حیات یحیی
حیات یحیی کتابی است از یحیی دولتآبادی خوشنویس و فعال سیاسی دوره مشروطه که در آن به بررسی شرححال خود و حوادث روزگارش میپردازد. این کتاب بعد از مرگ دولتآبادی توسط خانوادهاش منتشر شدهاست.
بخشهای کتاب[ویرایش]
- جلد سوم و چهارم:
جلد سوم کتاب در ۳۹ فصل و ۳۸۱ صفحه همراه با جلد چهارم (۴۲ فصل، ۴۴۵ صفحه) در یک مجلد توسط انتشارات فردوسی برای اولین بار در سال ۱۳۳۶ چاپ شدهاست.
جلد سوم[ویرایش]
در فصول ابتدایی به شرح تبعیدش به قسطنطنیه میپردازد. فصل اول با عنوان مسافرت یا تبعید اینگونه شروع میکند:
روز شنبه هشتم شهر شعبان یکهزار و سیصد و بیست و شش (۱۳۲۶ه) است که از طهران بعزم قسطنطنیه حرکت مینماین یا بامر دولت وقت از وطن خود تبعید میشوم مدت تبعید خود را نمیدانم و بظاهر بیشرط و قید روانه میگردم.[۱]
فصل دوم با نام تفلیس و ادسا به بیان توقف چندروزهاش در تفلیس میپردازد و مینویسد:
من از جدا شدن قفقاز از ایران افسوس میخوردم ولی زمینهای آباد که از آنها میگذشتم بما لبخند زده میگفتند اگر تاکنون ما جزء ایران بودیم کی و کجا این خوسبختی ما را حاصل میشد بلکه بهصورت ویرانی مانده میباید باز سالها لگدکوب اشتران و استران بارکش بوده باشیم در صورتیکه اکنون خطوط آهن مانند عروق و شرائین قطعات پیکر ما را بهم پیوسته اعصاب ما را روح حیات دادهاست شما را چه بازداشتهاست که آرزوی بدبختی ما دارید.[۲]
- عناوین فصول جلد سوم
- مسافرت یا تبعید
- تفلیس و ادسا
- قسطنطنیه و احوال آن
- اقدامات نگارنده
- میتینگ بینالمللی و اخبار ایران
- مرگ پدر و حوادث ناگوار دیگر
- سیاست خارجی ایارن در قورن اخیر
- اقدامات سری و اوضاع جاری
- انقلاب در قسطنطنیه
- فتح ترکان جوان و خلع سلطان
- اوضاع ایران پس از انقلاب عثمانی و احوال عثمانی
- تجدید حیات انجمن سعادت
- فتح تهران و تبدیل سلطنت
- تهران و تاسف بیپایان
- دولت و مجلس و اختلافات
- زندگانی هجدهماهه
- دعوت به کنگره نژادی لندن
- دومین مسافرت به اروپا
- کنگره نژادی
- اخبار ایران و جلسات عمومی کنگره نژادی
- بقیه احوال کنگره نژادی
- اقامت سوئیس و قضایای ایران
- وقایع جانگداز تبریز و اقدامان در خارج
- حکومت بختیاری در ایران
- ناصرالملک در اویان کنار دریاچه لمان
- بقیه مسافرت و توقف در لوزان
- روح جوان و مناسبت با جوانان
- عاقبت احوال در اروپا و مقدمهٔ دوم کنگره نژادی
- احساسات من در مراجعت به ایران
- جنگ اروپا و تبدیل احوال
- امیدواری و بدبختی
- یک سال وقت گمشده
- انقلاب سریع و مسافرت فوری
- مسافرت و حوادث جنگی
- کنت کانتیز آلمانی و گمشدن او
- کرمانشاهان و بدبختی
- میدانهای جنگ و بینوایی
- قصر شیرین و احوال اسفبار
- اردوی سرگردان
جلد چهارم[ویرایش]
- عناوین فصول جلد چهارم
- ترک وطن و خانقین و بغداد
- راه حلب، قصه ارامنه، اوضاع و احوال در قسطنطنیه
- احوال ایران و افکار عثمانیان
- بقیه شرح احوال در قسطنطنیه و اوضاع عثمانیان
- سفر شمال و بهبود احوال
- استکهلم و مأموریت
- دولت بلشویک در روسیه و بقیه احوال در سوئد و دانمارک
- برلن و سفر ایران
- آذربایجان و قشون عثمانی
- تهران پس از جنگ عمومی و قوای دولت
- احوال خویش و مذاکره با شاه و دولتیان
- سفر اصفهان
- یاغیان کاشان و سرانجام کار ایشان
- وثوقالدوله
- انقلابات بعد از عقد قرارداد
- بقیه کار میرزا کوچکخان و عاقبت ریاست وثوقالدوله
- چند ماه ریاست مشیرالدوله و جنگ با متجاسرین
- سیاستباری بیگانه و انحلال قزاقخانه
- شرححال نگارنده و طرفداران جامعه ملل و کمیته آهن
- ریاست فتحالله خان سپهدار اعظم گیلانی و اوضاع دربار و سیاستبازی بیگانه
- مجلس عالی دربار و برهمخوردن آن
- دسیسهکاری و کشف حقیقت
- معاهده روس و ایران و احوال عمومی
- امرار وقت پریشان احوال دولت
- اجرای سیاست مخفی و مقدمات کودتا
- برافکندن دولت با حمله نظامی
- ریاست سهماهه ضیائی و سیاست داخلی و خارجی سردار سپه
- سردار سپه و نظامیان و واقعه قتل ایمبری آمرکایی
- دو قهرمان لشکری و کشوری
- سردار سپه و میلیون و خاتمه نفوذ روحانینمایان
- قم و مرکز روحانیت روحانیون نجف و اصفهان
- ریاست وزرائی سردار سپه - نمایش امتعه وطن - روحانیون اصفهان - احوال نگارنده
- مجلس پنجم یا دوسال میان دو محذور
- مجلس مشاوره خصوصی کار خزعلخان - قهر کردن سردار سپه و انقلابات در تهران
- مسافرت نابهنگام - اعطای ریاست کل قوا به سردار سپه - ملافاتها با ولیعهد
- زمزمه جمهوریت برای لغو کردن قانون اساسی
- اقدامات آخرین دودمان قجر - عملیات سردار سپه - مجروح شدن مدرس
- انقراض سلطنت قاجاریه و پادشاهی رضاشاه پهلوی
- باقی عمر مجلس پنجم و شرححال نگارند و رفیقان
- عاقبت کار نگارنده در ایران و توقف در اروپا
- احوال عمومی ایران و حوادث عمدهٔ آن در این چندسال
- خاتمه جلد چهارم