انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ترکیه
→ ۲۰۱۸
  • ۱۴ می ۲۰۲۳ (دور نخست)
  • ۲۸ می ۲۰۲۳ (دور دوم)

 ۲۰۲۸ ←
نظرسنجی‌ها
مشارکت ۸۷٫۰۴٪ (دور نخست) افزایش 0.80 pp
۸۴٫۱۵٪ (دور دوم) کاهش 2.89 pp
 
نامزد رجب طیب اردوغان کمال قلیچ‌داراوغلو
حزب عدالت و توسعه جمهوری خلق
اتحاد ائتلاف جمهور ائتلاف ملت
رأی‌های مردمی ۲۷٫۸۳۴٫۶۹۲ ۲۵٫۵۰۴٫۵۵۲
درصد رأی ۵۲٫۱۸٪ ۴۷٫۸۲٪

انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در ماه مه ۲۰۲۳ همزمان با انتخابات پارلمانی در راستای تعیین رئیس‌جمهور برای یک دوره پنج ساله برگزار شد.[۱] این اولین باری است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده می‌شود.[۲]

این انتخابات ابتدا قرار بود در ۱۸ ژوئن برگزار شود، اما دولت برای جلوگیری از همزمانی با امتحانات دانشگاه، حج و شروع تعطیلات تابستانی، آن را یک ماه به جلو برد.[۳] تخمین زده می‌شود که در مجموع ۶۴ میلیون نفر حق رأی دادن در انتخابات را داشتند، ۶۰٫۹ میلیون در ترکیه و ۳٫۲ میلیون در خارج از کشور.[۴]

اردوغان، رئیس‌جمهور کنونی حزب عدالت و توسعه (AK Party) برای انتخاب مجدد به عنوان نامزد مشترک ائتلاف خلق، که شامل حزب حرکت ملی (MHP) و دو حزب کوچک‌تر دیگر است، شرکت کرد. اتحاد ملت، متشکل از شش حزب مخالف از جمله حزب اصلی اپوزیسیون حزب جمهوری خلق (CHP)، کمال قلیچ‌داراوغلو رهبر حزب جمهوری خلق را به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی کرد. حزب سبزها و آینده چپ (YSGP)، ائتلاف کار و آزادی طرفدار از قلیچ‌داراوغلو حمایت کردند، هرچند که به ائتلاف نپیوستند.[۵] دو نامزد کوچک دیگر، یعنی محرم اینجه، رهبر حزب میهن و سنان اوغان، نامزد ضد مهاجرت ائتلاف اجدادی نیز به ۱۰۰۰۰۰ امضای لازم برای شرکت دست یافتند. با این حال، سه روز قبل از انتخابات، اینجه با استناد به تهمت‌ها و کمپین‌های متوالی تهمت‌زنی و بدنامی علیه او توسط نامزدهای رقیب، از انتخابات کناره‌گیری کرد.[۶]

موضوعات اصلی مبارزات انتخاباتی حول محور زلزله مرگبار فوریه ۲۰۲۳ ترکیه-سوریه بود که بیش از ۵۰۰۰۰ کشته برجای گذاشت و احتمال تأخیر در تاریخ انتخابات را نیز مطرح کرد.[۷][۸] دولت به دلیل واکنش کندش به زلزله و گذشت کردن از ساخت و سازها مورد انتقاد قرار گرفت چرا که منتقدان باور داشتند که این گذشت کردن سبب گردیده ساختمان‌ها آسیب‌پذیرتر ساخته شوند.[۹] همچنین مسئله اقتصاد ترکیه به دلیل افزایش شدید هزینه‌های زندگی برجسته شد. در اکثر نظرسنجی‌ها، رای‌دهندگان اقتصاد را به عنوان حوزه اصلی نگرانی خود معرفی کردند.[۱۰]

در دور اول، اردوغان و اوغان به ترتیب به میزان ۴۹٫۵ و ۵٫۲ درصد آرا را کسب کردند. در همین حال، قلیچداراوغلو ۴۴٫۹ درصد را از آن خود کرد، در حالی که محرم اینجه (که با وجود کناره‌گیری از انتخابات نامش بر صندوق‌های انتخابات باقی ماند) ۰٫۴ درصد را کسب کرد. از آنجایی که میزان آرای اردوغان ۰٫۵ درصد کمتر از پیروزی کامل بود، او و قلیچ‌داراوغلو در دور دوم انتخابات در ۲۸ می با هم رقابت کردند. اوغان از اردوغان حمایت کرد و باعث انشعاب با اتحاد اجدادی شد، در همین حال رهبر حزب پیروزی، اومیت اوزداغ - رهبر بزرگ‌ترین حزب اتحاد - نیز از قلیچداراوغلو حمایت کرد.[۱۱]

زمینه[ویرایش]

انتخابات ۲۰۱۸[ویرایش]

انتخابات عمومی قبلی ترکیه در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۸ برگزار شد. این انتخابات مسبب گذار کشور از یک نظام پارلمانی به یک نظام ریاستی بود، چنان‌که رای‌دهندگان در همه‌پرسی بحث‌برانگیز قانون اساسی در سال ۲۰۱۷ با اندکی اختلاف تغییر آن را تأیید کردند. این انتخابات منجر به پیروزی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور فعلی شد که از سال ۲۰۱۴ این سمت را در اختیار داشت.

تاریخ[ویرایش]

تاریخ برنامه‌ریزی شده برای دور اول انتخابات ۱۸ ژوئن ۲۰۲۳ تعیین شد. با این حال، سیستم انتخاباتی امکان پیشبرد تاریخ را فراهم کرد. در سال ۲۰۲۰، گمانه زنی‌هایی در مورد برگزاری انتخابات زودهنگام قبل از انتخابات عادی در سال ۲۰۲۳ وجود داشت. در آن زمان، دولت باغچهلی، رهبر شریک ائتلاف حزب حرکت ملی، این احتمالات را رد کرد. وی در بیانیه ای کتبی گفت که انتخابات قبل از سال ۲۰۲۳ برگزار نخواهد شد. وی همچنین تأیید کرد که ائتلاف فعلی بین حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی دست نخورده باقی خواهد ماند و رجب طیب اردوغان نامزد مشترک آنها برای ریاست جمهوری خواهد بود.[نیازمند منبع]

نظام انتخاباتی[ویرایش]

رئیس‌جمهور ترکیه مستقیماً از طریق سیستم دو مرحله‌ای انتخاب می‌شود که بر اساس آن کاندید مورد نظر برای انتخاب شدن باید اکثریت (بیش از ۵۰٪) از آرای مردم را به دست آورد. اگر هیچ‌یک از نامزدها اکثریت کلی را به‌طور کامل به دست نیاورد، دور دوم انتخابات بین دو نامزدی که بیشترین رای را برای دور اول داشتند برگزار می‌شود. اولین انتخابات مستقیم برای ریاست جمهوری ترکیه در سال ۲۰۱۴ برگزار شد، پس از رفراندوم سال ۲۰۰۷ که سیستم قبلی که بر اساس آن رئیس دولت توسط مجلس قانونگذاری، یعنی مجلس بزرگ ملی ترکیه انتخاب می‌گردید، لغو شد. رئیس‌جمهور ترکیه مشمول محدودیت‌های دوره‌ای است و می‌تواند حداکثر دو دوره پنج ساله در این سمت فعالیت کند.[۱۲] اگر انتخابات زودهنگام قبل از پایان دوره دوم برگزار شود، دوره سوم مجاز خواهد بود.[۱۳][۱۴] انتخابات زودهنگام می‌تواند با رضایت ۶۰ درصد از نمایندگان مجلس ملی ترکیه یا با دستور رئیس‌جمهور برگزار شود. فقط انتخابات زودهنگامی که از طریق جلب موافقت مجلس ملی در دوره دوم ریاست جمهوری روی دهد می‌تواند به رئیس‌جمهور اجازه دهد تا برای دوره سوم خدمت کند.[۱۵]

نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری باید حداقل ۴۰ سال سن داشته باشند و تحصیلات عالی را گذرانده باشند. هر حزب سیاسی که در انتخابات پارلمانی قبلی ۵ درصد آرا را به دست آورده باشد، می‌تواند نامزدی را معرفی کند، اگرچه احزابی که این آستانه را کسب نکرده باشند، تا زمانی که کل آرای آنها از ۵ درصد بیشتر باشد، می‌توانند ائتلاف کنند و نامزدهای مشترک را معرفی کنند. مستقل‌ها در صورت جمع‌آوری ۱۰۰۰۰۰ امضا از رای‌دهندگان می‌توانند نامزد شوند.[۱۶] انتخابات توسط شورای عالی انتخابات (YSK) بررسی خواهد شد.[۱۷]

نامزدهای[ویرایش]

سینان اوغان کمپین خود را راه اندازی کرد
برگه رای (دور اول)

به تاریخ ۱ آوریل، پس از قرعه کشی شورای عالی انتخابات، جای چهار نامزد ریاست جمهوری در برگه رأی به شرح زیر تعیین شد:

فهرست نامزدهای ریاست جمهوری به ترتیب درج در برگه رأی[۲۶] [ب]
۱ ۲ ۳ ۴
رجب طیب اردوغان محرم اینجه [الف] کمال قلیچ‌داراوغلو سنان اوغان
ائتلاف جمهور ائتلاف ملت ائتلاف اجدادی
AKP MHP BBP YRP نماینده مجلس CHP İYİ DEVA GP SP DP ZP AP [tr] ÜP TÜİP
پویش پویش پویش پویش

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ انصراف از کاندیداتوری در مورخ ۱۱ می ۲۰۲۳, هرچند نامش روی برگه‌های رای باقی ماند.
  2. ↑ دقت شود که اتحادها و احزاب روی برگه‌های رای ذکر نشده‌اند.

منابع[ویرایش]

  1. ↑ "Factbox: Turkey elections 2023: what you need to know". Reuters (به انگلیسی). 14 May 2023. Archived from the original on 20 May 2023. Retrieved 19 May 2023.
  2. ↑ "Turkey's presidential election goes to run-off: Election council". www.aljazeera.com (به انگلیسی). 15 May 2023. Archived from the original on 19 May 2023. Retrieved 19 May 2023.
  3. ↑ "Erdogan calls Turkish elections for May 14, three months after quake disaster". Reuters (به انگلیسی). 10 March 2023. Archived from the original on 4 May 2023. Retrieved 19 May 2023.
  4. ↑ Ekonomi, Nasıl Bir (4 May 2023). "Seçimde en büyük etken Z kuşağı ve kadınlar…". Ekonomim (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 5 April 2023. Retrieved 29 April 2023.
  5. ↑ "Emek ve Özgürlük İttifakı'ndan Kılıçdaroğlu'na destek – DW – 28.04.2023". dw.com (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 11 May 2023. Retrieved 13 May 2023.
  6. ↑ Ebrahim, Isil; Sariyuce, Gul; Tuysuz, Nadeen (11 May 2023). "Turkish presidential candidate withdraws in potential boost for Erdogan rival". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 11 May 2023. Retrieved 11 May 2023.
  7. ↑ Buyuk, Hamdi Firat (14 February 2023). "Erdogan Ally Calls for Turkish Election Postponement After Quake". Balkan Insight (به انگلیسی). Archived from the original on 19 March 2023. Retrieved 5 March 2023.
  8. ↑ "How Will Turkey's Earthquake Affect the Current Election Cycle?". The Washington Institute (به انگلیسی). Archived from the original on 3 April 2023. Retrieved 5 March 2023.
  9. ↑ "Erdoğan says sorry for earthquake rescue delays". POLITICO (به انگلیسی). 27 February 2023. Archived from the original on 11 May 2023. Retrieved 13 May 2023.
  10. ↑ "En büyük sorun ekonomi". birgun.net (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 11 May 2023. Retrieved 13 May 2023.
  11. ↑ "Turkey election: What five more years of Erdogan would mean". BBC News (به انگلیسی). 2023-05-26. Archived from the original on 26 May 2023. Retrieved 2023-05-26.
  12. ↑ Dopico, Alex (6 November 2021). "Does Turkey have term limits?". janetpanic.com. Archived from the original on 19 March 2022. Retrieved 19 March 2022.
  13. ↑ Ertan, Nazlan (18 January 2023). "Erdogan picks historically charged date of May 14 for Turkey's crucial election – Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". Al-Monitor (به انگلیسی). Archived from the original on 26 March 2023. Retrieved 21 January 2023.
  14. ↑ "Opposition Future Party says in contact with 40 lawmakers of ruling AKP". Gazete Duvar (به ترکی استانبولی). 13 January 2022. Archived from the original on 3 April 2023. Retrieved 21 January 2023.
  15. ↑ "Türkei: Erdogan kündigt vorgezogene Wahlen am 14. Mai an". FAZ.NET (به آلمانی). ISSN 0174-4909. Archived from the original on 3 April 2023. Retrieved 23 January 2023.
  16. ↑ "Anayasa değişikliği maddeleri tam metni | Yeni anayasa maddeleri nelerdir? | Son Dakika Türkiye Haberleri". Cnnturk.com. Archived from the original on 18 November 2022. Retrieved 23 October 2017.
  17. ↑ Böge, Friederike. "Wahl in der Türkei: Zweifel an Erdogans Führung". Frankfurter Allgemeine Zeitung (به آلمانی). ISSN 0174-4909. Archived from the original on 14 May 2023. Retrieved 14 May 2023.
  18. ↑ "Turkey's Erdogan Declares His Bid for President in 2023 Election". Bloomberg.com. 9 June 2022. Archived from the original on 30 October 2022. Retrieved 13 June 2022.
  19. ↑ "Meet Turkish President Erdogan's presumptive challenger". The Economist. 10 March 2022. Archived from the original on 12 March 2022. Retrieved 12 March 2022.
  20. ↑ "Son Dakika: Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu". www.cumhuriyet.com.tr (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 3 April 2023. Retrieved 6 March 2023.
  21. ↑ Michaelson, Ruth (6 March 2023). "Turkish opposition settles on bookish presidential candidate after public row". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 28 April 2023. Retrieved 2 May 2023.
  22. ↑ "Kurdish-left alliance declares support for Kılıçdaroğlu in presidential election". Bianet. 28 April 2023. Archived from the original on 5 May 2023. Retrieved 2 May 2023.
  23. ↑ "Memleket Partisi'nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce oldu". www.hurriyet.com.tr (به ترکی استانبولی). 12 March 2023. Archived from the original on 3 April 2023. Retrieved 12 March 2023.
  24. ↑ "Muharrem Ince: Turkish candidate dramatically pulls out before election". BBC News (به انگلیسی). 11 May 2023. Archived from the original on 11 May 2023. Retrieved 11 May 2023.
  25. ↑ "Ata İttifakı hangi partilerden oluşuyor? Ata İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı kim?". www.cumhuriyet.com.tr (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 11 March 2023. Retrieved 11 March 2023.
  26. ↑ "YSK draws presidential candidates' place on ballot paper". 2 April 2023. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 2 April 2023.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=انتخابات_۲۰۲۳_ترکیه&oldid=37720440»