اینزاک

اینزاک
خدای دیلمون
مدل سنگ دیورند، نام اینزاک در آن ذکر شده است. موزه ملی بحرین.
مرکز فرهنگی غالب	آگاروم
اطلاعات شخصی
شریک زندگی	مسکیلاک یا dPA.NI.PA

اینزاک (نیز اینزاگ، انزاک، آنزاک؛ در آثار قدیمی انشاگ) خدای اصلی پانتئون دیلمون بود.

در دیلمون

نام و شخصیت

اینزاک یکی از دو خدایی اصلی دیلمون (دیگری مسکیلاک) بود. این نظر مطرح شده است که او با درخت خرما در ارتباط بوده است. املای نام او درجه‌ای از تنوع را نشان می دهد، صورت‌های انزاگ، انزاک و آنزاک نیز گواهی شده‌اند. املایی که با نشانهٔ میخی in آغاز می‌شود در منابعی که از خود دیلمون به دست آمده، غلبه دارد. درباره منشأ نام در میان پژوهشگران اختلاف وجود دارد.

پرستش

برخلاف منابع بین‌النهرینی که معمولاً اینزاک را خدای دیلمون می‌نامند، خود دیلمونی‌ها معمولاً از او به عنوان خدای آگاروم یاد می‌کردند.

ارتباط با سایر خداییان

مسکیلاک همسر اینراک بود. جرمی بلک و آنتونی گرین پیشنهاد دیگری دادند که ممکن است او را مادر اینزاک در نظر گرفت.

اندرو آر جرج اشاره می‌کند که ارتباط فرضی بین انکی و اینزاک با منابع بین‌النهرینی مطابقت دارد که در آن خدای اخیر گاهی به دیلمون مرتبط می‌شود.

در بین‌النهرین

اینزاک در منابع بین‌النهرین نیز گواهی شده است. قدیمی‌ترین نمونه در یکی از استوانه‌های گودئا آمده که نام او به صورت ^dNin-zà-ga («ارباب پناهگاه») ترجمه شده است. در این کتیبه آمده که خدای بین‌النهرینی، نینگیرسو، به او دستور داده است که در زمان ساخت انینو، مقدار زیادی مس در اختیار گودئا قرار دهد.

ارتباط با سایر خداییان

در نسخهٔ متاخر فهرست خدای آن = آنوم (ša amēli)، اینزاک همتای نابو است.

اساطیر

اینزاک در اسطوره انکی و نینهورساگ ظاهر می‌شود.

در عیلام

اینزاک در شوش در غرب عیلام نیز پرستش می‌شد.

منابع

• al-Nashef, Khaled (2012) [1986]. "The Deities of Dilmun". In Al Khalifa, Shaikha Haya Ali; Rice, Michael (eds.). Bahrain Through The Ages: The Archaeology. Taylor & Francis. ISBN 978-1-136-14178-2. Retrieved 2022-09-26.
• Alvarez-Mon, Javier (2018). "Puzur-Inšušinak, the last king of Akkad? Text and Image Reconsidered.". In Nasrabadi, B. (ed.). Elam and its neighbors: recent research and new perspectives. Proceedings of the international congress held at Johannes Gutenberg University Mainz, September 21-23, 2016. Hildesheim: Verlag Franzbecker. ISBN 978-3-88120-868-0. OCLC 1159428969.
• Black, Jeremy; Green, Anthony (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. The British Museum * Press. ISBN 0714117056.
• Dalley, Stephanie (2013). "Gods from north-eastern and north-western Arabia in cuneiform texts from the First Sealand Dynasty, and a cuneiform inscription from Tell en-Naṣbeh, c.1500 BC". Arabian Archaeology and Epigraphy. Wiley. 24 (2): 177–185. doi:10.1111/aae.12005. ISSN 0905-7196.
• Dalley, Stephanie (2020). "The First Sealand Dynasty: Literacy, Economy, and the Likely Location of Dūr-Enlil(ē) in Southern Mesopotamia at the end of the Old Babylonian Period". Babylonia under the Sealand and Kassite Dynasties. De Gruyter. pp. 9–27. doi:10.1515/9781501510298-002. ISBN 9781501510298. S2CID 234965944.
• Edzard, Dietz-Otto (1997). Gudea and his dynasty. Toronto Buffalo: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-4187-6. OCLC 809041550.
• George, Andrew R. (1993). House most high: the temples of ancient Mesopotamia. Winona Lake: Eisenbrauns. ISBN 0-931464-80-3. OCLC 27813103.
• George, Andrew R. (2003). The Babylonian Gilgamesh epic: introduction, critical edition and cuneiform texts. Oxford New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-814922-0. OCLC 51668477.
• Glassner, Jean-Jacques (2009) [1996]. "Dilmun, Magan and Meluhha: Some Observations on Language, Toponymy, Anthroponymy and Theonymy". In Reade, Julian (ed.). Indian Ocean In Antiquity. Taylor & Francis. ISBN 978-1-136-15531-4. Retrieved 2022-09-25.
• Henkelman, Wouter F. M. (2008). The other gods who are: studies in Elamite-Iranian acculturation based on the Persepolis fortification texts. Leiden: Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten. ISBN 978-90-6258-414-7.
• Howard-Carter, Theresa (1987). "Dilmun: At Sea or Not at Sea? A Review Article". Journal of Cuneiform Studies. American Schools of Oriental Research. 39 (1): 54–117. doi:10.2307/1359986. ISSN 0022-0256. JSTOR 1359986. S2CID 163963264. Retrieved 2022-09-25.
• Katz, Dina (2008). "Enki and Ninhursaga, Part Two". Bibliotheca Orientalis. Peeters Publishers. 65 (3): 320–342. doi:10.2143/bior.65.3.2033365. ISSN 0006-1913.
• Kramer, Samuel N. (1944). "Dilmun, the Land of the Living". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. American Schools of Oriental Research (96): 18–28. doi:10.2307/1355094. ISSN 2161-8062. JSTOR 1355094. S2CID 164143967. Retrieved 2022-09-26.
• Krebernik, Manfred (1997), "Meskilak, Mesikila, Ninsikila", Reallexikon der Assyriologie (به آلمانی), retrieved 2022-09-24
• Krebernik, Manfred (1998), "Nin-inzak", Reallexikon der Assyriologie (به آلمانی), retrieved 2022-09-24
• Krebernik, Manfred (2005), "^dPA.NI.PA", Reallexikon der Assyriologie (به آلمانی), retrieved 2022-09-25
• Krebernik, Manfred (2013), "Šuluḫḫītum", Reallexikon der Assyriologie (به آلمانی), retrieved 2022-09-25
• Lambert, Wilfred G. (1997). "Processions to the Akītu House". Revue d'Assyriologie et d'archéologie orientale. Presses Universitaires de France. 91 (1): 49–80. ISSN 0373-6032. JSTOR 23281980. Retrieved 2022-09-26.
• Marchesi, Gianni (2014), "Tilmun A. Philologisch · Tilmun A. Philological", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-09-25
• Marchesi, Gianni (2017). "Appendix 5. Inscriptions from the Royal Mounds of A'ali (Bahrain) and Related Texts". The royal mounds of A'ali in Bahrain: the emergence of kingship in early Dilmun. Jutland Archaeological Society Publications. Vol. 100. Aarhus University Press. ISBN 978-87-93423-16-9. OCLC 1019551153.
• Olijdam, Eric (1997). "Nippur and Dilmun in the second half of the fourteenth century BC: a re-evaluation of the Ilī-ippašra letters". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. Archaeopress. 27: 199–203. ISSN 0308-8421. JSTOR 41223599. Retrieved 2022-09-25.
• Potts, Daniel T. (1986). "Nippur and Dilmun in the 14th Century B. C." Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. Archaeopress. 16: 169–174. ISSN 0308-8421. JSTOR 41223243. Retrieved 2022-09-25.
• Potts, Daniel T. (1993). "The Late Prehistoric, Protohistoric, and Early Historic Periods in Eastern Arabia (ca. 5000–1200 B.C.)". Journal of World Prehistory. Springer. 7 (2): 163–212. doi:10.1007/BF00975450. ISSN 0892-7537. JSTOR 25800631. S2CID 161909722. Retrieved 2022-09-25.
• Potts, Daniel T. (1999). The Archaeology of Elam. Cambridge University Press. doi:10.1017/cbo9780511489617. ISBN 978-0-521-56358-1.
• Potts, Daniel T.; Blau, Soren (1998). "Identities in the East Arabian Region". Mediterranean Archaeology. Meditarch. 11: 27–38. ISSN 1030-8482. JSTOR 24667864. Retrieved 2022-09-25.
• Steinkeller, Piotr (2018). "The Birth of Elam in History". The Elamite world. Abingdon, Oxon. ISBN 978-1-315-65803-2. OCLC 1022561448.
• Westenholz, Joan G. (2010). "Ninkarrak – an Akkadian goddess in Sumerian guise". Von Göttern und Menschen. Brill. pp. 377–405. doi:10.1163/9789004187474_020. ISBN 9789004187481.
• Zadok, Ran (2014). "On Population Groups in the Documents from the Time of the First Sealand Dynasty". Tel Aviv. Maney Publishing. 41 (2): 222–237. doi:10.1179/0334435514z.00000000036. ISSN 0334-4355. S2CID 161962886.
• Zadok, Ran (2018). "The Peoples of Elam". The Elamite world. Abingdon, Oxon. ISBN 978-1-315-65803-2. OCLC 1022561448.