پرش به محتوا

ایوبیان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از حکام ایوبی)

ایوبیان (عربی: الأيوبيون، )، یک حکومت ترک تبار [۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹] بود که صلاح‌الدین ایوبی در سال ۱۱۷۱ میلادی به مرکزیت مصر بنیاد گذاشت و نخستین سلسله دوران سلطنت مصر به‌شمار می‌رود. صلاح‌الدین[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱][۱۴][۱۵][۱۶][۵][۶][۷][۸][۹] بود که به عنوان سردار نورالدین زنگی، سلطان سوریه، خدمت می‌کرد. او رهبری لشکر نورالدین را در حمله به مصر و بیرون راندن صلیبیون از آنجا برعهده گرفت و پس از آن، وزیر خلیفه فاطمی، العاضِد، شد. پس از مرگ نورالدین زنگی و عاضد، صلاح‌الدین خود را سلطان مصر خواند و امپراتوری ایجاد کرد که مناطق مصر، شام، یمن، حجاز، طرابلس، برقه، جنوب آناتولی و کردستان در شمال عراق را تحت سلطه گرفت. صلاح‌الدین اولین حاکمی بود که به علت وسعت قلمرو و در اختیار داشتن منطقه حجاز، صاحب لقب افتخاری خادم حرمین شریفین شد و پس از او تمام سلاطین مصر، تا زمان عثمانی، این لقب را گرفتند.[۱۷][۱۸]

با آغاز درگیری بین نورالدین زنگی و شاوَر که با صلیبیون همراه شده بود، نورالدین در سال ۱۱۶۶ م اسدالدین شیرکوه و برادرزاده‌اش صلاح‌الدین را به مصر فرستاد تا علاوه بر شکست نیروهای متحد شاور و صلیبیون حکومت مصر را به‌دست بگیرند. اما پس از پایان یافتن جنگ و صلح بین طرفین، خلیفهٔ فاطمی، العاضِد، اسدالدین را به عنوان وزیر خود برگزید ولی پس از یک سال، با مرگ شاور و شیرکوه، صلاح‌الدین وارث مقام عموی خود شد و سرانجام، با مرگ آخرین خلیفهٔ فاطمی، حکومت مصر در سال ۱۱۷۳ م به صلاح‌الدین رسید. با وجود آنکه این تغییر عظیم به سهولت تمام انجام شد، اما بین صلاح‌الدین و فرمانده‌اش یعنی نورالدین زنگی اختلافاتی به وجود امد. با مرگ نورالدین، صلاح‌الدین پس از چندی استقلال کامل خود را اعلان نمود و با حمایت خلیفه عباسی خود را سلطان معرفی کرد.[۱۹]

پس از اعلان استقلال، صلاح‌الدین فتوحات خود را در شام، جزیره، حجاز و یمن آغاز نمود و توانست دمشق را مسخر کند و به عنوان پایتخت خود برگزیند؛ اما علی‌رغم وجود خاندان زنگی، متصرفاتش را وسعت داد تا آنکه بین سال‌های ۱۱۷۴ تا ۱۱۷۶ میلادی حدود مملکت خود را تا رود فرات گسترش داد و این مناطق را بین فرزندان و برداران به عنوان امارت‌های ایوبی تقسیم کرد. وی پس از تثبیت حاکمیت ایوبیان در شام، خود را آماده نبرد با پادشاهی اورشلیم و صلیبیون کرد که در این زمان بر اراضی مقدس حکم می‌راندند. وی پس از شکست صلیبیون در نبرد حطین، توانست اکثر مناطق و شهرهای فلسطین همچون اورشلیم، عکا، یافا، حیفا، صیدا، بیروت، اشکلون و … را که در دستان صلیبیون بودند، بازپس بگیرد. پس از این اتفاق بود که وی و جانشینانش همچون العادل، الکامل، الصالح ایوب و المعظم توران‌شاه درگیر سلسله جنگ‌های صلیبی (از جنگ سوم تا جنگ هفتم صلیبی) از جانب مسیحیان لاتین شدند و توانستند صلیبیون را در بیشتر نبردها شکست دهند و عقب رانند و اکثر مناطق را ــ به جز عکا که پایتخت پادشاهی اورشلیم بود و تا سال ۱۲۹۱ قدرت خود را حفظ کرد ــ برای جهان اسلام نگه دارند. تا آن که با کودتای ممالیک، آخرین سلطان ایوبی، المعظم توران‌شاه، به قتل رسید و سلطنت ایوبیان در سال ۱۲۶۰ میلادی از میان رفت. برخی از امارت‌های ایوبی برای مدتی در مقابل ممالیک و مغولان ایستادگی کردند که در نهایت آخرین امارت ایوبی یعنی حمات به دست ممالیک سقوط کرد تا سلسله ایوبیان به‌طور کامل از بین برود.[۲۰]

سقوط

مهم‌ترین دلیل سقوط ایوبیان حمله مغولان بود اما ظهور ممالیک و سقوط حلب هم تأثیرات زیادی بر آن گذاشت.

فرمانروایان ایوبی

مقالهٔ اصلی: فهرست حاکمان ایوبی
نام دوره
سلطان صلاح‌الدین ایوبی ۱۱۷۴–۱۱۹۳
سلطان عثمان العزیز ۱۱۹۳–۱۱۹۸
سلطان المنصور ناصر الدین محمد ۱۱۹۸–۱۲۰۰
سلطان عادل یکم ۱۲۰۰–۱۲۱۸
سلطان الکامل محمد بن عادل ۱۲۱۸–۱۲۳۸
سلطان عادل دوم ۱۲۳۸–۱۲۴۰
سلطان الصالح ایوب ۱۲۴۰–۱۲۴۹
سلطان المعظم توران‌شاه ۱۲۴۹–۱۲۵۰
ملکه شجر الدر ۱۲۵۰–۱۲۵۷

شاخه‌های بعدی ایوبیان

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Ayyūb | governor of Damascus". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
  2. ↑ "Ayyūbid dynasty | Muslim dynasty". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
  3. ↑ ↑ الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، الزرکلی، خیر الدین، ج۲، ص۳۸، بیروت، دارالعلم، ۱۹۸۹.
  4. ↑ Charountaki, M. (2010). The Kurds and US foreign policy: international relations in the Middle East since 1945. Routledge.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن علی‌الاکرم. الکامل فی التاریخ، تحقیق عبدالسلام تدمری، الطبعة الثانیه، بیروت: دارالکتاب العربی، ۱۴۲۰=۱۹۹۹م، ج ۹، ص ۳۴۲.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ابن خلکان، ابی‌العباس احمد بن محمد. وفیات الأعیان و انباء أبناء الزمان، تحقیق یوسف علی طویل و مریم قاسم طویل، الطبعة الأولی، بیروت: دارالمکتب العلمیه، ۱۴۱۹=۱۹۹۸م، ج ۵، ص ۴۹۵–۴۹۴.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ مینورسکی، ولادیمیر، کُرد، ترجمهٔ حبیب‌الله تابانی، تهران: گستره، چاپ اول: ۱۳۷۹، ص ۱۰۰.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ زکی، محمد امین. تاریخ کرد و کردستان، ترجمهٔ حبیب‌الله تابانی، چ ۱، تبریز: آیدین، ۱۳۷۷، ج ۲، ص ۳۵۵.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ زنگنه، مظفر. دودمان آریایی «کرد و کردستان»، ج ۱، تهران: چاپ چهر، ۱۳۴۵، ص ۱۹–۱۸.
  10. ↑ Jackson 1996, p. 36.
  11. ↑ (Humphreys 1987)
  12. ↑ (Özoğlu 2004، ص. 46)
  13. ↑ (Bosworth 1996، ص. 73)
  14. ↑ "Ayyūbid dynasty | Muslim dynasty". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
  15. ↑ ↑ الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، الزرکلی، خیر الدین، ج۲، ص۳۸، بیروت، دارالعلم، ۱۹۸۹.
  16. ↑ Charountaki, M. (2010). The Kurds and US foreign policy: international relations in the Middle East since 1945. Routledge.
  17. ↑ Fakkar, Galal (27 January 2015). "Story behind the king's title". Arab News. Jeddah. Retrieved 27 June 2016.
  18. ↑ (Eiselen 1907، ص. 89)
  19. ↑ طقوش، دولت ایوبیان، ۱–۷۸.
  20. ↑ طقوش، دولت ایوبیان، ۷۹–۳۸۱.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایوبیان موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ایوبیان&oldid=39717627»