عملیات والفجر ۶
| عملیات والفجر ۶ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ ایران و عراق | |||||||||
| |||||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||||
 عراق |
 ایران | ||||||||
| تلفات و خسارات | |||||||||
| ناچیز | سنگین | ||||||||
عملیات والفجر ۶ عملیاتی تهاجمی توسط نیروهای مسلح ایرانی در جریان جنگ ایران و عراق می‌باشد. این عملیات تهاجمی به همراه عملیات والفجر ۵ با هدف تسخیر بزرگراه بغداد بصره در جنوب عراق توسط پاسداران انجام شد. در مرحله اول عملیات نیروهای پاسدار و بسیج با استفاده از قایق‌های سبک یا با پای پیاده به سمت بزرگراه بصره بغداد حرکت نمودند. ایرانی‌های توانستند تا پانزده مایلی بزرگراه بصره به بغداد (دو شهر مهم عراق) را به تصرف خود درآورند. با وجود این مقاومت سنگین عراقی‌ها مانع پیشروی ایرانی‌ها بود و سرانجام پس از دو روز ایرانی‌ها عملیات را متوقف کردند.[۱]
پیش زمینه[ویرایش]
شکست پنج عملیات مهم تهاجمی ایران بسیاری را در حکومت ایران خشمگین نموده بود. از طرف دیگر این شکست باعث خوشحالی فراوان در رده‌های مرکزی حزب بعث عراق بود. نیروهای ایرانی یک سال قبل تر توانسته بودند ارتش عراق را از اکثر مناطق اشغال شده ایران بیرون رانده بودند. صدام حسین دستور داد تا ارتش عراق از باقی مناطق اشغال شده نیز عقب‌نشینی نماید. با این وضعیت تصور بر این بود که ارتش عراق با تهاجم ایرانی‌ها کاملاً از هم پاشیده خواهد شد. با این حال اکنون ارتش عراق در مرزهای خود و در موقعیت و موضع دفاعی بسیار بهتری نسبت به زمان اشغال خاک ایران قرار داشت. نیروهای عراقی همچنین به خاطر دفاع از خاک سرزمینی از نظر روحی نیز موقعیتی مناسبی بودند. در طرف مقابل نظامیان ایرانی نیز از از نبرد در سرزمینی بیگانه تا حدودی متعجب بودند. با این حال فرماندهان و برخی سیاستمداران ایرانی در این زمان (۱۳۶۵) تصور می‌کردند که پیروزی نزدیک است و از این رو به عملیات تهاجمی شدت دادند.
شرح عملیات[ویرایش]
عملیات ساعت 23 و ۲۰ دقیقه شامگاه 2 اسفند 1362 و با رمز «یازهرا سلام الله علیها» آغاز شد. در این عملیات، نیروهای ایرانی در محور تنگه چزابه در شمال شرقی «بستان» موفق به شکستن خطوط دفاعی عراقی‌ها شده و تا سحرگاه که نبرد به جنگ تن به تن کشیده شد، در نهایت محور جاده سوبله به چزابه، تحت سلطه نیروهای ایران درآمد. این عملیات دو روز به طول انجامید. یکی از اهداف این عملیات، انهدام نیروهای دشمن و گمراه کردن آنها از عملیات آتی بود. بلافاصله پس از شروع عملیات خیبر در ۳ اسفند ۱۳۶۲، این عملیات به پایان رسید. پس از آن، عراقی‌ها نیز چند پاتک برای بازپس گیری منطقه انجام دادند که بی‌نتیجه ماند.[۲] در این عملیات هشت گردان از سپاه پاسداران ایران با هدف تصرف موقعیت حساس منطقه و انهدام تجهیزات دشمن، با عبور از رودخانه چیلات دست به کار شدند و با شکستن خطوط دفاعی عراقی‌ها، پیشروی کردند،[۳]
نتیجه[ویرایش]
آزادسازی راه تدارکاتی مرزی منطقه چیلات، فتح دو ارتفاع مشرف به شهرعلی غربی، متلاشی کردن تیپ 77 و دو گردان از سپاه چهارم عراق و وارد کردن تلفات جانی و تجهیزاتی به عراقی‌ها از نتایج مثبت این عملیات برای ایرانی‌ها بود.[۲]
با آگاهی از قدرت دفاعی عراق در منطقه عملیات، شکست این عملیات لحظاتی پیش از شروع عملیات معلوم شد با این حال دستور شروع عملیات صادر گردید. این عملیات و عملیات‌های تهاجمی دیگر در داخل خاک عراق باعث جذب نیرو در بخش‌های دفاعی عراق شدند. عملیات‌هایی از این دست مانند عملیات خیبر که یک هفته پیش از والفجر ۶ انجام گردید و در آن ایرانی‌ها توانستند بخشهایی از خاک عراق را در جزیره مجنون اشغال نمایند. صدام برای جلوگیری از پیشروی ایرانی‌ها به استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی روی آورد. [نیازمند منبع]
از دیدگاه استراتژیک، عملیات‌های تهاجمی ایرانی‌ها را به هدف اصلی‌شان، که در آن زمان تصرف شهر بصره بود، نزدیک تر نمود ولی همواره عراقی‌ها دست بالا را در دفاع داشتند. در پایان عملیات‌های تهاجمی ده‌ها هزار نفر از نیروهای ایرانی جان خود را از دست دادند و در مقابل پیروزی‌های ناچیزی به‌دست آوردند. نیروهای ایرانی تنها توانستند اهداف کم ارزشی را تصرف نمایند (غیر از جزیره نفت خیز مجنون). سرآخر هم ایرانی‌ها دریافتند که پیروزی دور از دسترس است و رهبر ایران قطعنامه صلح را پذیرفت.[۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ hhttps://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Dawn_6
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «آشنایی با عملیات والفجر ۶». hamshahrionline.ir.
- ↑ «عملیات «والفجر 6»؛ کوتاه اما کوبنده». iqna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
- ↑ The Iran Iraq War 1980-1988 by Professor Efraim Karsh. Published by Osprey Publishing in 2002.
