عاشیق قربانی
این مقاله ممکن است برای مطابقت با استانداردهای کیفی ویکیپدیا نیازمند بازنویسی باشد. (اوت ۲۰۲۲) |
عاشیق قربانی | |
---|---|
زاده | ۱۴۷۷ میلادی روستای دریلو |
درگذشته | قرن شانزدهم |
زمینه کاری | عاشیق |
ملیت | ایرانی |
پدر و مادر | طایفه حاج ایمان |
عاشیق قربانی از معروفترین عاشیقهای اعصار گذشتهاست.[۱][۲]
عاشیق قربانی یا دیریلی قربانی، (Aşıq Qurbani) متولد روستای دیریلی دهستان ارزیل بخش خاروانا است. هنوز هم در دیریلی بزرگ و کوچک داستانهای او را سینه به سینه از گذشته تا کنون دریاد دارند هم دورهٔ شاه اسماعیل و در مرحله آغازین نهضت ادبی شاه اسماعیل ختایی قرار دارد.[۳] او در تبریز نشو و نما کرده و در همان شهر به نهضت قزلباشیه پیوستهاست و هنر نوازندگی و خوانندگی خود را وقف نشر معارف قزلباشیه و حروفیه کردهاست. او ظاهراً با دربار شاه اسماعیل مربوط بود. شکایت نامه او به شاه در دادخواهی از مظالم وزیر میتواند سندی در این زمینه باشد:[نیازمند منبع]
دیری داغلاریندان، اوزاق یوللاردان، | از کوهستانهای بزرگ راه افتاده و این همه ره درنوردید. | |
البته که بیر مرادا گلمیشم… | البته به قصد مرادی آمدهام … | |
«قوربانی» یم، قارا وزیر الیندن، | قربانی ام که از دست قارا وزیر | |
«شیخ اوغلو» نا شکایته گلمیشم. | به داد خواهی پیش مرشدم آماده ام. |
بعدها کار عاشیق قربانی با سلطان صوفی به عداوت انجامید.[۴] آدیم قوربانی دیر کندیم دیری دیر قاراداغدان قارا باغا گئدیرم
سرودههای عاشیق قربانی[ویرایش]
سرودههای عاشیق قربانی تازگی خود را تا زمان ما حفظ کردهاند؛ چنانکه عاشیقهای نوگرای نسل جدید، مانند خانم صداقت الدوز (Sədaqət Ulduz) از آنها در ایفاهای خود استفاده میکنند.[۵] در میان این سرودهها، اشعاری وجود دارد با مضامین اجتماعی و اخلاقی. همچنان که سرودههایی وجود دارد که قطعههای زیبا و دلنشین ربابیاند.[۶] عاشیق قربانی میتوانستهاست ظریفترین و طبیعیترین احساسهای انسانی را بامهارتی استادانه به ساز و سخن وصف کند. شعر مشهورش که ردیف «بنفشه» دارد، از این نظر حائز اهمیت است:[۷]
- ↑ Intangible Cultural Heritage of Armenia, Azerbaijan, Belarus, Republic of Moldova and the Russian Federation (PDF). Unesco. p. 21.
- ↑ Гурбани. Азербайджанская ашыгская поэзия. Газанфар Ниязов, кандидат филологических наук. Изд. «Язычы», Баку, 1984. - 47 стр. Стр. 9
- ↑ زارع شاهمرسی، پرویز (۱۳۸۶). عاشیقهای آذربایجان. آناس تبریز.
- ↑ کاظماوف، غضنفر (۱۳۸۰). قوربانی (عاشیق قوربانی حیاتینا بیر باخیش).
- ↑ «Aşıq Ulduz və qızı Sədaqətin ifasında Ovşarı Aşıq mahnısı». یوتوب. ژوئن ۱۲, ۲۰۱۳.
- ↑ امید نیایش. «عاشیقها ساز قیام بدست گرفتند وعشق را سرود رزم کردند». بایگانیشده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۴.
- ↑ صدیق. "قوپوزنوازان دلسوخته آذربایجان (عاشیق قوربانی)". سایت دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق. Archived from the original on 2014-06-17. Retrieved 2014-05-28.
تانری سنی خوش جمالا یئتیرمیش | خداوند ترا زیبا آفرید | |
سنی گؤرن عاشیق، عاغلین ایتیرمیش | دلباختگان خرد از دست فروهشتند، | |
ملکلرمی درمیش، گؤیدن گتیرمیش | گویی ملائک تو را از آسمان چیده و آوردهاند. | |
حاییف که دریبلر آز بنفشه نی. | حیف که عرضه کم بود و بنفشهها را چیدند! |
در سرودهای دیگر، و خطاب به معشوقه اش پری، میگوید:[۱][۲]
Başina mən dönüm ala göz Pəri | ای عزیزترینم، پری خمار چشمم، | |
Adətdir dərələr yaz bənəvşəni | رسم آن است که بهار را با چیدن بنفشه آغاز کنند | |
Ağ nazik əlinən dər dəstə bağla | با آن دستان لطیف سفیدت | |
Tər buxaq altinə düz bənəvşəni | دستهای بچین و بر گردن بلورینت بیاویز… |
مجموعه شعرهای عاشیق قربانی در سال ۱۳۸۹ چاپ شدهاست.[۳]
داستان عاشیق قربانی وپری[ویرایش]
آوازة ماجراهای عاشیق قربانی با افسانهها درآمیخته و منشأ داستانعاشیقی گردیده به نام «عاشیق قربانی وپری» که زبانزد عاشیقان است.[۴][۵]
منابع[ویرایش]
- ↑ Madatli, Eynulla (2010). Poetry of Azerbaijan (PDF). Embassy of the Republic of Azerbaijan in Islamabad. p. 75. Archived from the original (PDF) on 2 May 2014. Retrieved 3 May 2014.
- ↑ "ANTHOLOGY OF ASHIQ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 5 November 2013. Retrieved 3 May 2014.
- ↑ عبادی قاراخانلو، محمد (۱۳۸۹). عاشیق قوربانی شعر لر. اختر.
- ↑ «ذوق و خیال در داستان عاشیق قربانی و پری». پایگاه خبری آذربایجان. ۱۳۹۲. بایگانیشده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۴.
- ↑ منظوریخامنه، عبدالکریم (۲۰۱۱). عاشیق قوربانی و پری خانم. یاران.
عاشق قوربانی از عاشق های به حق و الهی بوده است که در ایام کودکی در مکانی به نام الم قبیری (ارنلر ) نصف شب در عالم خواب به او باده داده بودن این مکان زیبا در روستای دیری (ایری علیا )می باشد و از نوادکان او هم در همان روستا زندکی میکنن البته بحث هایی در مورد این دو روستا ایری علیا و ایری سفلا هست که باید بکویم عاضق قوربانی در روستای ایری علیا چشم به جهان گشوده و بعد از باده دادن و چند سال بعد به سوی پری روانه میشود اما جنک و اسارت و ....اورا چندین سال در شهرستان خدافرین و روستای ایری سفلا ماندکار میکند و......