فروغ تاجبخش
| فروغ تاجبخش فروغ تاجبخش | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۳۰۷ |
| درگذشت | ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ (۹۰ سال) تهران |
| دیگر نام‌ها | مادر لطفی[۱] |
| شناخته‌شده برای | از مادران زندانیان سیاسی اعدام شده در جریان «کشتار ۶۷» معروف به مادران خاوران[۱] او از اولین شاهدان اجساد قربانیان اعدام‌های دسته‌جمعی در ایران بود.[۲] فرزند وی از اولین قربانیان اعدام‌های دسته‌جمعی در ایران در تابستان سال ۱۳۶۷ بود.[۲] |
| فرزندان | انوشیروان لطفی[۱] |
| جایزه(ها) | جایزه گوآنجو (۲۰۱۴) |
فروغ تاجبخش، مشهور به «مادر لطفی» از اعضای خانواده‌های زندانیانی که در دهه شصت اعدام شدند بود.[۳] وی از چهره فعال و از سازمان دهندگان تلاش‌های دادخواهانه خانواده اعدامیان دهه شصت بود.[۳] تاجبخش یکی از کاشفان گورهای دسته جمعی زندانیان سیاسی است که در سال ۱۳۶۷ بر مبنای فتوای خمینی اعدام شدند.[۳][۴][۵] تاجبخش و دیگر مادران و اعضای خانواده این زندانیان از سال ۱۳۶۷ با تظاهرات در برابر دفتر سازمان ملل در تهران و با گردهمایی سالانه بر سر گورهای بی‌نام و نشان و جمعی در گورستان خاوران و ایستادگی در برابر ضرب و جرح مأموران حکومتی کوشیدند، پرونده این اعدام‌ها را به یک پرونده ملی و بین‌المللی تبدیل کنند[۱] وی به «نماد خاوران» شهرت داشت[۱] و در میان خانواده قربانیان اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی ایران به «مادر لطفی» مشهور بود.[۲] فروغ تاجبخش در سال‌های ۶۰ و بعد از آن همواره در مراسم‌های یادبود اعدامیان سیاسی در خاوران حاضر بود.[۳] وی به دلیل شخصیت برجسته و تاثیرگذارش در میان خانواده قربانیان اعدام‌های سیاسی از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار بود و به عنوان مظهر «مقاومت و ایستادگی» شناخته می‌شد.[۲] از تاجبخش به عنوان کسی یاد می‌شود که بیش از ۴۰ سال در مقابل وزارت دادگستری اعتراض کرد و خواهان احقاق حق زندانیان و روشن شدن حقیقت در خصوص زندانیان سیاسی دهه شصت بود.[۳]
زندگی‌نامه[ویرایش]
انوشیروان لطفی، فعال چپ‌گرا و از زندانیان سیاسی شناخته شده در زمان شاه بود.[۳] انوشیروان لطفی، زندانی سیاسی چپ و از اعضای ارشد سازمان فداییان خلق بود[۲] که در سال ۱۳۵۰ و ۱۳۵۳ در زمان حکومت پهلوی دستگیر و به حبس ابد محکوم شده بود[۶][۷][۸] و پس از تحصن خانواده‌های زندانیان سیاسی مقابل ساختمان دادگستری در سال ۱۳۵۶ آزاد شد.[۳] فروغ تاجبخش نیز از جمله کسانی بود که در آن تحصن حضور داشت.[۳] پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، برخی از مسئولان زمان شاه تأیید کردند که او از جمله زندانیانی بوده که به شدت شکنجه شد.[۳]
انوشیروان لطفی پس از انقلاب در سال ۱۳۶۲ بازداشت شد[۲][۳][۹][۱۰][۱۱] انوشیروان لطفی پس از دستگیری ماه‌ها بدون ملاقات ماند.[۳] تاجبخش در مدت بازداشت پسرش، بارها برای پیگیری وی به زندان و مقامات قضایی مراجعه کرد.[۳] انوشیروان پنج سال بعد، در ششم خرداد ۱۳۶۷ به همراه تعداد دیگری از زندانیان سیاسی در زندان اوین اعدام شد.[۲][۳][۱۲][۱۳] فروغ تاجبخش پس از بازداشت فرزندش در سال ۱۳۶۲، خودش نیز بارها احضار و دستگیر شده بود.[۳] محل دفن فرزند خانم تاجبخش برخلاف زندانیانی که تابستان سال ۱۳۶۷ اعدام شدند به او اعلام شده‌است.[۳] و در خاوران به خاک سپرده شد.[۱۴] مادر لطفی بلافاصله پس از شنیدن خبر اعدام پسرش به گورستان خاوران رفت و از اولین شاهدانی بود که با کنار زدن خاک توانست جسد فرزندش را پیدا کند.[۲][۲] به گفته نزدیکان لطفی، جسد او را به خانواده‌اش تحویل ندادند و مادر او، فروغ تاجبخش، با کنار زدن خاک‌ها در گورستان خاوران و از طریق پیراهنی که به تن داشته، او را شناسایی کرده بود.[۱۵] خانم تاجبخش خود در مصاحبه‌ای در این باره گفته بود:[۱۶]
«راهی خاوران شدم، با دست خاک‌ها را کنار زدم، خاک را شکافتم و پیراهن چهارخانه پسرم بود. دیگر نمی‌خواستم چیزی را ببینم.»
در سال‌های پس از دهه ۶۰ در حالیکه حکومت جمهوری اسلامی هرگونه مراسم یادمان زندانیان سیاسی اعدام شده را ممنوع می‌دانست و می‌داند فروغ تاجبخش به همراه مادران و خویشاوندان دیگر زندانیان سیاسی اعدام شده در سال ۱۳۶۷ هر سال در مراسمی که بر سر گورهای بی‌نام و نشان قربانیان اعدام‌های دسته‌جمعی در گورستان خاوران برگزار می‌شد شرکت می‌کرد.[۲][۳][۱۷][۱۸] در این گردهمایی‌ها که همواره با یورش مأموران پلیس و نیروهای امنیتی روبرو می‌شد او نیز مانند مادران دیگر قربانیان مورد ضرب و شتم مأموران قرار می‌گرفت.[۲] با تلاش «مادران خاوران» و خویشاوندان قربانیان اعدام‌های سال ۱۳۶۷ ایران و پشتیبانی سازمان‌های مدافع حقوق بشر این پرونده در سطح ملی و بین‌المللی مطرح شد.[۲]
جایزه گوآنجو[ویرایش]
تلاش‌های خانم تاجبخش و خانواده‌های زندانیان سیاسی در سال‌های بعد نیز ادامه پیدا کرد. آنها به‌طور مرتب جمعه اول شهریور و جمعه آخر هر سال به خاوران رفتند، مراسم خانگی گرفتند و بارها برای روشن شدن حقیقت به مقامات قضایی نامه نوشتند.[۳]
در سال ۱۳۹۳، جایزه گوانگجو برای حقوق بشر، برای پیگیری مستمر حقیقت، به خانواده‌ها زندانیان سیاسی اعدام شده در دهه ۱۳۶۰ و سال ۱۳۶۷ تعلق گرفت.[۳]
درگذشت[ویرایش]
فروغ تاجبخش صبح یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ (۱۰ فوریه ۲۰۱۹) در سن ۹۰ سالگی در بیمارستان طوس، تهران درگذشت.[۲][۳][۱۹][۲۰]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ درگذشت مادر لطفی «نماد خاوران».
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ فروغ تاجبخش، از "مادران خاوران" درگذشت.
- ↑ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ ۳٫۱۰ ۳٫۱۱ ۳٫۱۲ ۳٫۱۳ ۳٫۱۴ ۳٫۱۵ ۳٫۱۶ ۳٫۱۷ ۳٫۱۸ 'مادر لطفی' از کاشفان گورهای دسته‌جمعی زندانیان سیاسی دهه ۶۰ درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت.
- ↑ یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت.
منابع[ویرایش]
- «'مادر لطفی' از کاشفان گورهای دسته‌جمعی زندانیان سیاسی دهه ۶۰ درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳۹۷.
- «درگذشت مادر لطفی «نماد خاوران»». رادیو فردا. ۱۳۹۷.
- «فروغ تاجبخش، از «مادران خاوران» درگذشت». دویچه وله. ۱۳۹۷.
- «یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت». صدای آمریکا. ۱۳۹۷.
- «فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت». رادیو زمانه. ۱۳۹۷.
- https://iranintl.com/تازه-چه-خبر/فروغ-تاجبخش،-مادر-لطفی،-از-مادران-خاوران-درگذشت. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - «فروغ تاجبخش، مادر انوشیروان لطفی درگذشت». ایران امروز.
- «کمیته بین‌المللی علیه اعدام:فروغ تاجبخش، از مادران خاوران، درگذشت!». روزنه.
- «پیام مادر لطفی، به مناسبت درگذشت بانو صدیقهٔ صوفی». کار آنلاین.
- «به فروغ تاجبخش (مادر لطفی)». عصر نو.
- «مادر فروغ، نماد سالها مبارزه و دادخواهی مادران خاوران درگذشت». ایران وایر.
- «فروغ تاجبخش (مادر لطفی) در حمله مأموران اطلاعاتی به منزل اش دچار سکته شده و در بیمارستان بستری شد، بیداران». خبرنامه گویا.
- «خاوران تنها ماند! - عفت ماهباز». اخبار روز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ فوریه ۲۰۱۹.
- «مادر لطفی (نماد خاوران) درگذشت». گذار.
- «مادر لطفی در اثر حمله مأموران اطلاعاتی به خانه اش سکته کرد». شهروند.
- «یکی دیگر از مادران «خاوران» درگذشت». Kodoom.
- . بیداران http://www.bidaran.net/spip.php?article273. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - «خانم فروغ تاجبخش (مادر لطفی)، نماد مادران خاوران جهان را بدرود گفت». کردانه.
- «Khavaran, the Unfinished Tale».
- «Mothers of Khavaran and the struggle of Iran's communists». The New Arab.
- «Mothers of Khavaran».
- «Human Rights Award Given to "Mothers of Khavaran"». Center for Human Rights in Iran.
- ««مادر لطفی» نماد برجستهٔ «مادران خاوران» چشم از جهان فروبست». عصر نو.
- «مادر لطفی، نماد مادران خاوران». شهروند.
- «فروغ تاجبخش (مادر لطفی)، از مادران خاوران، درگذشت». پژواک ایران.