نسل‌کشی ارمنی‌ها (به ارمنی: Հայոց Ցեղասպանություն؛ به ترکی استانبولی: Ermeni Soykırımı) که گاهی با نام‌های دیگری چون هولوکاست ارامنه، و نیز توسط خود ارمنی‌ها با عنوان جنایت بزرگ (به ارمنی:Մեծ Եղեռն) شناخته می‌شود، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده (نسل‌کشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های زیر کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود. عملیات در قالب کشتارهای دسته‌جمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام می‌پذیرفت. امروزه تعداد کل قربانیان نسل‌کشی ارمنیان به‌طور عام بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. در طی این دوران دیگر گروه‌های قومی منطقه، از جمله آشوریان، یونانیان و کردها نیز به طریقی مشابه مورد حملهٔ ترکان عثمانی قرار گرفتند؛ به گونه‌ای که بسیاری از محققان این رویدادها را نیز بخشی از همان سیاست نابودسازی قومی دولتمردان تُرک دانسته‌اند. امروزه این رویداد به‌طور گسترده به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های سده بیستم شناخته می‌شود.
مصادره اموال ارمنی‌ها در ترکیه در ۲۷ مه ۱، تنها چند هفته پس از آغاز کوچ اجباری ارمنیان، مجلس عثمانی قانون مربوط به تبعیدیان را به قصد تصاحب دارایی‌های آنان تصویب کرد و کوشید تا به غارت دارایی‌های برجای مانده از ارمنیان، پس از تبعید، وجههٔ قانونی دهد. این قانون در ۱۰ ژوئن ۱۹۱۵ تصویب و در ۲۶ سپتامبر ۱۹۱۵ برای اجرا به کمیته‌های محلی مصادرهٔ اموال، در استان‌هایی که کوچ اجباری بومیان در آن‌ها به اجرا درمی‌آمد، ابلاغ شد. این قانون ارمنیان را «مردم کوچ داده شده» و دارایی‌های آنان را «اموال با میل خود رها شده و دارایی‌های بی صاحب» اعلام می‌کرد.
بخش عمده‌ای از مصادره‌های صورت پذیرفته طی نسل‌کشی ارمنیان، پس از تبعید آن‌ها به بیابان‌های سوریه انجام شد که دولت کالاها و دارایی‌های باقی‌مانده از ارمنیان را به عنوان دارایی‌های «رهاشده» اعلام کرد. تقریباً تمام دارایی‌های متعلق به ارمنیان ساکن میهن اجدادی خویش در ارمنستان غربی مصادره و سپس میان جمعیت مسلمان محلی تقسیم شدند.
در سال ۱۹۷۴ میلادی تلاش‌هایی برای ضبط و مصادره آن دسته از دارایی‌های جامعه ارمنیان که پس از اعلام اموال در سال ۱۹۳۶ میلادی به دست آمده بودند، از سر گرفته شد. استدلال مورخان این است که مصادره انبوه دارایی‌های ارمنیان عامل مهمی در شکل‌دادن به پایه‌های اقتصادی جمهوری ترکیه بود و در واقع سرمایه‌ای بود که به اقتصاد ترکیه تزریق شد. این تصاحب موجبات شکل‌گیری یک طبقه بورژوازی جدید و یک طبقه متوسط انحصاری را در ترکیه فراهم آورد.
دانیل چپوگکیاریان، متخلص به دانیل واروژان در سال ۱۸۸۴ میلادی در روستای «برگنیک» از توابع سباستیا، متولد شد. هنگام قتل‌عام ارمنیان در سال ۱۸۹۶ میلادی با مادرش به شهر استانبول نقل مکان کرد و پس از اتمام تحصیلات خود در سال ۱۹۰۲م به شهر ونیز رفت و در کالج موراد-رافائلیان واقع در صومعه ارمنی جزیره سن لازار پذیرفته شد. توسط استادان زبان این آموزشگاه با تاریخ ادبیات کلاسیک ایتالیا و آثار دانته آلیگیری آشنا شد و همین آشنائی در آینده ادبی وی تأثیر ژرفی برجا نهاد.
واروژان در سال ۱۹۰۵ میلادی به کشور بلژیک رفت و در رشته علوم سیاسی و اجتماعی دانشگاه شهر خنت به تحصیل پرداخت و اقدام به تحقیق در رشته‌های ادبیات، فلسفه، تاریخ و اقتصاد کرد. در سال ۱۹۰۹ میلادی از دانشگاه خنت فارغ‌التحصیل شد و از طریق ونیز به استانبول بازگشت و دو اثر «آوازهای بتکده» و «خاطرات ونیز-آتن»، را منتشر ساخت.
واروژان به استانبول نقل مکان می‌کند و به کمک چند تن از نویسندگان و روشنفکران ارمنی استانبول، انجمن نویسندگان ارمنی استانبول را بنیان نهاد. در سال ۱۹۱۳ میلادی «سالنامه (ناواسارت» را منتشر کرد و جلسات گفت و شنود ادبی برپا نمود که نقش مهمی در ترقی جامعه ادبی اوائل سده بیستم در ارمنستان غربی داشت.
نخستین مجموعه شعر واروژان با عنوان «هراس‌ها» در سال ۱۹۰۶ میلادی منتشر شد. در همین سال دومین مجموعه شعر وی با نام «قلب ملت» به چاپ رسید؛ و در سال ۱۹۱۴ میلادی «آواز نان» را انتشار داد.
عملیات نمسیس (به ارمنی Նեմեսիս գործողություն - به انگلیسی Operation Nemesis)، یک عملیات مخفی بود که برخی اعضاء برجسته فدراسیون انقلابی ارمنی، حکم مرگ رهبران سیاسی دولت عثمانی را به اجرا درآوردند. آنان نقش فعالی در برنامه‌ریزی و دستور صدور قتل‌عام ارمنی‌ها داشته و از سوی دادگاه‌های نظامی ترکی سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۰ محاکمه شده بودند. این عملیات که به عنوان عملیات نمسیس شناخته شد برای تعقیب چنین رهبرانی در سطح جهان ادامه یافت و حد اقل ده نفر از این رهبران کشته شدند. رهبری عملیات بر عهده شاهان ناتالی و آرمن گارو بود. نام عملیات (نمسیس) از الههٔ اساطیر یونان گرفته شده‌است
صدمین سالگرد نسل‌کشی ارمنی‌ها (به ارمنی Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելից) مراسم یادبودی است که در روز جمعه ۲۴ آوریل ۲۰۱۵ در ایروان پایتخت کشور ارمنستان برگزار شد. این نسل‌کشی که نسل‌کشی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده خوانده می‌شود، تحت کنترل امپراتوری عثمانی در بین سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ انجام شد و نزدیک به یک و نیم میلیون ارمنی در آن به رهبری ترکان جوان کشته‌شدند. هم‌چنین بایگانی ملی ارمنستان کتابی را با عنوان «نسل‌کشی ارمنی‌ها در ترکیه عثمانی: خاطرات بازماندگان» به چاپ رسانده که دربردارنده عکس و سند از شاهدان این نسل‌کشی است. این کتاب در سه جلد چاپ شده‌است
آرارات (به انگلیسی: Ararat) فیلمی است به کارگردانی آتوم اگویان محصول سال ۲۰۰۲ کمپانی میراماکس فیلمز. داستان فیلم دربارهٔ وقایع نسل‌کشی ارمنی‌ها توسط دولتمردان امپراتوری عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان است. مبنای این فیلم کتاب خاطرات یک پزشک آمریکایی بنام کلارنس آشر است با عنوان "یک پزشک آمریکایی در ترکیه" که او وقایع سال ۱۹۱۵ و به ویژه محاصره شهر وان را شرح می‌دهد.
