رطوبت‌سنجی

رطوبت‌سنجی یا سایکرومتری (به انگلیسی: Psychrometry) که به آن نم‌سنجی (hygrometry) نیز گفته می‌شود، یک رشته مهندسی است که با ویژگی‌های فیزیکی و ترمودینامیکی گاز و مخلوط‌های بخار مرتبط است. فن یا روش اندازه گیری رطوبت موجود در هوا را سایکومتری یا نم شناسی می نامند.

رطوبت‌سنجشی یا سایکومتریک (psychometric) علمی است که خواص حرارتی هوای مرطوب را بررسی می کند، اندازه گیری و کنترل رطوبت هوا را مورد توجه قرار می دهد و اثر رطوبت هوای محیط را بر هوا و آسایش مطالعه می کند.

این دانش به بررسی ویژگی‌های فیزیکی و ترمودینامیکی اصلی این آمیخته مانند دمای حباب خشک، دمای حباب تر، نم نسبی، آنتالپی آمیخته و .. می‌پردازد.

نمودارهای سایکرومتری برای بررسی شرایط خشک‌کردن قطعات سرامیکی بکار می‌روند.

نمودار سایکرومتریک

نمودار سایکرومتریک

نمودار رطوبت‌سنجشی یا نمودار سایکرومتریک (به انگلیسی: Psychrometric charts) نموداری است که در آن رطوبت نسبی و رطوبت مطلق و نقطهٔ شبنم به روش ترسیمی و با استفاده از قرائت دماسنج تَر و خشک به دست می‌آید. این نمودار که به نام‌های نمودار رطوبت‌سنجی، نمودار نم‌سنجشی، نمودار نم‌سنجی یا جدول زیست–اقلیمی ساختمانی داده‌های اطلاعاتی حاصل از اقلیم همچون دمای خشک، دمای مرطوب وفشار بخار در روی نمودار مشخص می‌شوند و سپس با استفاده از این داده‌ها به تجزیه و تحلیل آن‌ها پرداخته و در نهایت شرایط اقلیمی و اصولی را که برای طراحی باید استفاده شود مشخص می‌شود. باید توجه داشت که این نمودار را می‌توان به‌طور جداگانه برای هر شهر تنظیم نمود تا دقت اصول تعیین شده بالا رود.

علائم

علایم تعیین شده در نمودار:

N محدودهٔ منطقهٔ آسایش

N’ محدودهٔ شرایط قابل تحمل

M محدودهٔ شرایطی که استفاده ازمصالح ساختمانی متناسب بااقلیم، در ایجاد منطقهٔ آسایش در داخل ساختمان مؤثر است.

M’ محدودهٔ شرایط قابل تحمل در صورت استفاده از مصالح متناسب با اقلیم

V محدودهٔ استفاده ازکوران درساختمان‌های معمولی

V’ محدودهٔ استفاده از کوران در ساختمانهایی که برای استفاده از تهویهٔ طبیعی طراحی شده‌اند.

EC محدودهٔ استفاده از کولر آبی در ساختمان‌های معمولی

EC’ محدودهٔ استفاده از کولر آبی در ساختمانهایی که به‌طورموثرعایق کاری حرارتی شده وسطح خارجی آن‌ها نیز سفید رنگ است.

AC محدودهٔ شرایطی که تنها استفاده از تهویهٔ مطبوع مؤثر است.

D محدوده‌ای که به دستگاه رطوبت‌زن نیاز است.

W محدوده‌ای که علاوه بر تهویهٔ مطبوع، استفاده از دستگاه رطوبت‌گیر نیز لازم است.

H محدودهٔ تأثیرمصالح در گرمایش ساختمان

H’ محدودهٔ استفاده از مصالح متناسب با اقلیم در گرمایش ساختمان

جستارهای وابسته

• اتمسفر زمین
• تهویه مطبوع
• چرخه کارنو
• قانون دالتون
• نقطه شبنم
• دمای هوای خشک
• کولر آبی
• رطوبت
• دمای عامل
• رطوبت نسبی
• دمای حباب تر

منابع

• Denis A. Brosnan, Gilbert C. Robinson, Introduction to Drying of Ceramics: With Laboratory Exercises, Wiley-American Ceramic Society , 2003.

• کتاب اقلیم و معماری نوشتهٔ مرتضی کسمایی _اسایش بوسیلهٔ معماری همساز با اقلیم دکتر محمود رازجویان_پهنه بندی اقلیمی ایران، مسکن و محیط‌های مسکونی، مرتضی کسمایی