درگاه:ارمنستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ویرایش درگاه ارمنستان

پرچم ارمنستان
موقعیت ارمنستان

ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری در قفقاز جنوبی به پایتختی ایروان است.

ارمنستان در قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) در میان دریای سیاه و دریای خزر قرار دارد که مرز میان آسیا و اروپا محسوب می‌شود. همسایگان ارمنستان در غرب ترکیه، در شمال گرجستان، در شرق جمهوری آذربایجان، و در جنوب ایران و جمهوری خودگردان نخجوان (جزئی از جمهوری آذربایجان) می‌باشند.

ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.

ویرایش نوشتار برگزیده

جماعت ارمنیان پراکنده یا دیاسپورای ارمنی یا به (ارمنی սփիւրքահայություն وبه انگلیسی Spiurkahayutiun) جوامع ارمنی ساکن در خارج از ارمنستان و قره باغ (آرتساخ) را بوجود آورده است.

جمعیت ارمنی ساکن در سراسر جهان حدود یازده میلیون نفر تخمین زده می‌شود اما تنها حدود ۳۳۰۰۰۰۰ نفر آنها در ارمنستان و حدود ۱۴۰۰۰۰ نفرشان نیز در قره باغ و حدود ۱۲۰۰۰۰ نفرشان هم در جاواختی ساکنند.

جمعیت دیاسپورای ارمنی (با بیشترین میزان جمعیتش در روسیه، ایالات متحده، فرانسه، آرژانتین، اوکراین، لبنان، سوریه، ایران و گرجستان) حدود هشت میلیون نفر تخمین زده می‌شود. تنها یک پنجم ارامنه در جمهور سابق ارمنستان شوروی ساکنند و قبل از جنگ جهانی اول و تا ۱۹۲۰ ارمنستان، قسمت شرقی ترکیه، جنوب گرجستان، قره باغ و نخجوان را هم در بر می‌گرفت.

صدها هزار نفر از ارامنه در غرب اروپا نظیر فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلیس و هلند و از اوائل سال ۱۹۸۰ در آمریکای شمالی و جنوبی ساکنند.

ویرایش زندگی‌نامه برگزیده
لوون آرونیان
لوون آرونیان

لوون گریگوریویچ آرونیان (به ارمنی: Լևոն Գրիգորի Արոնյան) ‏(۶ اکتبر ۱۹۸۲ در ایروان) شطرنج‌باز ارمنی که با ریتینگ ۲۸۱۶ در اوت ۲۰۱۲ نفر سوم رنکینگ جهانی این رشته است. وی در ماه مه ۲۰۱۲ ریتینگ ۲۸۲۵ را داشت که سومین ریتینگ برتر تاریخ است.

آرونیان در ۹ سالگی شطرنج را آموخت و قهرمانی شطرنج زیر ۱۲ سال و زیر ۲۰ سال جهان را در کارنامه دارد. در سال ۱۹۹۶ در سیزده سالگی استاد بین‌المللی و در سال ۲۰۰۰ استاد بزرگ شطرنج شد.

قهرمانی آرونیان در جام جهانی شطرنج ۲۰۰۵ که بدون شسکست در حتی یک بازی به دست آمد، برای وی حق شرکت در تورنمنت کاندیداتوری برای قهرمانی جهان ۲۰۰۷ را به ارمغان آورد و در این تورنمنت با پیروزی بر مگنوس کارلسن و الکسی شیروف به تورنمنت قهرمانی جهان صعود کرد. این آخرین باری بود که قهرمان این رشته در یک تورنمنت مشخص می‌شد اما آرونیان با ۶ امیتاز از ۱۴ بازی موفق نبود و ویسواناتان آناند به مقام قهرمانی این رشته رسید. آرونیان با توجه به ریتینگ بالای خود برای شرکت در تورنمنت کاندیداتوری قهرمانی جهان ۲۰۱۳ انتخاب شده است که برای تعیین رقیب آناند در قهرمانی جهان ۲۰۱۴ برگزار می‌شود.

آرونیان در سال ۲۰۰۵ بهترین ورزش‌کار سال ارمنستان شد و در سال ۲۰۰۹ لقب افتخاری استاد ورزش این کشور را دریافت کرد.

ویرایش تاریخ

تیگران دوم (به ارمنی: Տիգրան Բ) یا تیگران بزرگ پادشاه ارمنستان و داماد مهرداد ششم بود. وی پادشاه پنتوس (Πόντος) را بر ضد رومیان یاری کرد.

در زمان فرمانروایی تیگران دوم، قلمرو ارمنستان سه برابر گشت و ارمنستان به یکی از نیرومندترین حکومت‌های آن روز تبدیل شد. به همین علت تیگران دوم را در تاریخ تیگران بزرگ می‌نامند.

در سال ۸۸ پیش از میلاد، با مرگ مهرداد دوم شاه پارت که داماد و هم پیمان تیگران بزرگ بود، لشکریان ارمنی وارد هفتاد جلگه شدند و به مرزهای آتورپاتکان و ماد حمله کردند و تا همدان، پایتخت پارت، پیش رفتند و پس از تصرف این شهر کاخ شاه را به آتش کشیدند. پس پیمان آشتی‌ای بسته شد که طی آن هفتاد جلگه، آتورپاتکان، ماد و سرزمین‌های شمالی میان‌رودان به تیگران دوم سپرده شد.

ویرایش طبیعت

تله‌کابین بال‌های تاتِو (ارمنی: Տաթևի թևեր Tatevi tever; انگلیسی: Wings of Tatev) طولانی‌ترین تله‌کابین کابلی بدون توقف جهان به طول ۵٫۷ کیلومتر (۳٫۵ مایل) می‌باشد. این تله‌کابین از روستای «هالیدروز» (در نزدیکی آزادراهی در ایروان) در آغاز شده و تا روستای تاتو در جنوب ارمنستان امتداد پیدا می‌کند.

تله‌کابین بال‌های تاتو در تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۱۰ راه‌اندازی شده است و یکی از بزرگترین جاذبه‌های منطقه قفقاز و از پروژه‌های بنیاد توسعه ارمنستان به شمار می‌رود.

این تله‌کابین در تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۱۰ رسماً در کتاب رکوردهای گینس نیز ثبت شده است. سرژ سرکیسیان رئیس جمهور ارمنستان اولین مسافر طولانی‌ترین تله کابین جهان بوده است.

ویرایش شهرها

اِچمیادزین (ارمنی: Էջմիածին) با نام رسمی واغارشاپات (ارمنی: Վաղարշապատ)، نام یک شهر و همچنین یک مکان مقدس در جمهوری ارمنستان می‌باشد. این شهر در استان آرماویر واقع شده‌است. اِچمیادزین ۴۰ کیلومتر مربع مساحت و بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱ میلادی بالغ بر ۴۶٬۵۴۰ تن جمعیت دارد.

اچمیادزین در فهرست میراث جهانی یونسکو در ارمنستان قرار دارد. کلیسای جامع اچمیادزین در این واقع شده‌است. جاثلیق کل ارامنه جهان در این شهر زندگی مس کند.

ویرایش نوشتارهای برگزیده
ویرایش نگاره برگزیده

شهر آشتاراک (در زبان ارمنی "Աշտարակ") مرکز استان آراگاتسوتن ارمنستان و یکی از کهنترین سکونتگاه‌ها در ارمنستان است و آن منطقه آکنده از یادمانهای تاریخی و معماری است طوریکه می‌توان آن را موزه روباز معماری کهن ارمنستان نامید.

ویرایش گفتار برگزیده
~ ویلیام سارویان
ویرایش میراث جهانی یونسکو در ارمنستان
ساناهین
ساناهین

صومعه ساناهین (به ارمنی: Սանահինի վանք)، صومعه ای استدر شمال استان لوری کشور ارمنستان که در سده ۱۰ میلادی بنیاد شده است.

نام ساناهین در ارمنی به معنای «کهنتر از آن یکی» است و فرض بر اینست که منظور قدیمی‌تر بودن صومعه ساناهین از صومعه هاغپات است.دو روستای ساناهین و هاغپات در دو سوی دره‌ای ژرف و بر روی دو دشت قرار گرفته‌اند و دید زیبایی به همدیگر دارند.این صومعه‌ها متعلق به کلیسای حواری ارمنی هستند و در محدوده آنها چلیپاسنگ‌ها (خاچکارها)ی زیادی پراکنده‌است.

ویرایش آیا می‌دانید

آیا می‌دانید...

  • ... ارمنستان کوچکترین و آخرین کشور استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی سابق است.
  • ... ارامنه خود را اولین قوم و کشوری می دانند که رسماَ آئین مسیحیت را حتی قبل از اروپا پذیرفته و به همین خاطر از تعصب دینی خاصی برخوردارند.
  • ... شمار کل جمعیت ارمنیان جهان نزدیک به ۹ میلیون نفر است که از این تعداد ۵٫۷ میلیون نفر خارج از جمهوری ارمنستان امروزی زندگی می‌کنند.
  • ... دریاچه سوان بزرگ ترین دریاچه قفقاز و بزرگ ترین دریاچه کوهستانی آب شیرین در جهان و بزرگ ترین دریاچه ارمنستان است.
ویرایش فرهنگ و هنر

آلکساندر تامانیان (ارمنی: Ալեքսանդր Թամանյան؛ ۴ مارس ۱۸۷۸ – ۲۰ فوریه ۲۰، ۱۹۳۶) معمار نئوکلاسیک اهل ارمنستان بود که بخاطر آثارش در شهر ایروان شناخته می‌شود.

وی در پانتئون کومیتاس به خاک سپرده شده است.

ویرایش ویکی‌پروژه‌ها
ویرایش آنچه می‌توانید انجام دهید
ویرایش رده‌ها
ویرایش سراسرنما

کوه آراگاتس بلندترین کوه ارمنستان

ویرایش درگاه‌های وابسته
ویرایش در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا