کانو جیگورو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
در این نام ژاپنی، «کانو» نام خانوادگی است.
کانو جیگورو
嘉納 治五郎
زادهٔ۲۸ اکتبر ۱۸۶۰ (در تقویم قمری، سال اول من‌ان) [note ۱]
استان هیوگو، ژاپن
درگذشت۴ مهٔ ۱۹۳۸ (۷۷ سال)
اقیانوس آرام (روی کشتی Hikawa Maru)
ملیتژاپنی
محل تحصیلدانشگاه توکیو
پیشهجودو و جوجوتسو
شناخته‌شده برایابداع‌کنندهٔ ورزش جودو

کانو جیگورو (به ژاپنی: 嘉納 治五郎، ۱۰ دسامبر ۱۸۶۰ [note ۱]– ۴ مه ۱۹۳۸[۲]) مربی، ورزشکار و بنیان‌گذار هنر رزمی جودو بود که در سال ۱۸۸۲ میلادی با الهام گرفتن از جوجوتسو، جودو را ابداع کرد. جودو، همراه با جوجوتسو، یکی از اولین هنرهای رزمی ژاپنی بود که به رسمیت بین‌المللی دست یافت و اولین هنر رزمی ژاپنی بود که به یک ورزش رسمی المپیک تبدیل شد.

در ۲۲ سالگی، تصمیم گرفت مکتب جدیدی بسازد که بتواند در سازندگی نسل جوان جامعه نقش به‌سزایی داشته باشد. پس در بین فهرست حرکات و تکنیک‌های جوجوتسو فنون کاربردی را انتخاب کرد و بقیه را که به نظر خطرناک یا غیرعملی تر می‌آمدند از فهرست کاری هنرجویان رزمی حذف کرد. با گذشت زمان جودو به صورت سبکی مستقل درآمد و روز به روز بر پیروزی‌های ورزشی و اجتماعی آن افزوده شد.

نوآوری‌های آموزشی که به کانو نسبت داده می‌شوند شامل استفاده از کمربندهای سیاه و سفید و معرفی سیستم رتبه‌بندی دان برای نشان دادن رتبه نسبی اعضای یک سبک هنر رزمی است. از شعارهای معروفی که به کانو نسبت داده می‌شود، می‌توان به «بهره‌وری حداکثری با حداقل تلاش» (精力善用، سیریوکو زن‌یو) و «رفاه و منفعت متقابل» (自他共栄، جیتا کیوئی) اشاره کرد.[۳]

مهم‌ترین مفاهیم ریشه ای در جودو از نگاه استاد کانو، «بهره‌گیری از نیروی مخالف»، «به‌کارگیری صحیح نیرو» و «همیاری و شکوفایی معنوی» است.

در زندگی حرفه‌ای خود، کانو یک مربی بود. پست‌های مهم او شامل خدمت به عنوان مدیر آموزش ابتدایی وزارت آموزش (文部省، مونبوشو) از سال ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۱ و به عنوان رئیس مدرسه عالی عادی توکیو از سال ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۰ می‌باشد.[۳] او نقش کلیدی در گنجاندن جودو و کندو به برنامه‌های مدارس دولتی ژاپن در دهه ۱۹۱۰ داشت.

کانو همچنین پیشگام ورزش‌های بین‌المللی بود. از دستاوردهای او می‌توان به اولین عضو آسیایی کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) اشاره کرد (او از سال ۱۹۰۹ تا ۱۹۳۸ در این سمت بود). او نماینده رسمی ژاپن در بیشتر بازی‌های المپیک بین سال‌های ۱۹۱۲ و ۱۹۳۶ بود و به عنوان سخنگوی برجسته ژاپن برای میزبانی بازی‌های المپیک ۱۹۴۰ خدمت کرد.

افتخارات و نشان‌های رسمی او شامل نشان درجه یک شایستگی، نشان بزرگ خورشید تابان و درجه سوم امپراتوری بود. کانو در ۱۴ مه ۱۹۹۹ به عنوان اولین عضو تالار مشاهیر فدراسیون بین‌المللی جودو (IJF) معرفی شد.[۴]

کانو جیگورو در سال ۱۹۳۸ هنگام بازگشت از سفر کاری خود به مصر، هیکاوا مارو، در اثر ابتلا به سینه‌پهلو درگذشت.[۵]

سال‌های اولیه[ویرایش]

دوران کودکی[ویرایش]

کانو در کودکی (سمت راستی)

جیگورو کانو در یک خانواده سازنده ساکی در شهر میکاگه، ژاپن (که اکنون بخشی از هیگاشینادا-کو، کوبه است) به دنیا آمد. خانواده برندهای ساکی شامل «هاکوشیکا»، «هاکوتسورو» و «کیکو-ماسامونه» بودند. با این حال، پدر کانو، کانو جیروساکو (که نام اصلی‌اش مارشیبا جیروساکو بود)، پسرخوانده بود و وارد کسب و کار خانوادگی نشد. او به جای آن به عنوان یک کشیش غیر مذهبی و به عنوان یک کارمند ارشد در یک خط کشتیرانی کار می‌کرد.[۶] پدر کانو به شدت به قدرت آموزش و پرورش در دنیای مدرن باور داشت و برای جیگورو، پسر سوم خود، تحصیلات عالی فراهم کرد. معلمان اولیه او شامل دانشمندان نئو-کنفوسیوسی، یاماموتو چیکوون و آکیتا شوسستو بودند.[۷] مادر کانو زمانی که او نه ساله بود درگذشت و پس از آن، پدرش خانواده را به توکیو منتقل کرد. کانو جوان در مدارس خصوصی ثبت نام شد و معلم خصوصی زبان انگلیسی داشت. در سال ۱۸۷۴، برای بهبود مهارت‌های زبان انگلیسی و آلمانی خود به مدرسه خصوصی ایکوئی که توسط اروپایی‌ها اداره می‌شد، فرستاده شد.[۶]

در دوره نوجوانی، قد کانو ۱٫۵۷ متر (۵ فوت و ۲ اینچ) بود، اما وزن او تنها ۴۱ کیلوگرم (۹۰ پوند) بود. به دلیل جثه کوچک و طبیعت علمی‌اش، او در مدرسه ایکوئی به‌طور مکرر مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفت،[۸] تا حدی که دانش‌آموزان دیگر گاهی اوقات او را از ساختمان مدرسه بیرون می‌کشیدند و کتک می‌زدند.[۹] بنابراین، او آرزو داشت که قوی‌تر شود تا بتواند از خود دفاع کند.[۱۰] یک روز، نیکای بایسی، دوست خانوادگی که عضو گارد شوگون بود، اشاره کرد که جوجوتسو یک شکل عالی از تمرینات فیزیکی است و به کانو چند تکنیک نشان داد که توسط آنها یک فرد کوچکتر می‌تواند بر یک حریف بزرگتر و قوی‌تر غلبه کند. با دیدن پتانسیل دفاع شخصی در این هنر، کانو تصمیم گرفت که این هنر را بیاموزد، علیرغم اصرار نیکای که چنین تمریناتی قدیمی و خطرناک هستند.[۹] تا زمانی که کانو به آکادمی کایسه‌ای نقل مکان کرد، آزار و اذیت‌ها کاهش یافته بود، اما علاقه او به جوجوتسو همچنان باقی بود. پدرش نیز او را از جوجوتسو منع می‌کرد، زیرا آزار و اذیت‌هایی که پسرش متحمل شده بود را نادیده می‌گرفت. اما پس از مشاهده علاقه عمیق کانو به این هنر، به او اجازه داد با این شرط که کانو برای تسلط بر آن تلاش کند، به تمرین بپردازد.[۹]

جوجوتسو[ویرایش]

کانو در سال ۱۸۷۷ وارد دانشگاه توکیو شد و در سال ۱۸۸۲ با مدرک کارشناسی علوم سیاسی و فلسفه فارغ‌التحصیل شد.[۱۱][۱۲] در طول دوران تحصیل در دانشگاه، او به دنبال معلمان جوجوتسو می‌گشت.[۱۳] او ابتدا به دنبال پزشکان استخوان‌گذار به نام سیفوکوشی بود. فرض او این بود که پزشکانی که هنرهای رزمی را می‌دانند، معلمان بهتری هستند. جستجوی او او را به یاگی تینوسوکه رساند که شاگرد آمون ایسوماتا در مدرسه تنجین شینیو-ریو جوجوتسو بود. یاگی به نوبه خود، کانو را به فوکودا هاچینوسوکه، یک استخوان‌گذار که در یک اتاق ده‌تاتامی مجاور مطب خود تنجین شینیو-ریو را آموزش می‌داد، معرفی کرد. تنجین شینیو-ریو خود ترکیبی از دو مدرسه قدیمی‌تر یوشین-ریو و شین نو شین‌دو-ریو بود.[۱۴][۱۵] روش آموزشی فوکودا عمدتاً شامل این بود که دانش‌آموز بارها و بارها به زمین‌می‌خورد تا زمانی که مکانیک تکنیک را درک کند. فوکودا بر تکنیک‌های کاربردی بیش از شکل‌های آیینی تأکید می‌کرد. او به مبتدیان توضیح مختصری از تکنیک می‌داد و آنها را در تمرین آزاد (راندوری) مشغول می‌کرد تا از طریق تجربه بیاموزند. تنها پس از اینکه دانش‌آموز به مهارتی دست یافت، شکل‌های سنتی (کاتا) را به آنها آموزش می‌داد. این روش دشوار بود زیرا هیچ تشک خاصی برای زمین‌خوردن وجود نداشت و فقط تاتامی‌های استاندارد بر روی کف‌های چوبی قرار داده شده بودند.[۹]

کانو در شکست دادن فوکوشیما کانکچی، یکی از ارشدهای خود در مدرسه، مشکل داشت؛ بنابراین، کانو شروع به امتحان تکنیک‌های ناآشنا روی رقیب خود کرد. او ابتدا تکنیک‌های سومو را که توسط یک سوموکار سابق به نام اوچی‌یاما کیسوئمون آموزش داده شده بود، امتحان کرد. وقتی این‌ها کمکی نکردند، او بیشتر مطالعه کرد و یک تکنیک (حمل آتش‌نشان) که از یک کتاب در مورد کشتی غربی آموخته بود، امتحان کرد. این تکنیک کارساز بود و کاتاگوراما یا "چرخ شانه" همچنان بخشی از مجموعه جودو باقی مانده است، هرچند در حال حاضر سازمان‌های جودو برخی کشورها این پرتاب را در مسابقات جودو ممنوع کرده‌اند.[۱۶]

کانو در سال ۱۸۷۹ هنر جوجوتسو را برای یولیسیز سایمن گرانت، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده آمریکا، که به ژاپن سفر کرده بود، به نمایش گذاشت.

در تاریخ ۵ اوت ۱۸۷۹، کانو در یک نمایش جوجوتسو که برای یولیسیز سایمن گرانت، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، برگزار شد، شرکت کرد. این نمایش در خانه تاجر برجسته، شیبوساوا اییچی، انجام شد. افراد دیگری که در این نمایش شرکت داشتند، شامل معلمان جوجوتسو، فوکودا هاچینوسوکه و ایسو ماساتومو، و هم‌تمرینی کانو، گودای ریوساکو بودند.[۱۷][۱۸] فوکودا کمی پس از این نمایش در سن ۵۲ سالگی درگذشت.[۱۹] کانو شروع به یادگیری نزد ایسو کرد که دوست فوکودا بود. علیرغم اینکه ایسو ۶۲ ساله و با قدی تنها ۱٫۵۲ متر بود، از طریق تمرینات جوجوتسو بدنی قوی پیدا کرده بود. او به خاطر مهارت در کاتا و تخصص در آتمی، یعنی ضربه زدن به نقاط حساس بدن، شناخته می‌شد. در روش آموزشی ایسو، آموزش با کاتا شروع می‌شد و سپس به مبارزه آزاد (راندوری) می‌رسید. به دلیل تمرینات فشرده کانو و پایه قوی او در جوجوتسو که توسط فوکودا آموزش داده شده بود، او به زودی به عنوان دستیار در مدرسه ایسو فعالیت کرد. در سال ۱۸۸۱، بیوه فوکودا، طومارهای مدرسه را به کانو که در آن زمان ۲۱ ساله بود، داد.[۱۶] برخی منابع محبوب پیشنهاد می‌کنند که کانو مجوز تدریس در این مدرسه را به دست آورده، اما این مورد مستند نشده است: هیچ گواهی از تنجین شینیو-ریو با نام کانو در موزه کودوکان یا در هیچ منبع منتشر شده‌ای دیده نمی‌شود. همچنین هیچ رتبه‌ای در اسناد معتبر آرشیوی تنجین شینیو-ریو مشخص نشده است.

در دوران آموزش زیر نظر ایسو، کانو شاهد یک نمایش جوجوتسو توسط معلم یوشین-ریو، توتسوکا هیکوسوکه بود و بعداً در راندوری با اعضای مدرسه توتسوکا شرکت کرد.[۲۰] کانو تحت تأثیر هنرجویان یوشین-ریو قرار گرفت و متوجه شد که شاید هرگز نتواند تنها با تمرین بیشتر کسی به استعداد توتسوکا را شکست دهد؛ او همچنین نیاز داشت به شکل هوشمندانه‌تری تمرین کند. این تجربه بود که برای اولین بار کانو را به این باور رساند که برای برتری واقعی، باید بهترین عناصر چندین مدرسه (ریو) جوجوتسو، از جمله یاگیو شینگان-ریو تایجوتسو را ترکیب کند. به همین منظور، او شروع به جستجوی معلمانی کرد که می‌توانستند عناصر برتر جوجوتسو را به او آموزش دهند.

گواهی منکیو که توسط ایکوبو به کانو در اکتبر ۱۸۸۳ اعطا شد.[۲۱] اصطلاح جودو (柔道)، که قبلاً در کیتو-ریو استفاده می‌شد، در اولین ستون (سمت راست‌ترین ستون) ظاهر می‌شود.

پس از مرگ ایسو در سال ۱۸۸۱، کانو شروع به تمرین در کیتو-ریو با ایکوبو تسونتوشی (کونن) کرد. ایکوبو در کاتا و پرتاب تخصص داشت و به راندوری علاقه‌مند بود. کانو به‌طور کامل خود را به یادگیری کیتو-ریو اختصاص داد، زیرا اعتقاد داشت تکنیک‌های پرتاب ایکوبو به‌ویژه بهتر از مدارسی است که قبلاً مطالعه کرده بود.[۱۴][۱۵] ایکوبو بود که به کانو یک رتبه مستند جوجوتسو و مجوز تدریس اعطا کرد، یعنی گواهی منکیو (نه منکیو کایدن) در نیهوندن کیتو جودو که تاریخ آن اکتبر ۱۸۸۳ بود.[۲۱]

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ کانو در ۱۰ دسامبر ۱۸۶۰ متولد شد که این تاریخ در تقویم قمری معادل بیست و هشتمین روز دهمین ماه سال اول (و تنها سال) دوره من‌ان است. از آنجا که تقویم ژاپن در سال ۱۸۷۳ به تقویم میلادی تغییر کرد، جشن تولد کانو به‌طور معمول در ژاپن و دیگر نقاط جهان در ۲۸ اکتبر برگزار می‌شود.[۱]

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ "What really happened on 28th October?". www.ijf.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-10-29.
  2. ↑ "Kano, Jigoro". Portraits of Modern Japanese Historical Figures. National Diet Library, Japan. Archived from the original on 29 October 2020. Retrieved 23 August 2020.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ به‌طور دقیق، نامش Tokyo Normal School از سال 1901 تا 1903، و Tokyo Higher Normal School از سال 1903 تا 1924 بود. این مدرسه امروزه به عنوان اجداد مؤسسه بهداشت و علوم ورزشی در دانشگاه تسوکوبا در نظر گرفته می‌شود.Institute of Health and Sport Science's web site بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
  4. ↑ "IJF Hall of Fame in Paris" (PDF). American Judo – A Journal of the United States Judo Association: 11–12. 2005. Archived from the original on 2016-03-04.
  5. ↑ توکل شعار، حمیدرضا، ورزش‌های رزمی و بنیان‌گذاران بزرگ آن، تهران، انتشارات مهر، ۱۳۹۴، صص ۴۵ و ۴۳.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Tomita, Tsuneo (November 1962). "Histoire du Judo". Revue Judo Kodokan. XII (5): 13–40.
  7. ↑ Naoki, Murata (2005), "From Jutsu to Dō: The Birth of Kōdōkan Judo", in Bennett, Alexander (ed.), Budo Perspectives, Auckland: Kendo World, p. 144
  8. ↑ Watson, Brian (2008). Judo Memoirs of Jigoro Kano. Trafford Publishing. ISBN 978-1-4251-6351-8.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ Watson, Brian (2000). The Father of Judo: A Biography of Jigoro Kano. Tokyo: Kodansha International. ISBN 978-4-7700-2530-2.
  10. ↑ Kano, Risei (1951). The Kodokan Judo. Tokyo: Kodokan.
  11. ↑ "嘉納治五郎略歴｜JOC - 日本オリンピック委員会". JOC - 日本オリンピック委員会 (به ژاپنی). Retrieved 2024-04-07.
  12. ↑ "嘉納治五郎の経歴と功績 - 筑波大学". www.tsukuba.ac.jp. Retrieved 2024-04-07.
  13. ↑ The Father of Judo: A Biography of Jigoro Kano by Brian N. Watson, pages 29 and 189.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Adams, Andy (1970). "Jigoro Kano". Archived from the original on 10 October 2007. Retrieved 9 October 2007. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Adams, Andy (1971). Twentieth Century Warriors, Prominent Men in the Oriental Fighting Arts. Burbank, California: Ohara.
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Maekawa, Mineo (1978). "Jigoro Kano's Thoughts on Judo, with Special Reference to the Approach of Judo Thought during His Jujitsu Training Years". Bulletin of the Association for the Scientific Studies on Judo. Kodokan. V.
  17. ↑ "Japan Times". 18 April 1922. p. 5.
  18. ↑ Waterhouse, David (1982). "Symposium". Kanō Jigorō and the Beginnings of the Jūdō Movement. Toronto. pp. 169–178.
  19. ↑ "Jigoro Kano and the Kodokan | Judo Info". Archived from the original on 7 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  20. ↑ Baelz, Erwin von (trans. by Toku Baelz) (1932), Paul, Eden; Paul, Cedar (eds.), Awakening Japan: The Diary of a German Doctor: Erwin Baelz, New York: Viking Press, pp. 74–77
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Stevens 2013, p. 26.

منابع[ویرایش]

  • توکل شعار، حمیدرضا، ورزش‌های رزمی و بنیان‌گذاران بزرگ آن، تهران، انتشارات مهر، ۱۳۹۴.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کانو_جیگورو&oldid=39659819»