طولانی تحت نام شمخالات غازی قمق بر بخش بزرگی از داغستان حکومت کرده‌اند. بعدها شمخالات تبدیل به خانات غازی قمق شده. اینگونه که در اینجا آورده شده در دوران صفویه پاسدار مرز‌های شمالی ایران بوده‌اند. در فترت بعد از صفویه خانات غازی قمق هم مانند دیگر مناطق علم استقلال برافراشته و در مقابل سپاه نادر نیز ایستادگی کرده‌اند و شکست خورده‌اند اما بعد‌ها نادر با ایشان دوستی می‌کند و مورد لطف قرار می‌دهد. بازماندگان خانات غازی قمق در جنگ با روس‌ها همراه خان‌های قبه شرکت داشته‌اند و حتی بعد از عهدنامه گلستان و ترکمنانچای به مقاومت ادامه می‌دهند. حتی سرخای خان از ناصرالدین شاه طلب یاری می‌کند که البته پاسخ مثبتی نمی‌گیرند. ✓ Farvartish
زند
زعفرانلو
تالش
لزگی‌ها
بختیاری BAḴTĪĀRĪ TRIBE مقاله به جای اینکه به بختیاری ها ، باورهایشان و تاریخچه شان بپردازد به جغرافیای تاریخی سرزمین بختیاری پرداخته . در منبع معرفی شده به خوبی همه این موارد پوشش داده شده .
سنجابی
آسی
چرکس فرهنگ چرکس‌ها جیگتیه و آبخازیه صغیر توسط بیگ‌های ایرانی که به آن‌ها تاواد می‌گفتند اداره می‌شده. در جای دیگری در اینترنت این واژه و نام این سرزمین را نیافتم.
ارمنی
گرجی
لاهیج مساله‌ای که هست این است که این مردم به روستایشان پیوند خورده‌اند خود را نیز لاهیجن می نامند بهتر است مقاله ایشان از مقالهٔ روستایشان جدا شود.
گالش
قشقایی ✓ Farvartish
خلج‌ها
ایرانیان یهودی Farvartish
سیستانی‌ها
بلوچ
براهویی (طایفه)
آیماق بسیار جای بررسی دارند. نام چارآیماق هم بسیار جالب است یعنی جمشیدی، تیمانی، تیموری و فیروزکوهی. همچنین اینکه بعضی خود را بلوچ و پشتون می‌دانند.
هزاره
پشتون نکته جالب این است که در اسطوره‌هایشان خود را از نسل یکی از نوادگان حضرت ابراهیم می‌دانند. در عین حال خاندان بهمنی‌ها از نوادگان «علاءالدین حسن بهمنی» افغان به شمار می‌رفتند و نسب خود را به بهمن پسر اسفندیار از سلسله کیانیان ایران می‌رساندند. هویت ایرانی پشتون‌ها و کلن هویت پشتون‌ها جای بررسی دارد.
ایرانیان عراق در این باره شنیده‌ام که صدام دستور داده که شیخ‌های قبایل افراد قبایلشان را مشخص کنند و هرکه را که جزو هیچ قبیله‌ای نبوده با این عنوان که عجم (ایرانی) است از عراق اخراج کرده. نکته مهم این است که وقتی گفته می‌شود ایرانی این تصور غلط پیش می‌آید که اینها از شهرهای ایران (ایران امروز) به عراق رفته‌اند، دقت کنید تنها دلیل اخراج این مردم عرب نبودنشان است و مطمئنا سرزمین عراق تماما عربی (عرب زبان منظور نیست عربی که از قبیله‌های عرب است منظور است از قوم عرب است) نبوده مردمان دیگری نیز از گذشته‌های دور در آن می‌زیستند و به احتمال زیاد بخشی از معاودین از بازماندگان آن‌ها هستند. هویت ایرانی در میان این مردم جای بررسی بسیار دارد و بسیار مفید است. ✓ Farvartish
شاهسون بغدادی
شاهسون
ترکمانان عراق
باصری
فیلی ارتباط نامشان با پهله و پهلوان (که گویا در میانشان رایج است) بسیار جای بررسی دارد. همچنین حضور تاریخی ایشان در بدره و دیاله.
زنگنه
اودین
عرب کمری
جاف

سرزمین‌ها[ویرایش]

سرزمین‌هایی آورده شده که در دوره‌ای (کوتاه یا بلند) به عنوان بخشی از ایران شناخته شده‌اند.

سرزمین‌ها

پیشنهاد : به درستی بیان شود که این سرزمین ها در دوره های مختلف تاریخی به چه محدوده ای اطلاق می شده اند .

حکومت‌ها[ویرایش]

این حکومت‌ها اجبارا نمی‌بایست در حدود جغرافیایی ایران باشند. یا خود را ایرانی بدانند. تنها دلیل آوردنشان وجود عناصر ایرانشهری مانند استفاده از لقب شاه، باور به تباری از شاهان ایران، ادعایشان بر حدود ایرانشهر و پادشاه ایران بودن.

حکومت‌ها

پیشنهاد : عنوانی که خود این حکومت‌ها برای خود به کار می‌بردند به کار برده شود تا حقیقت وجودی شان روشن شود. برای نمونه امرای سامانی خود را بخشی از خلافت عباسی می‌دانستند و نقشی مانند مرزبانان در دوره ساسانی داشتند اما آل بویه با عنوان شاهنشاهی، خود را جدا از خلافت می‌دانستند احتمالا داعیه ایران داشته‌اند.

دیوانسالاری[ویرایش]

دانش حکومت بر ایرانشهر است. دانشی است که برپایه باور به سرزمینی به نام ایران شکل گرفته. ایران بدون دیوانسالاری تنها یک باور بالقوه‌بوده و با دیوانسالاری است که بالفعل شده است

دیوانسالاری

نکته : با بروکراسی مدرن که دیوانسالاری ترجمه اش کرده اند اشتباهش نگیرید .
پیشنهاد : نیاز است که در مقاله‌ای کامل این دانش (شیوه) و تاریخچه اش، اینکه مشروعیت حکومت در آن از کجا می‌آید، اینکه عدالت در آن چگونه تعریف می‌شود، به مردم چگونه می‌نگرد همه و همه می‌بایست آورده شود. همچنین دیوانسالاران و مکتب‌های موجود در دیوانسالاری بسیار جای بررسی دارد. البته این دیوانسالاران گاهی فراتر از ایرانشهر رفته‌اند و قدرت شیوه شان را در هندوستان و سرزمین‌های دیگر نیز اثبات کرده ند. این مقاله تا حدودی درباره ایرانشهر و دیوانسالاری توضیح داده که می‌تواند مفید باشد. در مقابل اندیشه‌های ایرانشهری در دیوانسالاری اندیشه‌های شریعتمدارانه نیز وجود دارد امثال تفکرات ماوردی و روزبهان خنجی یا تفکرات حسن صباح درباره امامت که پرداختن به آن‌ها می‌تواند به فهم اندیشه‌های ایرانشهری دیوانسالاران کمک کند.

عناصر دیوانسالاری[ویرایش]

دیوانسالاران[ویرایش]

اندیشه ایرانشهری[ویرایش]

اندیشه ایرانشهر به عنوان یک ایده سیاسی و هویت فرهنگی ایرانیان تا آنجا که روشن است به دوره ساسانی باز می‌گردد. تورج دریایی این اندیشه را مهم ترین میراث ساسانیان می داند. درباره این اندیشه بحث‌ها بسیار است. خانم دکتر پروانه پورشریعتی حکومت ساسانیان (سازنده و برقرار کننده ایرانشهر) را فدراسیونی چند دینی از اقوام پارتی و ساسانی می داند. اندیشه‌ای که می‌خواهد از جیحون تا فرات را متحد سازد. در تمامی سلسله‌ها و مردمانی که در این پروژه آمده‌اند این هویت و این اندیشه به گونه‌ای نمایان است. عنوان شاه، لقب ایرانی، تلاش برای اتحاد ایران، باور به نسبت به شاهان ایرانی و.... این اندیشه در کتاب‌های گوناگون و رفتارهای سیاست مداران و اندیشمندان تبیین شده‌است.

اندیشه ایرانشهری

پیشنهاد : ایجاد مقاله‌ای برای خود این اندیشه و افراد و کتاب‌هایی که در تبیینش نقش داشته‌اند .

افراد[ویرایش]

  • نادرشاه افشار:باور به جیحون تا فرات در کارهای نادر بسیار مشهود است و جای بررسی دارد. نکته مهم این است که نادر مشروعیت قدرت صفویه را که رنگی الهی داشته زیر سوال برده و سعی در یافت مشروعیتی نو بوده. اندیشه‌های ایران شهری در تبیین این مشروعیت نو بسیار جای بررسی دارد.
  • آقامحمد خان قاجار:باور آقامحمد خان به مرزهای تاریخی ایران را در نامه اش به شاهمرادخان حاکم بخارا که او را از عبور از جیحون منع می‌کند و بر حدود و ثغور قدیمه ایران تاکید می‌کند مشهود است. ساخت تاج کیانی و بسیار کارهای دیگر نیز این باور را نشان می‌دهند.
  • کریم خان زند:در مقاله آقامحمد خان در دانشنامه ایرانیکا آمده که کریم خان آقامحمد خان را پیران ویسه خطاب می کرده.
  • خواجه نظام الملک طوسی : تاثیر اندیشه ایرانشهری بر اندیشه خواجه نظام‌الملک و غزالی
  • مرداویج زیاری : جایگاه مرداویج در تاریخ ایران
  • ملک محمود سیستانی: مقاله اش بسیار لازم می باشد زیرا به باور خیلی ها نخستین کسی است که پس از دوران اسلامی تاج کیانی بر سر گذاشته است و قصد تشکیل دوباره حکومت کیانیان داشته . بسیار محتمل است که آقامحمد خان قاجار خیلی از ایده های ایرانشهری اش را از او گرفته باشد به خصوص تاجگذاری را . مقاله آغاز و انجام ملک محمود سیستانی توضیحات کاملی درباره او دارد.
  • یعقوب لیث صفاری:شناخت یعقوب لیث صفاری برای شناخت اندیشه ایرانشهری بسیار لازم است . بر خلاف تمامی پس از اسلام یعقوب کسی بود که مشروعیت را در خلافت نمی دید و تلاش کرد خلافت را براندازد . این تلاش برای براندازی با تلاش خوارزمشاهیان بسیار متفاوت است چه خوارزمشاهیان با سید علاءالملک ترمذی به عنوان خلیفه بیعت کردند اما یعقوب می خواست دستگاه خلافت را براندازد.

کتاب ها[ویرایش]

تصویرها[ویرایش]

تصاویر موردنیاز مقالات را در این بخش درخواست دهید.