مهدی مظفری ساوجی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌تر
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
به نبح می‌فرستم
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
NimaZarshenas (بحث | مشارکت‌ها)
۵۳ ویرایش‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۳۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<!-- الگوی پیشنهاد حذف را فقط مدیران می‌توانند بردارند لطفاً آن را برندارید -->
'''مهدی مظفّری ساوِجی''' (زادهٔ ١٣٥٦)، [[نویسنده]]، [[پژوهش|پژوهشگر]] و [[شاعر]] ایرانی است.
{{نظرخواهی برای حذف/تاریخ‌دار|page=مهدی مظفری ساوجی|timestamp=20240421085713|year=۲۰۲۴|month=آوریل|day=۲۱|جاed=yes|help=off}}
<!-- فقط برای استفادهٔ مدیران: {{پیشینه حذف|صفحه=مهدی مظفری ساوجی|تاریخ=۲۱ آوریل ۲۰۲۴|نتیجه=بماند}} -->
<!-- متن بعد از این پیام را می‌توانید ویرایش کنید -->


{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده|نام=مهدی مظفّری ساوجِی|محل تولد=ساوه|زمینه فعالیت=ادبیات|کتاب‌ها=متافیزیک شعر، غزل اجتماعی معاصر|تاریخ تولد=١٣٥٦|ملیت=ایرانی|دیوان اشعار=رنگ و سایه ها، باران با انگشت های لاغر و غمگین اش |جوایز=کتاب سال شعر (باران با انگشت های لاغر و غمگین اش)}}
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده|نام=مهدی مظفّری ساوجِی|محل تولد=ساوه|زمینه فعالیت=ادبیات و هنر|کتاب‌ها=«غزل اجتماعی معاصر» (چهار جلد)، «متافیزیک شعر» (سه جلد)، «گفت‌وگو با عباس کیارستمی»، «گفت‌وگو با نجف دریابندری»، «گفت‌وگو با سیمین بهبهانی»، «گفت‌وگو با اکبر رادی»، «گفت‌وگو با ضیاء موحد»، «گفت‌وگو با ایران درودی»، «شناختنامهٔ مسعود کیمیایی»، «محمد دبیرسیاقی» (آثار و احوال) و...|تاریخ تولد=۱۳۵۶|ملیت=ایرانی|دیوان اشعار=«آینه‌های رنگ‌پریده»، «رنگ و سایه‌ها»، «سایه‌ام را بر دیوار جا گذاشته‌ام»، «شب به شیشه می‌زند»، «بیمارستان»، «باران با انگشت‌های لاغر و غمگینش»، «به: شکوفهٔ سیب»، «نوری از میان شاخ و برگ حروف»، «گزینهٔ اشعار» (از هفت دفتر منتشرشده و یک دفتر در دست چاپ، انتشارات مروارید) |جوایز=برندهٔ نهمین دورهٔ کتاب سال شعر دانشجویی، سال ۱۳۸۱


شاعر برگزیدهٔ شب‌های شهریور، سال ۱۳۸۳


برندهٔ جایزهٔ قیصر امین پور، سال ۱۳۸۷


برندهٔ سیزدهمین دورهٔ جایزهٔ کتاب سال شعر ایران به انتخاب خبرنگاران، سال ۱۳۹۷|مکان=تهران|language=فارسی|علت شهرت=شاعر، نویسنده و پژوهشگر|همسر=معصومه حلوی|فرزندان=امین و بهار|تصویر=مهدی مظفری ساوجی 1397.jpg|توضیح تصویر=}}
=آثار و تألیفات=


'''مهدی مظفّری ساوِجی''' (زادهٔ ۲۵ بهمنِ ۱۳۵۶ در [[ساوه]]) [[شاعر]]، [[نویسنده]] و [[پژوهشگر]] ایرانی<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انگشت‌های لاغر باران|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/188428-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref> و کارشناس چاپ و نشر در [[سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملّیِ ایران]] است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=«احوال و آثار محمد دبیر سیاقی» به نمایشگاه کتاب خواهد آمد|نشانی=https://www.ibna.ir/news/510588/%D8%A7%D8%AD%D9%88%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%A2%D9%85%D8%AF|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref>
'''ــ مجموعه اشعار:'''


علاوه بر کتاب‌های شعر<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه اعتماد (1386/12/19): درباره مجموعه شعر رنگ ها و سایه ها /زبان اگر جسم بود جان نمی شد|نشانی=https://www.magiran.com/article/1586357|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=«زندگی چیزی کم دارد» با گزینش سیمین بهبهانی منتشر شد|نشانی=https://www.ibna.ir/news/216444/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%85-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2015-01-25|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=بیرون‌پریدن از خویش|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/276265-%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86-%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=«باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» به چاپ دوم رسید|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5108413/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%B1-%D9%88-%D8%BA%D9%85%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%B4-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2020-12-30|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به برگزیده کتاب سال شعر خبرنگاران|نشانی=http://old.bookcity.org/detail/18039|وبگاه=old.bookcity.org|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشارات ایهام {{!}} باران با انگشت های لاغر و غمگینش|نشانی=https://ihambook.ir/product/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%B1-%D9%88-%D8%BA%D9%85%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%B4|وبگاه=ihambook.ir|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref> و آثاری که مظفری ساوجی در زمینۀ پژوهش‌های ادبی و هنری، از جمله «غزل اجتماعی معاصر» (در چهار جلد)<ref>{{یادکرد وب|عنوان=«غزل اجتماعی معاصر»، کتابی کتابستان|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/883178-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=غزل اجتماعی معاصر، اثری خواندنی و ماندنی از مهدی مظفری ساوجی - آکادمی مطالعات ایرانی لندن (LAIS)|نشانی=https://iranianstudies.org/fa/1394/06/28/%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%8C-%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF/|تاریخ=2015-09-19|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=en-GB}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتخابی از بهترین غزل‌های اجتماعی معاصر فارسی|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/880514-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=غزل اجتماعي معاصر (4 جلدي) از 1258 (عهد مشروطه) تا 1400|نشانی=https://didavarbook.com/products/86953/%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-4-%D8%AC%D9%84%D8%AF%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-1258-%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%A7-1400|وبگاه=فروشگاه اينترنتي ديد‌آور|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref> و «متافیزبک شعر» (در سه جلد)<ref>{{یادکرد وب|عنوان=«متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است|نشانی=https://www.ibna.ir/news/501236/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2023-11-25|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به «متافیزیک شعر» و ساختار و محتوای آن|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5923661/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2023-10-28|بازبینی=2024-05-19|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=دیدگاه مظفری ساوجی در «متافیزیک شعر» شبیه ویل‌دورانت است|نشانی=https://www.ibna.ir/news/501235/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D9%88%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2023-11-27|بازبینی=2024-05-19|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=۲ نگاه به «متافیزیک شعر» اثر مهدی مظفری ساوجی|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402082719731/%DB%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2023-11-18|بازبینی=2024-05-19|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=«متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است|نشانی=https://www.ibna.ir/news/501236/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2023-11-25|بازبینی=2024-05-19|کد زبان=fa}}</ref> منتشر کرده، بخش قابل ملاحظه‌ای از آثار وی، گفت‌وگوهای درازدامن با چهره‌های ادبیات و هنر در قالب کتاب است که هر کدام نوعی «[[تاریخ شفاهی]]» به‌شمار می‌آیند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب گفتگو با نجف دریابندری|نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts/2009/10/091002_ag_sa_najaf_dariabandari|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2009-10-02|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب «گفت‌وگو با عباس کیارستمی» منتشر شد {{!}} پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما|نشانی=https://cinemacinema.ir/news/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1/|وبگاه=cinemacinema.ir|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=هشت‌کتاب از مظفری ساوجی چاپ و تجدیدچاپ می‌شوند|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5052255/%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2020-10-20|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=تاسیس مکاتب پرزرق و برق مریدپروری با حباب فیس‌بوک و اینستاگرام|نشانی=http://old.bookcity.org/detail/13074|وبگاه=old.bookcity.org|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب - گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم رسید|نشانی=https://ketabnews.com/|وبگاه=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب - گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم رسید|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa|نام=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب-گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم|نام خانوادگی=رسید}}</ref> گفت‌وگوهایی که با طیف‌های متفاوت و بعضاً متضادی از چهره‌های شاخص ادبیات و هنر، صورت گرفته و همین مسئله به تألیف کتاب‌هایی با علایق و سلایق گوناگون انجامیده و آثاری معتنابه و خواندنی پدید آورده است. به اعتقاد مظفری، گفت‌وگو در جهان از سابقه‌ای بسیار کهن برخوردار است و دست‌کم این‌قدر هست که بخش مهمی از کتاب‌های [[افلاطون]] را همین روش، یعنی گفت‌وگو شکل داده و به‌اصطلاح، همین مکالمات، به آن‌ها انسجام و فرم بخشیده است. به‌عبارتی، [[دیالکتیک]]، چراغی بوده که طرفین مباحث و مناظرات کتاب‌های این فیلسوف ایونی، که نظریهٔ مُثُل یکی از دو ایدهٔ اصلی اوست، در پرتو آن، راهِ خود را بیابند و آسان‌تر به مقصد برسند. به نوشتهٔ مظفری، [[افلاطون]]، در نگرش‌ها و نگارش‌های معطوف به [[دیالکتیک]]، به استاد خود، [[سقراط]]، نظر داشته است. اگرچه [[سقراط]] نیز خود، در ادراکات دیالکتیکی‌اش، به شکلی، متأثر از [[هراکلیتوس]] بوده است. فیلسوفی که پیش از او می‌زیست و در واقع او بود که برای نخستین بار از این کلمه استفاده کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جایی پشت واژه‌ها (گفت‌وگو با شمس لنگرودی)|عنوان کتاب=جایی پشت واژه‌ها|سال=۱۴۰۰|نام=مهدی|نام خانوادگی=مظفری ساوجی|ناشر=دیدآور|صفحه‌ها=۹-۱۰}}</ref> [[نجف دریابندری]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گفت و گو با نجف دریابندری {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88-%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنوشت یک گفت و گو با نجف دریابندری {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%20%DB%8C%DA%A9%20%DA%AF%D9%81%D8%AA%20%D9%88%20%DA%AF%D9%88%20%D8%A8%D8%A7%20%D9%86%D8%AC%D9%81%20%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=حرف‌های جالب نجف دریابندری درباره شاعران|نشانی=https://www.isna.ir/news/97053016250/%D8%AD%D8%B1%D9%81-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2018-08-21|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>[[ابراهیم گلستان|، ابراهیم گلستان]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گفت‌وگوهای اخوان ثالث در قالب یک کتاب|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-8/62213-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8-%DB%8C%DA%A9-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-06|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>، [[اکبر رادی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پشت صحنه آبی {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C/%D9%BE%D8%B4%D8%AA-%D8%B5%D8%AD%D9%86%D9%87-%D8%A2%D8%A8%DB%8C-%DA%AF%D9%81%D8%AA%20%D9%88%20%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref>، [[سیمین بهبهانی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه شرق (1393/04/02): نیمرخ به سوی دوربین|نشانی=https://www.magiran.com/article/2974349|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مصاحبه با سیمین بهبهانی «مهدی مظفری ساوجی»/ اختصاصی چوک|نشانی=https://www.khanehdastan.ir/article-database/1-498.html|وبگاه=مؤسسه خانه داستان چوک|تاریخ=2021-11-25|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=mehdirezayi}}</ref>، [[حسن انوری]]، [[منوچهر آتشی]]، [[طاهره صفارزاده]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب مطلب از این قرار است اثر مهدی مظفری ساوجی {{!}} ایران کتاب|نشانی=https://www.iranketab.ir/book/6332-this-is-the-story|وبگاه=فروشگاه اینترنتی ایران کتاب|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>، [[رضا براهنی]]، [[محمدعلی اسلامی ندوشن]]، [[تقی پورنامداریان]]، [[علی موسوی گرمارودی]]، [[محمدعلی معلم دامغانی|علی معلم دامغانی]]، [[بهاءالدین خرمشاهی]]، [[صفدر تقی‌زاده]]، [[محمد حقوقی]]، [[رضا سیدحسینی]]، [[مظاهر مصفا]]، [[احسان یارشاطر]]، [[مرتضی ممیز]]، [[ایرج کابلی]]، [[عزت‌الله انتظامی]]، [[مسعود کیمیایی]]، [[جمشید ارجمند]]، [[ایران درودی|ایران درّودی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مرور خاطرات ایران درّودی|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402122215796/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2024-03-12|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار کتاب آفاق و اسرار عزیز شب {{!}} ایران درّودی|نشانی=https://irandarroudi.com/fa/event/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A2%D9%81%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D8%B2-%D8%B4%D8%A8-2|وبگاه=irandarroudi.com|بازبینی=2024-05-06}}</ref>، [[عمران صلاحی]]، [[عباس کیارستمی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار کتاب "گفت‌وگو با عباس کیارستمی" با ویرایش جدید / "گزینه اشعار" مهدی مظفری‌ساوجی در بازار نشر|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/146706-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%B1|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-06|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب گفت و گو با عباس کیارستمی {{!}} آوانگارد {{!}} Avangard|نشانی=https://www.avangard.ir/book/%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88-%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C/|وبگاه=https://www.avangard.ir/|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa|نام خانوادگی=َAvangard}}</ref>، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نشرچشمه|نشانی=https://www.cheshmeh.ir/Pages/NormalSearch.aspx?txtSearch=%D8%A2%D9%86%D8%AC%D8%A7%20%DA%A9%D9%87%20%D9%88%D8%B7%D9%86%20%D8%A8%D9%88%D8%AF&SearchType=-1|وبگاه=www.cheshmeh.ir|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب - نگاهی به آنجا که وطن بود {{!}} مزدک پنجه‌ای|نشانی=https://ketabnews.com/|وبگاه=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب - نگاهی به آنجا که وطن بود {{!}} مزدک پنجه‌ای|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa|نام=کتاب نیوز {{!}} اطلاع رسانی و نقد کتاب-نگاهی به آنجا که وطن بود {{!}} مزدک|نام خانوادگی=پنجه‌ای}}</ref>، [[یدالله مفتون امینی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب «گفت‌وگو با مفتون امینی» منتشر شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400053121229/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%81%D8%AA%D9%88%D9%86-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-08-22|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>، [[ضیا موحد]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پنهان در آینه: گفتگو با ضیاء موحد » انتشارات هرمس|نشانی=https://www.hermespub.ir/product/%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87/|وبگاه=انتشارات هرمس|بازبینی=2024-05-06}}</ref>، [[جواد مجابی]]، [[حافظ موسوی]]، [[محمدعلی علومی]]، [[محمد قهرمان]]، [[احسان نراقی]]، [[عطاءالله مهاجرانی]]، [[فریدون شهبازیان]]، [[آیدین آغداشلو]]، [[احمد پوری]]، [[نجفقلی حبیبی]]، [[قاسم آهنین‌جان]]، [[محمدرضا عبدالملکیان]]، [[عبدالجبار کاکایی]]، [[علیرضا قزوه|علی‌رضا قزوه]]، [[محمدکاظم کاظمی]]، [[سید ابوطالب مظفری|ابوطالب مظفری]]، [[ناصر فیض]] و...<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه شرق (1400/09/01): پیش روی واقعیت|نشانی=https://www.magiran.com/article/4240181|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه شرق (1400/03/10): اهمیت تاریخ شفاهی ادبیات|نشانی=https://www.magiran.com/article/4183236|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=درخت فرهنگ‌وهنر ایران ریشه در زبان باشکوه فارسی دارد / حاشیه‌های‌ زندگی هنرمندان ارتباطی با ادبیات و هنر ندارد / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از گردآوری تاریخ ادبیات شفاهی تا شناخت‌نامه‌نویسی‌|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/133051-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B4%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مهدي مظفري ساوجي{{!}}فروشگاه اینترنتی سوره مهر|نشانی=https://sooremehrbookshop.ir/%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%8A-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%D9%8A-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%D9%8A-88560|وبگاه=sooremehrbookshop.ir|بازبینی=2024-05-05}}</ref> از جمله چهره‌ها و صداهایی هستند که مهدی مظفری ساوجی در کتاب‌هایی با موضوع «تاریخ شفاهی هنر»، با آن‌ها گفت‌وگو کرده است.
١. زندگی چیزی کم دارد (گزینه اشعار)، [[انتشارات آگاه|انتشارات نگاه]]، ١٣٩٤


[[محمدرضا شفیعی کدکنی|محمّدرضا شفیعی کدکنی]] مجموعه تألیفات گفتگومحورِ مظفّری ساوجی را «اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان» قلمداد کرده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1402|شماره=2|نام=محمدرضا|نام خانوادگی=شفیعی کدکنی|عنوان=اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان|صفحه=4|ژورنال=چراغ‌های رابطه}}</ref>
٢. بیمارستان، [[نشر چشمه]]، ١٣٩٤


== تألیفات (شعر) ==
٣. سایه ­ام را بر دیوار جا گذاشته­ ام، [[نشر چشمه]]، ١٣٩٣ چاپ دوم
=== شعر ===
از مهدی مظفری ساوجی تاکنون هفت مجموعه شعر به چاپ رسیده که از این میان دو مجموعه، کتاب سال شعر ایران شده‌ است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال شعر به انتخاب «خبرنگاران»|نشانی=https://www.isna.ir/news/97122412864/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2019-03-15|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref>
# '''دلتنگی‌های نسیم'''، انتشارات اهل قلم، ۱۳۷۸.
# '''آینه‌های رنگ‌پریده'''، انتشارات انجمن شاعران ایران، دفتر شعر جوان، ۱۳۸۲.
# '''رنگ‌ها و سایه‌ها'''، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۸۶، چاپ سوّم، ۱۳۹۰ (برندۀ دوّمین دورۀ جایزۀ کتاب سال شعر جوان ایران، جایزۀ قیصر امین‌پور، در سال ۱۳۸۷).<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رنگ ها و سایه ها {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%87%D8%A7?search=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%20%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''سایه‌ام را بر دیوار جا گذاشته‌ام'''، [[نشر چشمه|انتشارات چشمه]]، ۱۳۸۹، چاپ دوّم، ۱۳۹۴.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نشرچشمه|نشانی=https://www.cheshmeh.ir/Pages/NormalSearch.aspx?txtSearch=%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87%20%D8%A7%D9%85%20%D8%B1%D8%A7%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%20%D8%AC%D8%A7%20%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%20%D8%A7%D9%85&SearchType=-1|وبگاه=www.cheshmeh.ir|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''شب به شیشه می‌زند'''، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۹۰.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شب به شیشه می زند {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D8%B4%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF?search=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%20%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''بیمارستان'''، [[نشر چشمه|انتشارات چشمه]]، ۱۳۹۴.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نشرچشمه|نشانی=https://www.cheshmeh.ir/Pages/NormalSearch.aspx?txtSearch=%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&SearchType=-1|وبگاه=www.cheshmeh.ir|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''باران، با انگشت‌های لاغر و غمگین‌اش'''، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۶ (برندۀ سیزدهمین دورۀ کتاب سال شعر ایران به انتخاب خبرنگاران، در سال ۱۳۹۷)، چاپ دوّم، ایهام، ۱۳۹۹، چاپ سوّم، ۱۴۰۰.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشارات ایهام {{!}} باران با انگشت های لاغر و غمگینش|نشانی=https://ihambook.ir/product/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%B1-%D9%88-%D8%BA%D9%85%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%B4|وبگاه=ihambook.ir|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''به: شکوفۀ سیب'''، شعرهای کوتاه، [[شهرستان ادب|انتشارات شهرستان ادب]]، ۱۳۹۷.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=به شکوفه سیب|نشانی=https://shahrestanadabpub.ir/content/ID/444/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A8|وبگاه=انتشارات شهرستان ادب|تاریخ=2019-05-06|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa-IR}}</ref>
# '''نوری از میانِ شاخ و برگِ حروف'''، شعرهای ۱۳۹۷-۱۴۰۲، در دست انتشار.
=== گزیدۀ اشعار ===


# '''گزیدۀ ادبیات معاصر'''، شمارۀ ۱۳۱، انتشارات نیستان، ۱۳۸۰، (برگزیدۀ نهمین دورۀ کتاب سال دانشجویی ایران در سال ۱۳۸۱).
٤. باران با انگشت­ های لاغر و غمگین­ اش، انتشارات ایهام، ١٤٠٠ چاپ سوم
# '''زندگی چیزی کم دارد'''، به انتخاب سیمین بهبهانی، [[انتشارات نگاه]]، ۱۳۹۱.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Mozafari savoji, Mehdi: Zendegi chizi kam darad {{!}} Ketab Corp مظفری ساوجی، مهدی : زندگی چیزی کم دارد {{!}} شرکت کتاب|نشانی=https://shop.ketab.com/book-detail.aspx?item=113346&title=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%20%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20%DA%A9%D9%85%20%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&author=%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C%D8%8C%20%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C|وبگاه=shop.ketab.com|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''گزینۀ اشعار'''، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۹۹<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گزینه اشعار مهدی مظفری ساوجی {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87%20%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1%20%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%20%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C?search=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%20%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref>، چاپ دوّم، ۱۴۰۳.
# '''آه، درختِ کوچکِ یاس!'''، انتشارات سوره مهر، خانۀ فرهنگِ هندوستان، با همکاری مؤسسۀ اِکو، ۱۴۰۰. (پخش در کشورهای فارسی‌زبان: [[هندوستان]]، [[تاجیکستان]]،[[افغانستان]] و...)، چاپ دوّم: ۱۴۰۰.
# '''گزیدۀ اشعار'''، به زبان عربی، محمّد الامین، در دست انتشار. (پخش در کشورهای عربی)


== تألیفات (رُمان) ==
٥. گزینه اشعار، [[انتشارات مروارید]]، ١٣٩٨


# '''مُردن که جُرم نیست'''، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۷.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مردن که جرم نیست – فروشگاه کتاب کوله پشتی|نشانی=https://ketabekoolehposhti.com/product/%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%86-%da%a9%d9%87-%d8%ac%d8%b1%d9%85-%d9%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/125200-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-06|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
٦. به: شکوفه سیب، انتشارات شهرستان ادب، ١٣٩٧


٧. رنگ و سایه­ ها، [[انتشارات مروارید]]، ١٣٩١ چاپ سوم


'''ممیزی رُمانِ''' «'''مردن که جرم نیست»:''' موضوع و محتوای این رمان مُلهم از وضعیت و موقعیت کمیک-تراژیکی است که جامعۀ ایران، در دهه‌ها و سال‌های اخیر با آن دست‌ به‌ گریبان بوده؛ وضعیت و موقعیتی که ناشی از رخدادها و قبض و بسط‌های سیاسی و اجتماعی سدهٔ اخیر ایران، از دوران قاجار تا امروز است. نوعی هرج و مرج ناشی از استضعاف و استیصال که زیست‌مایه و زادبومِ تبار ایرانی را درنَوَردیده و از تضادها و تناقض‌های فراوانی در زمینه‌های فرهنگی، هنری، مذهبی و... سر درآورده است. زمانِ این رُمان به شکلی سیّال بین قاجاریه، پهلوی و امروز در رفت و آمد است. رُمان مذکور پس از ارائه به وزارت ارشاد، دو بار از سوی کارشناسان ادارهٔ کتاب، غیر مجاز شناخته شد و سرانجام پس از حذف سی صفحه از آن، اجازهٔ انتشار یافت. این حذف، بنا بر نظر مؤلف، به فرم و محتوای کتاب آسیب رسانده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/125200-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref>
'''ـــ پژو­هش ها و دیگرنوشت­ ها:'''


== تألیفات (طنز) ==
١. متافیزیک شعر(٣ جلد)، انتشارات دیدآور، ١٤٠٢


# '''گردش در مدینه‌های فاضله'''، مکتوبات، انتشارات سورۀ مهر، ۱۴۰۰.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشارات سوره مهر - گردش در مدینه‌های فاضله|نشانی=https://sooremehr.ir/book/4668/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84%D9%87/,%20https://sooremehr.ir/book/4668/%da%af%d8%b1%d8%af%d8%b4-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%af%db%8c%d9%86%d9%87%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%81%d8%a7%d8%b6%d9%84%d9%87/|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa-IR}}</ref> مظفری‌ساوجی در این کتاب، با رویکردی انتقادی، سراغ سوء استفاده‌هایی رفته که از دین، در طولِ تاریخ ایران و جهان شده است. به اعتقاد او، چنین متن‌هایی، وَجه و وِجههٔ انتقادی دارند و اغلب مناقشه‌برانگیزند و نقشِ آن‌ها درواقع، نقبی است که به دغدغه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌زنند و در کار افشای راز واعظانی هستند که چشم خلق را، علی‌الظاهر، برخلاف خلوت، به قول حافظ، غرق در جلوهٔ محراب و منبر کرده‌اند. از این نظر، قلمِ طنزپرداز، همان تیغ فَصّاد و حجام است و درحقیقت، طنز نیز همین نقش را در نقدِ جامعه برعهده دارد؛ رسوبات روی و ریا را از اعماقِ روح بیرون می‌کشد، همچنان‌که حجامت، لِرد و غلاظ خون را از اعماقِ جسم. خندهٔ طنز، آن‌گونه که مظفری می‌گوید بیش از نیش، به نوش نظر دارد، اگرچه همیشه هق‌هقی پنهان، در اعماق قهقه‌اش جا خوش کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=‌طنز، مُصلح چنین‌ متن‌هایی است/ «گردش در مدینه‌های فاضله» با چاشنی طنازی انتقادی|نشانی=https://www.ibna.ir/news/315120/%D8%B7%D9%86%D8%B2-%D9%85%D8%B5%D9%84%D8%AD-%DA%86%D9%86%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AA%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2021-12-05|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
٢. غزل اجتماعی معاصر (٤ جلد)، انتشارات دیدآور، ١٤٠٠


== تألیفات (زندگی‌نامه) ==
٣. غزل اجتماعی معاصر (٣ جلد)، [[انتشارات نگاه]]، ١٣٩٥ چاپ دوم


# '''آینده‌ای که گذشت'''، شرح حال، در دست انتشار.
٤. مردن که جرم نیست، انتشارات کتاب کوله­ پشتی، ١٣٩٧


== تألیفات (پژوهش ادبی) ==
٥. شناخت­ نامه مسعود کیمیایی، [[انتشارات مروارید]]، ١٣٩٧ چاپ دوم


# '''نغمه‌های رود عطش'''، گزیدۀ غزل عاشورایی شاعران معاصر، با مقدمۀ [[محمدعلی معلم دامغانی|علی معلم دامغانی]]، انتشارات کتابخانهٔ تخصّصی ادبیات، ۱۳۸۰.
٦. قصّه انسان و پایداری­ اش (شناخت­ نامه ایران درّودی)، نشر سخن، ١٣٨٨
# '''اشتیاق اطلسی‌ها'''، گزیدۀ غزل انتظار، انتشارات موعود، ۱۳۸۱.
# '''شهد امّا شوکران'''، بررسی غزل فارسی از ابتدا تا امروز، همراه با گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۳۸۰، انتشارات کتابسرای تندیس، ۱۳۸۳.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد|نشانی=https://library.um.ac.ir/index.php?option=com_lib&view=searchextrainfo&Type=author&DocID=1112852&lang=fa|وبگاه=library.um.ac.ir|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سیر تاریخی غزل اجتماعی و شهد اما شوکران|نشانی=https://ensani.ir/fa/article/237875/%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D8%B4%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''غزل اجتماعی معاصر'''، بررسی غزل فارسی از ابتدا تا امروز، همراه با گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ ([[انقلاب مشروطه]]) تا ۱۳۸۴ (پایان دولت [[اصلاحات]])، ۳ جلد وزیری، [[انتشارات نگاه]]، چاپ دوّمِ «شهد امّا شوکران»، با تجدید نظر، ۱۳۹۳، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، [https://didavarbook.com/ انتشارات دیدآور]، ۱۴۰۱، در چهار جلد وزیری، چاپ پنجم، ۱۴۰۲، چاپ ششم، ۱۴۰۳.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=غزل اجتماعي معاصر (4 جلدي) از 1258 (عهد مشروطه) تا 1400|نشانی=https://didavarbook.com/products/86953/%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%D9%8A-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-4-%D8%AC%D9%84%D8%AF%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-1258-%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%A7-1400|وبگاه=فروشگاه اينترنتي ديد‌آور|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''از نو غزل'''، بررسی و گزیدۀ غزل جوان امروز، انتشارات حوزۀ هنری استان تهران، چاپ اوّل، ۱۳۸۳، چاپ دوّم و سوّم، انتشارات سورۀ مهر، ۱۳۹۳.
# '''همۀ آینه‌ها'''، گزیدۀ غزل‌های عاشورایی معاصر، همراه با بررسی اجمالی شعر عاشورایی ادبیات عرب و فارسی، از آغاز تا امروز، چاپ دوّم نغمه‌های رود عطش، انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۱.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - گزیده غزل‌های عاشورایی «همه آینه‌ها» به چاپ سوم رسید|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/13911018000588/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C--%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2013-01-07|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''سفرنامۀ باد'''، کتاب شعر [[سید رضا محمدی|سیّد رضا محمّدی،]] انتخاب و مقدّمه: مهدی مظفّری ساوجی، به‌انضمامِ سه نامه از سیّد رضا محمّدی و یک نامه از مهدی مظفّری ساوجی، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۶.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سفرنامۀ باد – فروشگاه کتاب کوله پشتی|نشانی=https://ketabekoolehposhti.com/product/%d8%b3%d9%81%d8%b1%d9%86%d8%a7%d9%85%db%80-%d8%a8%d8%a7%d8%af/|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa-IR}}</ref>
# '''متافیزیک شعر'''، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۲. (سه جلد وزیری).<ref>{{یادکرد وب|عنوان=متافيزيك شعر (3 جلدي)|نشانی=https://didavarbook.com/products/87983/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%B2%D9%8A%D9%83-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-3-%D8%AC%D9%84%D8%AF%D9%8A|وبگاه=فروشگاه اينترنتي ديد‌آور|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''غیرهای ممکن'''، مقالات، انتشارات دیدآور، در دست انتشار.


٧. گردش در مدینه های فاضله (طنزِ انتقادی)، انتشارات سورهٔ مهر، ١٤٠٠


«'''غزل اجتماعی معاصر'''» یکی از مهم‌ترین پژوهش‌های مهدی مظفری ساوجی است که در چهار جلد و در ۲۵۰۸ صفحه، در سال ۱۴۰۱ از سوی انتشارات دیدآور به چاپ رسیده. این کتاب ضمن بررسی دگرگونی‌ها و دگردیسی‌های غزل اجتماعی، به شاعران غزل‌سرا پرداخته و نمونه‌های برجستۀ این گونۀ ادبی را آورده است. مؤلف در جلد نخست ضمن هفت مقاله، به بررسی و تحلیل غزل در ادبیات فارسی، با تمرکز بر تبارشناسی اجتماعی این قالب، از آغاز تا‌کنون پرداخته است. در ادامه گفت‌وگوی مفصل [[گروس عبدالملکیان]] با مهدی مظفری ساوجی درباره شعر اجتماعی ادبیات فارسی، به نقل از «[[رادیو فرهنگ]]»، منتشر شده.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۲۸۵|سال=۱۴۰۱|نام=مهدی|نام خانوادگی=مظفری ساوجی|ناشر=دیدآور|جلد=۱|صفحه‌ها=۲۱۰-۱۸۶}}</ref> مؤلف در فصل‌های بعدی کتاب، در چهار مجلد، گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر را از ۱۲۸۵ ([[انقلاب مشروطه]]) تا ۱۳۳۲ ([[کودتای ۲۸ مرداد|کودتا]]) «جلد اول»، از ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ ([[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب اسلامی]]) «جلد دوم» و از ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۰ «جلد سوم» (در دو مجلد) تدوین و تبویب است. این کتاب بعد از انتشار در سال ۱۳۸۳ و تجدید چاپ‌های متعدد، مورد توجه بسیاری از اهالی قلم و هنر قرار گرفت و صاحب‌نظرانی نظیر [[محمدرضا شفیعی کدکنی]]، [[منوچهر آتشی]]، [[اسماعیل خویی]]، [[مرتضی کاخی]]، [[بهاءالدین خرمشاهی]]، [[یدالله مفتون امینی|مفتون امینی]]، [[محمدعلی بهمنی]]، [[منصور اوجی]]، [[ضیا موحد|ضیاء موحد]]، [[مسعود کیمیایی]]، [[علی دهباشی]]، [[محمدعلی علومی]]، [[اسدالله امرایی]]، [[کامیار عابدی]]، [[فاضل نظری]]، [[سعید بیابانکی]]، [[ناصر فیض]]، [[حسین جنتی (شاعر)|حسین جنتی]]، [[علیرضا بدیع|علی‌رضا بدیع]] و دکتر عبدالحمید ضیایی به معرفی و تحلیل آن پرداختند که برخی از این نظرات در پی‌گفتار چاپ تازۀ این کتاب آمده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=«غزل اجتماعی معاصر» به چاپ پنجم رسید|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5842402/%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2023-07-22|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref> [[منوچهر آتشی]] در مقالۀ مفصلی که بعد از انتشار چاپ نخست این اثر در سال ۱۳۸۴، در [[شرق (روزنامه)|روزنامه‌ شرق]] منتشر کرد، با اشاره به اینکه اثر فوق مورد توجه و تحسین دکتر [[محمدرضا شفیعی کدکنی|شفیعی کدکنی]] قرار گرفته و داوری او می‌تواند حجت باشد، به معرفی و تحلیل آن پرداخت. چاپ تازۀ این کتاب با تجدیدنظر اساسی در بخش مقالات و غزل‌های منتخب، منتشر شده است. به مناسبت انتشار ویراست تازهٔ این کتاب، مجلۀ [[بخارا (مجله)|بخارا]]، روز یکشنبه، هفتم اسفند ماه، جلسه‌ای با عنوان «شب غزل اجتماعی معاصر ایران» برگزار کرد که در آن صاحب‌نظرانی نظیر [[علی نصیریان]]، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، [[علی دهباشی]]، عبدالحمید ضیایی و مهدی مظفری ساوجی ضمن سخنرانی‌هایی از این کتاب رونمایی کردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=غزل اجتماعی، از مشروطه تا امروز|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/873793-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-30|بازبینی=2024-04-30|کد زبان=fa}}</ref>
٨. سفرنامهٔ باد (گزینه اشعار سید [[سید رضا محمدی|رضا محمّدی]] به انتخاب مهدی مظفری ساوجی)، کتاب کوله پشتی، ١٣٩٦


کتاب «'''متافیزیک شعر'''»، سال ١٤٠٢ در سه جلد وزیری، و در ۱۴۷۲ صفحه به وسیلۀ انتشارات دیدآور منتشر شد. مظفری ساوجی در گفت‌وگویی که [[شرق (روزنامه)|روزنامۀ شرق]] دربارۀ این کتاب با او انجام داد، در پاسخ به این پرسش که «وقتی از متافیزیک در پیوند با شعر صحبت می‌کنید، دقیقاً از چه صحبت می‌کنید؟» گفت: این پرسشی است که برای رسیدن به پاسخ آن بیش از چهار سال زمان صرف شده که حاصلش همین کتاب است. شاید پاسخ اولیه و خیلی خلاصۀ آن همان باشد که [[افلاطون]] در رسالۀ «[[فایدروس]]» در چند کلمه گفته است؛ اینکه در هنر پزشکی باید «طبیعتِ تن» را بشناسی و در هنر سخنوری، «طبیعتِ روح» را. این پاسخ در حقیقت اجمالی است که تفصیل آن مرا با خود به سفری دور و دراز بُرد و پایم را به سراچۀ روح کشاند و ضمن گشت و گذارهایی در اقصا نقاط وجود، به سرچشمه‌های روح رساند. در واقع، سِفرهای این کتاب، سَفَرهایی بود که مرا با خود به شهرهای شعر بُرد و تمدن‌ها و اقالیمی را نشانم داد که این هنر در مسیر مثالی خود از بدویت تا مدنیت و کمال پیموده یا از باب تمثیل پدید آورده. به همین دلیل، برای وصول به مقصد گاهی باید در زمان سفر می‌کردم و سده‌ها یا حتی هزاره‌ها به عقب برگشتم .<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه شرق (1402/08/21): در جست وجوی سرچشمه های روح در شعر|نشانی=https://www.magiran.com/article/4462892|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-01}}</ref>
'''ــ آثار در قالب گفتگو با بزرگان:'''


== تألیفات (ادب و هنر شفاهی) ==
١. پشت صحنه آبی (گفتگو با اکبر رادی)، انتشارات مروارید، ١٤٠٣ چاپ سوم


# '''از بامداد'''، گفت‌وگو با منوچهر آتشی، آیدین آغداشلو، سیمین بهبهانی، احمد پوری، بهاءالدّین خرّمشاهی، ایران درودی، فریدون شهبازیان، عمران صلاحی، ایرج کابلی، مرتضی کاخی، مسعود کیمیایی، مرتضی ممیّز، ضیاء موحّد، و حافظ موسوی، دربارۀ زندگی و آثار [[احمد شاملو|احمد شاملو،]] [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۸۶، چاپ دوّم، ۱۳۹۵.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=از بامداد {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C/%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
٢. نقاشی با نور (گفتگو با ایران درّودی)، انتشارات دیدآور، ١٤٠٢ چاپ دوم
# '''گفت‌وگو با نجف دریابندری'''[[نجف دریابندری|،]] انتشارات مروارید، ۱۳۸۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۰، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، ۱۳۹۷، چاپ پنجم، ۱۳۹۹، چاپ ششم، ۱۴۰۲.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گفت و گو با نجف دریابندری {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88-%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C?search=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%20%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C%20%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=‭BBC ‮فارسی‬ - ‮فرهنگ و هنر‬ - ‮کتاب گفتگو با نجف دریابندری‬|نشانی=https://www.bbc.com/persian/lg/arts/2009/10/091002_ag_sa_najaf_dariabandari|وبگاه=www.bbc.com|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''یادداشت‌های روزانه'''، سی‌روز با نجف دریابندری، [[انتشارات نگاه]]، ۱۳۹۳، چاپ دوّم، ۱۳۹۳، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، با عنوان '''روزنوشت یک گفت‌وگو با [[نجف دریابندری]]'''، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۹۹.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سی روز با نجف دریابندری|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/2220379/%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2014-01-24|بازبینی=2024-05-20|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنوشت یک گفت و گو با نجف دریابندری {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%20%DB%8C%DA%A9%20%DA%AF%D9%81%D8%AA%20%D9%88%20%DA%AF%D9%88%20%D8%A8%D8%A7%20%D9%86%D8%AC%D9%81%20%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-20}}</ref>
# '''پشت صحنۀ آبی'''، گفت‌وگو با [[اکبر رادی]]، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۸۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۸، چاپ سوّم، ۱۴۰۲.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جستجو - پشت صحنه آبی {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/index.php?route=product/search&search=%D9%BE%D8%B4%D8%AA%20%D8%B5%D8%AD%D9%86%D9%87%20%D8%A2%D8%A8%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-20}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=پشت صحنه آبی، نیم‌قرن حضور خلاق|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f2_week_book_Akbar_Raadi_theater_Beizayi_behind_blue_stage/1883369.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2009-11-20|تاریخ بازبینی=2024-05-20|زبان=fa|نام=فرج|نام خانوادگی=سرکوهی}}</ref>
# '''سبز و بنفش و نارنجی'''، گفت‌وگو با [[سیمین بهبهانی]]، [[انتشارات نگاه]]، ۱۳۹۳، چاپ دوّم، ۱۳۹۳.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب سبز و بنفش و نارنجي (گفتگو با سيمين بهبهاني) اثر مهدي مظفري ساوجي - نگاه/انتشارات آگاه|نشانی=https://www.agahbookshop.com/p-23708--.aspx|وبگاه=www.agahbookshop.com|بازبینی=2024-05-20}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Magiran {{!}} روزنامه شرق (1393/04/02): نیمرخ به سوی دوربین|نشانی=https://www.magiran.com/article/2974349|وبگاه=www.magiran.com|بازبینی=2024-05-20}}</ref>
# '''آفاق و اسرار عزیز شب'''، گفت‌وگو با محمّدعلی اسلامی ندوشن، مفتون امینی، حسن انوری، رضا براهنی، محمّد بقایی (ماکان)، سیمین بهبهانی، تقی پورنامداریان، صفدر تقی‌زاده، محمّد حقوقی، بهاء‌الدّین خرّمشاهی، اسماعیل خویی، ایران درّودی، عنایت سمیعی، رضا سیّدحسینی، گروس عبدالملکیان، محمّدعلی علومی، محمّد قهرمان، مرتضی کاخی، مسعود کیمیایی، ابراهیم گلستان، جواد مجابی، مظاهر مصفّا، ضیاء موحّد، حافظ موسوی، علی موسوی گرمارودی، عطاءالله مهاجرانی، نعمت میرزازاده (م. آزرم)، احسان نراقی، و احسان یارشاطر، دربارۀ زندگی و آثار [[مهدی اخوان ثالث|مهدی اخوان ثالث،]] [[انتشارات نگاه]]، ۱۳۹۳.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رندی از تبار خیام|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/63828-%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-06|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتابخانه تخصصی ادبیات|نشانی=https://literaturelib.com/books/2532/%D8%A2%D9%81%D8%A7%D9%82+%D9%88+%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1+%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D8%B2+%D8%B4%D8%A8:+%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%80+%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C+%D9%88+%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1+%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C+%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86+%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB+|وبگاه=literaturelib.com|بازبینی=2024-05-06}}</ref>
# '''یادداشت‌های روزانه'''، صد و ده روز با [[سیمین بهبهانی]]، [[انتشارات نگاه]]، ۱۳۹۴.
# '''مطلب از این قرار است'''، هشت گفت‌وگو و یک میزگرد با: طاهره صفّارزاده، علی موسوی گرمارودی، علی معلّم دامغانی، محمّدرضا عبدالملکیان، عبدالجبّار کاکایی، علی‌رضا قزوه، ناصر فیض، محمّد رمضانی فرخانی، محمّدکاظم کاظمی، سیّد ابوطالب مظفری، انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۴.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشارات سوره مهر - مطلب از این قرار است|نشانی=https://sooremehr.ir/book/2352/%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/,%20https://sooremehr.ir/book/2352/%d9%85%d8%b7%d9%84%d8%a8-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%aa/|بازبینی=2024-05-20|کد زبان=fa-IR}}</ref>
# '''پنهان در آینه'''، گفت‌وگو با [[ضیا موحد|ضیاء موحد]]، [[انتشارات هرمس]]، ۱۳۹۵، چاپ دوّم، ویراست جدید، ۱۴۰۲.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پنهان در آینه: گفتگو با ضیاء موحد » انتشارات هرمس|نشانی=https://www.hermespub.ir/product/%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87/|وبگاه=انتشارات هرمس|بازبینی=2024-05-20}}</ref>
# '''گفت‌وگو با [[عباس کیارستمی]]'''، همراه با یادداشت‌های روزانه، انتشارات آبان، ۱۳۹۶، چاپ دوّم، ۱۳۹۷، چاپ سوّم (ویراست جدید)، ۱۳۹۸، چاپ چهارم، ۱۴۰۱. (ترجمه در ترکیه، مترجم: مهمت آکیف، انتشارات آلفا، ۲۰۲۳).
# '''گفت‌وگو با [[ایران درودی]]'''، [[نشر ثالث|انتشارات ثالث]]، ۱۳۹۷،<ref>{{یادکرد وب|عنوان="گفتگو با ایران درودی" رونمایی می‌شود|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/125116-%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-07|بازبینی=2024-05-07|کد زبان=fa}}</ref> چاپ دوّم، ۱۳۹۷، چاپ سوّم، ۱۳۹۹، چاپ چهارم، ۱۴۰۰، چاپ پنجم، ۱۴۰۰، چاپ ششم، ۱۴۰۱، چاپ هفتم، ۱۴۰۲.
# '''آنجا که وطن بود'''، گفت‌وگو با شمس لنگرودی، دربارۀ زندگی، [[نشر چشمه|انتشارات چشمه]]، ۱۳۹۹، چاپ دوّم، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۳.
# '''جایی پشت واژه‌ها'''، گفت‌وگو با [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، دربارۀ ادبیات و هنر، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۰، چاپ دوّم، ۱۴۰۳.
# '''گفت‌وگو با [[یدالله مفتون امینی|مفتون امینی]]'''، انتشارات مروارید، ۱۴۰۰، چاپ دوّم، ۱۴۰۰.
# '''نقّاشی با نور'''، گفت‌وگو با [[ایران درودی|ایران درّودی]] دربارۀ نیما، شاملو، اخوان، فروغ و سپهری، انتشارات دیدآور، بهار ۱۴۰۲، چاپ دوّم، زمستان ۱۴۰۲.
# '''گفت‌وگو با مفتون امینی'''، بخش دوّم، در دست انتشار.
# '''منطقِ شعر'''، گفت‌وگویی تازه با دکتر ضیاء موحد، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با ابراهیم گلستان'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با اسماعیل خویی'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با مرتضی کاخی'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با میر جلال‌الدین کزازی'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با عزّت‌الله انتظامی'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با جمشید ارجمند'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با قاسم آهنین‌جان'''، در دست انتشار.
# '''گفت‌وگو با نجفقلی حبیبی'''، انتشارات [[سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران]]، در دست تألیف.
# '''چندسطر ساغر شکسته'''، جریده‌های رنج، مجموعه‌نامه‌های مهدی مظفّری ساوجی و ایرج زبردست در ایّام کرونا، در دست انتشار.
# '''یادداشت‌های روزانه'''، روزنوشت‌های ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۰، در پنج جلد، در دست انتشار.


٣. پنهان در آینه (گفتگو با ضیاء موحد)، [[نشر هرمس]]، ١٤٠٢ ویراست دوم


مهدی مظفری ساوجی، در کتاب‌های گفت‌وگومحور خود، با طیف‌های فکری و فرهنگی متفاوت و بعضاً متضادی از نظر سیاسی یا اعتقادی و آیینی گفت‌وگو کرده است‌. او با نظر به دیالوگ‌گرایی و پرهیز از هرگونه مونولوگ‌محوری، ضمن توضیحی در [[تجربه (مجله)|مجلهٔ تجربه]]، بر این باور است که بی‌شک، یکی از پایه‌های کاخ [[دیالکتیک]] و گفت‌وگو در جهان را شعر ما، به‌ویژه [[مولوی|مولانا]] و تشکیک‌های او در این باره تشکیل می‌دهد. با این‌همه «ما» به عنوان جامعه‌ای که شناسنامه‌اش ''[[شاهنامه|شاهنامه‌]]''ی [[فردوسی]] و گذرنامه‌اش ''[[مثنوی معنوی|مثنوی]]'' [[مولوی]] است، هنوز نتوانسته‌ایم بر سر حدود و ثغور نخستین خشتِ «آزادی بیان»، یعنی «گفت‌وگو» و رعایت آداب و مناسک آن به توافق برسیم. گویی آنچه بر سرش بدون مناقشه به توافق رسیده‌ایم، حذف و حک یکدیگر با اتّکا به همان مونولوگ‌محوری و حدیث نفسی است که همچون بَلغمی فرساینده و تحلیل‌بَرنده، بر طبع‌مان غلبه کرده و عوارض جسمی و روحی یا روانی بسیاری را در پی داشته است. به باور مظفری، این حدیث نفس، مونولگ‌محوری، تزکین یا هر چه اسمش را بگذاریم، مسیرش، در هر صورت، از معمّای همان فیلِ بخت‌برگشته‌ای می‌گذرد که هنود، از آن در خانۀ تاریک رونمایی کرده بودند و شوربختانه هر کسی با لمس عضو یا جزوی از آن، اقامۀ «کُل» می‌کرد. به همین دلیل است که او، به نوشتهٔ خود، در تمام این سال‌ها سعی‌اش بر آن بوده که در این معبر تاریک، کوره‌راهی هرچند باریک، برای وصول به [[دیالکتیک]] بگشاید و در گفت‌وگوهایش اجازه دهد‌ همۀ طیف‌ها و طبایع ادبی و هنری حاضر باشند و همۀ صداها و چهره‌ها شنیده و دیده شوند. این نگرش، خواه‌ناخواه تبعاتی را برایش در پی داشته و تیرهای طعن و تهمت بسیاری را به سویش روانه کرده است. به اعتقاد وی، به نظر می‌رسد داستانِ «[[دموکراسی]]»، «[[آزادی بیان]]»، «[[دیالکتیک]]»، «گفت‌وگو» و امثال این فیل‌هایی که هر کسی در اینجا به جزوی از فهم آن، مطابق با عضوی که دستش آن را لمس کرده، رسیده، همان حکایت ورود به‌اصطلاح، فیلِ [[اگزیستانسیالیسم]] به عرصۀ تفکّر آمریکایی باشد که وقتی چراغ‌ها روشن شدند همگان دیدند که دربارهٔ کیفیت صورت آن، به اشتباه افتاده‌اند و دریافتند که اگرچه به‌راستی، نورسیده‌ای غریب‌نماست، اما بیگانه نیست و در واقع، تمام مدت، آن را می‌شناخته‌اند. به اعتقاد مظفری ساوجی، در [[ایران]] امّا، در پیوند با مسائل معطوف به [[روشن‌فکری|روشنفکری]] و [[عصر روشنگری|روشنگری]] اعم از «[[دموکراسی]]»، «[[آزادی بیان]]»، «[[دیالکتیک]]»، «گفت‌وگو» و... به نظر می‌رسد هنوز چراغی روشن نشده است و معلوم نیست وقتی در کفِ هر کدام از این نائلان و قائلان جزء از کل، شمعی بگذارند، چه‌قدر اختلاف از گفت‌شان بیرون می‌شود. قدرِ مسلّم اینکه، آنچه هست، فیلی است که هنوز هر کسی از ظنِّ خود یار آن می‌شود و در تمام این سال‌ها دستِ هر یک به هر جُزوی از آن که رسیده، همان را فهم کرده و بر آن بوده که با اقامۀ ادلّه و براهینِ جزء، به اثباتِ کل برسد و حتّی گاهی به انواع ابزار و وسایل، جبراً یا اختیاراً، دیگران را هم به همان نتیجۀ مطلوب خود برساند. <ref>{{یادکرد ژورنال|سال=۱۴۰۲|دوره=جدید|شماره=۲۷|نام=مهدی|نام خانوادگی=مظفری ساوجی|عنوان=تجربه|صفحه=۶۲|تاریخ=بهمن و اسفند ۱۴۰۲}}</ref>
٤. گفتگو با نجف دریابندری، انتشارات مروارید، ١٤٠٢ چاپ ششم


== تألیفات (شناختنامه و شرح حال) ==
٥. گفتگو با ایران درّودی، [[نشر ثالث]]، ١٤٠٢ چاپ هفتم


# '''قصّۀ انسان و پایداری‌اش'''، شناختنامۀ ایران درودی[[ایران درودی|،]] [[انتشارات سخن]]، ۱۳۸۸.
٦. آنجا که وطن بود (گفتگو با شمس لنگرودی)، نشر چشمه، ١٣٩٩
# '''شناختنامۀ [[مسعود کیمیایی]]'''، دورۀ دو جلدی، [[انتشارات مروارید]]، ۱۳۸۹، چاپ دوّم، ۱۳۹۵.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شناختنامه مسعود کیمیایی {{!}} فروشگاه انتشارات مروارید|نشانی=https://morvarid.pub/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C|وبگاه=morvarid.pub|بازبینی=2024-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=رودررویی فیلم‌ساز و مخاطب در «شناخت‌نامه مسعود کیمیایی»|نشانی=https://www.isna.ir/news/99092620244/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2020-12-16|بازبینی=2024-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
# '''کتابِ مسعود کیمیایی'''، انتشارات آبان، ۱۳۹۶.
# '''نقش سعید'''، شناختنامۀ [[سعید کشن‌فلاح]]، انتشارات سورۀ مهر، ۱۳۹۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۹.
# '''محمد دبیرسیاقی، احوال و آثار'''، انتشارات [[سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران]]، ۱۴۰۳.
# '''امیر بخارا'''، دورۀ سه جلدی، شناختنامۀ علی دهباشی، انتشارات دیدآور، در دست انتشار.
# '''غلامرضا ستوده'''، احوال و آثار، انتشارات [[سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران]]، در دست انتشار.


== تألیفات (کتاب صوتی) ==
٧. جایی پشت واژه­ ها (گفتگو با [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]])، انتشارات دیدآور، ١٤٠٠


# مستند شنیداری '''گفت‌وگو با نجف دریابندری'''، زمان: ۲۲ ساعت و ۵۴ دقیقه، انتشارات ماه‌آوا، ۱۴۰۰.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی و دانلود کتاب صوتی گفتگو با نجف دریابندری {{!}} مهدی مظفری ساوجی {{!}} نشر ماه آوا|نشانی=https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C/book/65325|وبگاه=کتابراه|بازبینی=2024-05-05}}</ref>
٨. کتابِ [[مسعود کیمیایی]] (گفتگو با م.کیمیایی)، انتشارات کتاب آبان، ١٣٩٦


== ویژه‌نامه‌هایی دربارۀ مهدی مظفّری ساوجی ==
٩. از بامداد (گفتگو پیرامون زندگی و شعر [[احمد شاملو]])، انتشارات مروارید، ١٣٩٥ چاپ دوم


# '''چراغ‌های رابطه (۱)'''، در معرّفی دورۀ چهار جلدی '''غزل اجتماعی معاصر'''، اثر مهدی مظفّری ساوجی، با آثار و گفتاری از: محمّدرضا شفیعی کدکنی، منوچهر آتشی، مسعود کیمیایی، اسماعیل خویی، مرتضی کاخی، بهاءالدین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، شمس لنگرودی، علی نصیریان، مفتون امینی، محمّدعلی بهمنی، علی دهباشی، محمّدعلی علومی، اسداللّه امرایی، منصور اوجی، کامیار عابدی، فاضل نظری، عبدالحمید ضیایی، سعید بیابانکی، ایرج زبردست، حسین جنّتی و علی‌رضا بدیع؛ به‌همراهِ گفت‌وگوی گروس عبدالملکیان با مؤلّف کتاب، ناشر: دیدآور، با همکاری [[بخارا (مجله)|مجلّۀ بخارا]] و [[خانه اندیشمندان علوم انسانی|خانۀ اندیشمندان علوم انسانی]]، ۱۴۰۲.
١٠. مطلب از این قرار است (گفتگو و میزگرد)، انتشارات سوره مهر، ١٣٩٤
# '''چراغ‌های رابطه (۲)'''، در معرّفی دورۀ سه‌جلدی جلدی '''متافیزیک شعر'''، اثر مهدی مظفّری ساوجی، با آثار و گفتاری از: محمّدرضا شفیعی کدکنی، تقی پورنامداریان، میرجلال‌الدّین کزّازی، مسعود کیمیایی، بهاءالدّین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، شمس لنگرودی، احمد پوری، علی دهباشی، ابوالفضل جلیلی، عبدالحمید ضیایی، بهروز ایمانی، لیلا کردبچه، نیما زرشناس، ایرج زبردست و کامران جوهری؛ به‌همراهِ گفت‌وگوی [[شرق (روزنامه)|روزنامۀ شرق]] با مؤلّف کتاب، ناشر: دیدآور، با همکاری [[بخارا (مجله)|مجلّۀ بخارا]]، و [[خانه اندیشمندان علوم انسانی|خانۀ اندیشمندان علوم انسانی]]، ۱۴۰۲.
# '''یک کارنامه'''، '''شناختنامۀ مهدی مظفّری ساوجی'''، به‌سعی بهار میرافشار، با آثار و مقالاتی از: منوچهر آتشی، ایرج افشار، محمود دولت‌آبادی، احمد مهدوی دامغانی، محمّدرضا شفیعی کدکنی، سیمین بهبهانی، اسماعیل خویی، تقی پورنامداریان، میرجلال‌الدّین کزّازی، عباس کیارستمی، مسعود کیمیایی، مرتضی کاخی، ایران درّودی، اکبر رادی، شمس لنگرودی، احمد پوری، ابوالفضل جلیلی، علی نصیریان، محمّدعلی بهمنی، اردشیر محصّص، مفتون امینی، بهاءالدین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، حسین پاینده، اکبر اکسیر، جواد مجابی، امین فقیری، منصور اوجی، اسداللّه امرایی، سیروس علی‌نژاد، مسعود بهنود، علی صلح‌جو، محمّدرحیم اخوت، کامیار عابدی، هوشنگ گلمکانی، حسن کیاییان، علی بهبهانی، سیّد علی میرافضلی، کامران جوهری، گروس عبدالملکیان، فاضل نظری، افشین عبداللهی اوانکی، میلاد عظیمی، قاسم آهنین‌جان، عبدالحمید ضیایی، عبدالجبار کاکایی، سایه اقتصادی‌نیا، حسین جنّتی، ساعد باقری، ایرج زبردست، شیوا ارسطویی، محمّدعلی علومی، فرشته نوبخت، رضا صفریان، چیستا یثربی، لیلا کردبچه، محمود معتقدی، بهروز یاسمی، بهروز ایمانی، حمیدرضا شکارسری، حسن همایون، عباس محمّدی، آیدا گلنسایی، کمال شفیعی، مجید سعدآبادی، فیروزه مهاجر، آیناز محمّدی، آیت دولتشاه، روح‌انگیز کراچی، محمّدصادق رئیسی، هارون مجیدی، شادی احمدی، سرگه بارسقیان، محمّدمنصور هاشمی، سیّد رضا محمّدی، سیّد ضیاء قاسمی، سعید بیابانکی، ناصر فیض، بهمن زبردست، مانی ارجمند، محمّدباقر نجف‌زاده، علی‌رضا طبایی، محمّدرضا رهبریان، جواد ماه‌زاده، مجتبی پورمحسن، رسول پیره، نیلوفر شریفی، مختار شکری‌پور، محمّدکاظم مزینانی، سینا علی‌محمّدی، سیروس همّتی، محسن فرجی، امیر قادری، نیما زرشناس و... انتشارات دیدآور، در دست انتشار.


== ترجمهٔ آثار ==
١١. یادداشت های روزانه (١١٠ روز با سیمین بهبهانی)، انتشارات نگاه، ١٣٩٤


'''گفت‌وگو با عباس کیارستمی''' (ترجمه به زبان ترکی)، ترجمهٔ مهمت آکیف، ترکیه، انتشارات آلفا، ۲۰۲۳
١٢. سبز و بنفش و نارنجی (گفتگو با [[سیمین بهبهانی]])، انتشارات نگاه، ١٣٩٣ چاپ دوم


== مناسبت در مورد آثار ==
١٣. گفتگو با [[یدالله مفتون امینی|مفتون امینی]]، انتشارات مروارید، ١٤٠١ چاپ دوم
به همّت [[علی دهباشی]] هفتصدوهفدهمین شب از «شب‌های بخارا» در سه‌شنبه، چهاردهم آذرماه ۱۴۰۲، در تالار فردوسی [[خانه اندیشمندان علوم انسانی|خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی]] به مناسبت انتشار کتاب متافیزیک شعر، اثر مهدی مظفری ساوجی، شب «متافیزیکِ شعر» نام گرفت که با حضور و سخنرانی اساتید ادب و فرهنگ [[جلال‌الدین کزازی|میرجلال‌الدّین کزّازی]]، [[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]]، [[مسعود کیمیایی]]، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، [[احمد پوری]] و [[ابوالفضل جلیلی]] در مورد این اثر، برگزار شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/در-شب-متافیزیک-شعر-چه-گذشت|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|نویسنده=ندا ولی پور|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟}}</ref>
به مناسبت انتشار کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، اثر مهدی مظفری ساوجی، مجلۀ فرهنگی و هنری [[بخارا (مجله)|بخارا]] با همکاری [[خانه اندیشمندان علوم انسانی|خانۀ اندیشمندان علوم انسانی]]، یکشنبه، ۷ اسفند ۱۴۰۱، جلسه ای با عنوان «شب غزل اجتماعی معاصر» با حضور و سخنرانی [[علی نصیریان]]، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، [[علی دهباشی]]، عبدالحمید ضیایی برگزار کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=غزل اجتماعی، از مشروطه تا امروز|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/873793-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شب غزل اجتماعی معاصر|نشانی=https://bukharamag.com/1401.12.26648.html|وبگاه=مجله فرهنگی و هنری بخارا|تاریخ=2023-02-25|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=dehbashi}}</ref>


به مناسبت انتشار کتاب «گفت‌وگو با مفتون امینی»، اثر مهدی مظفری ساوجی، مجلۀ فرهنگی و هنری [[بخارا (مجله)|بخارا]]، چهارشنبه، ۷ دی ۱۴۰۱، ششصد و چهل و نهمین شبِ خود را با عنوان «شب مفتون امینی» با سخنرانی [[بهاءالدین خرمشاهی|بهاالدین خرمشاهی]]، [[علی دهباشی]] و مهدی مظفری ساوجی برگزار کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شب مفتون امینی در «بخارا» برگزار می‌شود|نشانی=https://www.ibna.ir/news/330638/شب-مفتون-امینی-در-بخارا-برگزار-می-شود|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2022-12-28|بازبینی=2024-04-23|کد زبان=fa}}</ref>
١٤. عباس کیارستمی (گفتگو با [[عباس کیارستمی]])، انتشارات کتاب آبان، ١٤٠١ چاپ دوم


== شعرخوانی در سومین فستیوال بین‌المللی هایکو و شعر کوتاه ۲۰۲۳ ==
١٥. روزنوشت یک گفتگو با [[نجف دریابندری]]، انتشارات مروارید، ١٣٩٩ چاپ چهارم
مظفری ساوجی به همراه شاعرانی از دیگر کشورهای جهان در فستیوال بین‌المللی [[هایکو]] و شعر کوتاه که شامگاه ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳، در آماره، مرکز همایش‌های فرهنگی و هنری شهر [[لاهه|لاههٔ]] [[هلند]] (Amare | huis voor cultuur) برگزار شد، به شعرخوانی پرداخت. نمونه اشعاری که به صورت تصویری، از مهدی مظفری ساوجی، در تالار مرکز همایش‌های فرهنگی و هنری شهر [[لاهه|لاههٔ]] [[هلند]] (Amare | huis voor cultuur) پخش شد و همزمان ویلی کیلز (Willy Klis) آن‌ها را خواند:


یک:
١٦. آفاق و اسرار عزیز شب (مجموعه گفتگو پیرامون [[مهدی اخوان ثالث]])، [[انتشارات نگاه]]، ١٣٩٣ چاپ دوم


هیچ‌کس حرفش را
=مناسبت در مورد آثار=


به‌روشنی نمی‌زند
به همّت [[علی دهباشی]] هفتصدوهفدهمین شب از «شب‌های بخارا» در سه‌شنبه، چهاردهم آذرماه ۱۴۰۲، در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی به مناسبت انتشار کتاب متافیزیک شعر، شب «متافیزیکِ شعر» نام گرفت که با حضور و سخنرانی اساتید ادب و فرهنگ [[جلال‌الدین کزازی|میرجلال‌الدّین کزّازی]]، [[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]]، [[مسعود کیمیایی]]، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، [[احمد پوری]] و [[ابوالفضل جلیلی]] در مورد این اثر، برگزار شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|نویسنده=ندا ولی پور|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟}}</ref>


جز تاریکی
به مناسبت انتشار کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، مجله فرهنگی و هنری بخارا با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، یکشنبه، ۷ اسفند ۱۴۰۱، جلسه ای با عنوان "شب غزل اجتماعی معاصر" با حضور و سخنرانی [[علی نصیریان]]، [[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]]، [[علی دهباشی]]، عبدالحمید ضیایی برگزار کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شب غزل اجتماعی معاصر|نشانی=https://bukharamag.com/1401.12.26648.html|وبگاه=مجله فرهنگی و هنری بخارا|تاریخ=2023-02-25|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=dehbashi}}</ref>


دو:


به شیشه می‌زند
=جوایز=


پرده را کنار می‌زنم
سال ١٣٩٧ جایزهٔ سیزدهمین دورهٔ "کتاب سال شعر به انتخاب خبرنگاران"، به مجموعه اشعار "باران با انگشت های لاغر و غمگین اش" اثر مهدی مظفّری ساوِجی اهدا شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/97122412864/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa|تاریخ=٢٤ اسفند ١٣٩٧|عنوان=معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال شعر به انتخاب «خبرنگاران»}}</ref>


درخت گلابی‌ست
=دیدگاه دیگران در مورد آثار=


سه:
ــ '''دیدگاه دیگران در مورد کتاب "متافیزیک شعر"'''


در بهار
[[جلال‌الدین کزازی|میرجلال‌الدین کزازی]]: دید و داوری فراگیر من دربارۀ این کتاب آن است که این دفتر، در پهنۀ فرهنگ و کتاب، در این روزگار، در ایران، رخدادی است شایستۀ درنگ. این نوشتارِ درازدامان، تا آنجایی که من می‌دانم، در گونۀ خود بی‌همانند است. هم از دید چندی، هم از دید چونی.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|نویسنده=ندا ولی پور|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟}}</ref>


مهربان‌ترند
[[ضیا موحد]] استاد فلسفه و منطق و شاعر ایرانی در مورد کتاب "متافیزیک شعر" می گوید: آیا می‌توان به فارسی کتابی فراهم آورد که به پرسش‌های هستان‌شناسی، هستی‌شناسی و زیبایی‌شناسی ما پاسخ دهد؟ البته و قطعاً نه. اما مهدی مظفری‌ساوجی در کتاب «متافیزیک شعر»، تلاش کرده به این پرسش‌ها پاسخ دهد، آن‌هم صرفاً با اتکا بر هرچه در فارسی به این موضوع‌ها نوشته شده، اعم از تصنیف و تألیف و ترجمه. برای ارزیابی این کتاب منتظر آینده نباید بود. کتابی است مفید و در نوع خود بی‌همتا. (روزنامه شرق، ٢٠ آبان ١٤٠٢) <ref>{{یادکرد وب|عنوان=کشکول متافیزیک شعر در فارسی|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/904994-%DA%A9%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-19|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa}}</ref>


شاخه‌های سیب
[[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]]: مؤلّفِ این اثر باارزش و وزین، حتّی اگر نام کتاب خود را دانشنامۀ فلسفی شعر گذارده بود جا داشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|عنوان=متافیزیک شعر}}</ref>


چهار:
بهروز ایمانی، نسخه‌پژوه و منتقد ادبی در مورد کتاب "متافیزیک شعر" می گوید: در ساحتِ مطالعات کنونی مربوط به وجودشناختی شعر آثار قابل توجهی منتشر نشده و «متافیزیک شعر»، یگانه مرجع جدّی در این موضوع و مفهوم است که مطالعه فراگیر مؤلف، ما را با تألیفی پربرگ‌وبار مواجه کرده و هرکدام از مباحث کتاب، خود می‌تواند موضوع یک تحقیق باشد. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=«متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است|نشانی=https://www.ibna.ir/news/501236/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2023-11-25|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa}}</ref>


آیا شاخهٔ گیلاس
[[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]] شاعر و پژوهشگر: جناب مظفّری در نگارش متافیزیک شعر خیلی زحمت کشیده و همین قضیه، یعنی نگرش خلاقانۀ ناشی از دخالت در زبان، در جهت تبلور روح و جوهر شعر را بررسی کرده.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|وبگاه=خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)}}</ref>


می‌داند این‌قدر زیباست؟
[[احمد پوری]]، نویسنده و مترجم: در این کتاب به مباحثی برخوردم که حیرت کردم. گویا خیلی از بحث‌هایی که ما فکر می‌کردیم بحث‌های سال‌های اخیر است، از زمان افلاطون و ارسطو بوده. مثلاً وزن و جوهر شعر. کتاب آقای مظفّری از این نظر برای من بسیار جالب بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟|کد زبان=fa|تاریخ=نوزدهم آذرماه ١٤٠٢|وبگاه=ایسنا|تاریخ بازبینی=١٩ آوریل ٢٠٢٤}}</ref>


و گُل سرخ
دکترعبدالحمید ضیایی شاعر، نویسنده و پژوهشگر: کتاب «متافیزیک شعر»، اثر مهدی مظفری ساوجی را می‌توان تلاشی در جهت واسازی دریدایی تقابل‌های دوگانۀ مجعول بین شعر و منطق/ فلسفه دانست.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402082719731/%DB%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ آبان ١٤٠٢|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر اثر مهدی مظفری ساوجی}}</ref>


می‌داند چه شعری سروده است؟
لیلا کردبچه، شاعر و پژوهشگر: "متافیزیک شعر" کتابی دربارۀ شعر نیست، کتابخانه‌ای دربارۀ شعر است که تاریخ نظریۀ ادبی را به‌طور ویژه دربارۀ شعر مدنظر قرار داده است. مظفری در این اثر، نه‌تنها شعر، که روح شعر را در مرکز توجه قرار داده و این مهم، البته از عهدۀ هر پژوهشگری برنمی‌آید و حتّی از عهدۀ هر پژوهشگری که خود شاعر هم باشد نیز برنمی‌آید.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|تاریخ=٢٧ آبان ١٤٠٢|وبگاه=www.isna.ir|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402082719731/%DB%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر}}</ref>


پنج:
کامران جوهری، نویسنده و پژوهشگر: به‌منظور درکِ پیوندِ دوسویهٔ این دو پدیدهٔ به ظاهر متمایز، یعنی «شعر» و «فلسفه»، لزومِ خوانشِ این اثر، به‌ویژه برای اهالیِ ادبیات امری خوشایند و در عین حال اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=کامران جوهری|کد زبان=fa|تاریخ=٦ آبان ١٤٠٢|وبگاه=خبرگزاری مهرنیوز|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5923661/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر، ساختار و محتوای آن}}</ref>


دستِ آدم‌ها را می‌گیرند
ــ '''دیدگاه دیگران در مورد کتاب "غزل اجتماعی معاصر"'''


در اتوبوس، در مترو
[[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]]: این کتاب، یعنی «غزل اجتماعی معاصر»، اثر مهدی مظفری‌ساوجی، کتابستان است. کتابی در چهار جلد وزیری و در بیش از دو‌هزار‌و پانصد صفحه که هم تاریخ و نقادی است و هم گنجینه‌ای از این ‌گونه غزل.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=«غزل اجتماعی معاصر»، کتابی کتابستان|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/883178-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-20|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa}}</ref>


چه مهربانند میله‌ها
[[ضیا موحد]]: کتاب «غزل اجتماعی معاصر» اثری است به دلایل مختلف بسیار تأمل‌انگیز. مظفری‌ساوجی شعرشناس است و انتخاب‌های او دقیق و اغلب از بهترین‌ غزل‌های معاصر زبان فارسی است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتخابی از بهترین غزل‌های اجتماعی معاصر فارسی|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/880514-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-20|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa}}</ref>


شش:
[[منوچهر آتشی]]، شاعر: این کتاب ها خونِ پژوهشی دارند و جایشان همیشه دمِ دست است، نه کشوهای راکد. کتابِ «غزل اجتماعی معاصر»، از این جنس کتاب هاست. خوشحالم که دریافته ام جناب دکتر [[محمدرضا شفیعی کدکنی|شفیعی کدکنی]] هم این کار را پسندیده اند؛ چراکه او بیش از بسیاران، اهلیّت، دانش و صداقت چنین آثاری را دارد و داوری او می تواند حجّت باشد.<ref>منوچهر آتشی؛ روزنامه شرق، شماره ٥٥٨ صفحه ٢٠، مورخ ١٣٨٤٫٦٫٢</ref>


مگر کلیدهای تو سیاه و سفید نیستند؟
[[فاضل نظری]]، شاعر: «غزل اجتماعی معاصر»، به باورِ من یک سیرِ واقع بینانه از تطوّرِ شعر اجتماعی در مقایسه با سایرِ گونه های شعر ارائه می کند و به نظرم توانسته به شکلی مقبول، تعریفی از این گونه شعر، ارائه کند. انتخاب اشعار این کتاب، انتخاب هایی منصفانه و کارشناسانه است.<ref>فاضل نظری، شاعر، روزنامه آرمان، شماره ٢٧٢٤، صفحه ٧، مورخ ١٣٩٤٫١٫٣١</ref>


پس این آوازهای رنگی چه می‌کند در دستت
[[منصور اوجی]]، شاعر: دست مهدی مظفّری ساوجی درد نکند گلچینی فراهم آورده که هر شاعری و هر خانه ای و هر کتابخانه ای بی نیاز از آن نیست.<ref>منصور اوجی، روزنامه عصر مردم، شماره ٥٤٦٨، صفحه ٨، مورخ ١٣٩٤٫٢٫٢١</ref>


پیانوی محزون؟
[[مرتضی کاخی]]: کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، برای دوستداران این گونه آثار (که من شخصاً نمونه ای از آن را به خاطر ندارم) اثری است خواندنی و تحقیقی و زایندة تفحّص و تجسّس فراوان.<ref>مرتضی کاخی، روزنامه اعتماد، شماره ٣٣٤٥، صفحه ١٠، مورخ ١٣٩٤٫٦٫٢٦</ref>


هفت:
سیّد محمود سجّادی: یکی از ویژگی های ممتاز منتخبات شعر که «غزل اجتماعی معاصر» مهدی مظفّری ساوجی نیز مستظهر به آن است، گزینشِ متّکی بر بصیرت، ذوق ورزی، بی غرضی و پژوهش محورانه است. تبویب و تدوین کتاب، طبقِ اصول و آیین نگارش و تإلیف و تصنیفِ جدید و نظام مند صورت گرفته است.<ref>سیّد محمود سجّادی، کتابِ ماه ادبیات و فلسفه، شماره ١٠، ١١ و ١٢، مرداد، مهر ١٣٨٥، صفحه ١٢٢-١٢٠</ref>


در کوهستان
[[محمدعلی بهمنی|محمّدعلی بهمنی]]، شاعر: آنچه در جذبة زیستن با «غزل اجتماعی معاصر»، اثر مهدی مظفّری ساوجی، با اطمینان می توان گفت، مفید و ماندگار بودن است، که به راستی دقایق این گزینه، آن قدرها هست که نه تنها خوانندة کتاب، بلکه قفسة کتاب های ماخذ را برای همیشه خشنود خواهد کرد.<ref>محمّدعلی بهمنی، روزنامه اعتماد، ضمیمه شماره ١٥٨١، صفحه ١٨، مورخ ١٣٨٦٫١٠٫١٣
</ref>


تنها صدای کلاغی
[[مسعود کیمیایی]]، نویسنده و کارگردان: خواندنِ کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، در ده سال هم که شده، می ارزد به رازهای شعرِ قدیم و می ارزد به دانستگیِ نقش غزل در لایه های ادبیات ما. غزل های زنده را این اثر و این کتاب به یاد می آورد. به یاد می آورد که پیشانیِ ادبیات ما «نوشتی» بلند به غزل داده است.<ref>مسعود کیمیایی، روزنامه شرق، شماره ٢٣٢٦، صفحه ١٢، مورخ ١٣٩٤٫٣٫٢٧</ref>


از مِه بیرون مانده است
[[سعید بیابانکی]]: همة اشعارِ این کتاب دربارة مفاهیمِ اجتماعی و دردهای روزگار است. «غزل اجتماعی معاصر»، مرجعِ مناسبی است برای کسانی که می خواهند با غزلِ اجتماعی و سیرِ تحوّلات و تغییرات آن آشنا شوند.<ref>سعید بیابانکی، روزنامه جام جم، شماره ٤٢٥٣، صفحه ٨ موخ ١٣٩٤٫٢٫١٩</ref>


هشت:
=مراجع=

دستم را گرفته‌ام به واژه‌ها

نرده‌هایی که نمی‌گذارند

سقوط کنم<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402092719351/شعرخوانی-مهدی-مظفری-ساوجی-در-لاهه-هلند|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-22|کد زبان=fa|عنوان=شعرخوانی مهدی مظفّری ساوجی در لاههٔ هلند|تاریخ بازبینی=}}</ref>

== شعرخوانی در چهارمین جشنواره شعر لاهه هلند ۲۰۲۴ ==
مهدی مظفری ساوجی در چهارمین جشنواره بین‌المللی شعر [[لاهه]] در کنار شاعران مطرح کشورهای دیگر شعرخوانی کرد.
چهارمین جشنواره بین‌المللی شعر [[لاهه]]، در هلند، با ادای احترام به [[خیام|عمر خیام]]، با حضور شاعرانی از کشورهای [[هلند]]، [[سوئیس]]، [[شیلی]]، [[ایران]]، [[ازبکستان]]، [[عراق]]، [[یمن]]، [[سودان]]، [[فلسطین]] و [[سوریه]] با همکاری مشترک «آماره» و «بنیاد بین‌النهرین» در [[لاهه|لاهۀ]] [[هلند]] برگزار شد.
مظفری ساوجی در ادامه، دو شعر سپید، از مجموعهٔ «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» خواند که مورد تحسین حضار قرار گرفت. «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش»، سال ۱۳۹۶ به چاپ رسید و در سال ۱۳۹۷ برندۀ سیزدهمین دورهٔ کتاب سال شعر ایران، به انتخاب خبرنگاران شد. این کتاب، سال گذشته، در [[نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران|نمایشگاه کتاب تهران]] به چاپ سوم رسید.

متن اشعار خوانده‌شده از سوی مظفری ساوجی را در ادامه می‌خوانید:

دیگر بدونِ نقاب

نمی‌تواند به زندگی‌اش ادامه دهد

نمی‌تواند حتی یک روز

حتی یک ساعت

نمی‌تواند حتی یک دقیقه

به زندگی‌اش ادامه دهد

انسان

بدونِ نقاب

دیگر انسان نیست

درختِ گلابی‌ست

لاک‌پشت و کلاغ است

رودخانه و ماهی‌ست

آنکه صبح

کنارم نشسته بود در اتوبوس

یک نفر بود

وقتی برخاست

یک نفرِ دیگر

پیاده شد

ظاهراً انسان

فرقی نکرده

با ارّه‌برقی

به شکارِ درخت می‌رود

و اتاق‌هایش را

از میز و تختخواب و کمد

پر می‌کند

خوشبختانه هنوز

موریانه‌ها زنده‌اند

ترس

مثلِ یک بیماری مُسری

مثل جذام

از آدمی به آدمِ دیگر منتقل می‌شود

و بقای خودش را

در نوعِ انسان

حفظ می‌کند

درد

همزمان از آدم‌ها

سنگ و شیشه می‌سازد

آینه و زنگار

درد

همزمان از آدم‌ها

شیرِ گرسنه و آهوی ناگزیر می‌سازد

در دشت

و در بهترین حالت

چهار دیوار می‌سازد

چهار دیوار

و یک پنجره

با پرده‌ای که فرورفته

در فکرِ آن

انسانِ امروز

حتّی شکلِ خنده‌اش

فرق کرده است

حتّی شکلِ گریه‌اش

شکلِ دوست داشتن‌اش حتّی

شکلِ دوست نداشتن‌اش

همچنان که شکلِ ناامید گشتن‌اش

همچنان که شکلِ کشتن‌اش

و از میان بردنِ سرنخ‌ها

انسان

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به گل‌های مصنوعی

نیاز نداشته است

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به ماسک‌های اکسیژن

نیاز نداشته است

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به قرص‌های خواب

نیاز نداشته است

خوشبختانه

پیشرفت کرده

شمشیرها و نیزه‌ها و کلاهخودها را

آب کرده

توپ و تفنگ و کلاهک ساخته است

و زخم‌های جدیدی

اختراع می‌کند هر روز

باری

ای یار

ای یگانه‌ترین یار

آنکه دیوار می‌سازد

هیچ‌وقت

پنجره نساخته است

نمی‌تواند پنجره بسازد

امّا آنکه پنجره می‌سازد

به دیوار هم

فکر می‌کند

به دیوار هم

فکر کرده است

دومین شعری که مهدی مظفری ساوجی در این جشنواره خواند «در تصرف اشیا» نام دارد:

در تقلّایی رنگین

هر لحظه

شکل عوض می‌کنند

برای تصرّفِ ما

فکرهای تازه‌ای در سر دارند

اشیا

زندگی

عمیقاً در سطح

جریان دارد

سطح

عمیقاً در زندگی

آن‌سوتر عده‌ای

در تلاش‌اند

گودالی را که مرگ

حفر کرده

پُر کنند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شعرخوانی شاعر ایرانی در چهارمین جشنواره شعر لاهه هلند|نشانی=https://www.ibna.ir/news/509162/شعرخوانی-شاعر-ایرانی-در-چهارمین-جشنواره-شعر-لاهه-هلند|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2024-04-12|بازبینی=2024-04-25|کد زبان=fa}}</ref>

== جوایز ==
سال ۱۳۸۱، جایزهٔ کتاب سال شعر دانشجویی ایران، به مجموعهٔ «گزیدهٔ ادبیات معاصر»، شمارهٔ ۱۳۱، اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.

سال ۱۳۸۳، مهدی مظفری ساوجی شاعر برگزیدهٔ «شب‌های شهریور»شد.

سال ۱۳۸۷، جایزۀ کتاب سال شعر ایران ([[قیصر امین‌پور]]) به مجموعه شعر «رنگ‌ها و سایه‌ها»، اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=هشت‌کتاب از مظفری ساوجی چاپ و تجدیدچاپ می‌شوند|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5052255/هشت-کتاب-از-مظفری-ساوجی-چاپ-و-تجدیدچاپ-می-شوند|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2020-10-20|بازبینی=2024-04-21|کد زبان=fa}}</ref>

سال ۱۳۹۷ جایزهٔ سیزدهمین دورهٔ «کتاب سال شعر به انتخاب خبرنگاران»، به مجموعه شعر «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/97122412864/معرفی-برگزیدگان-جایزه-کتاب-سال-شعر-به-انتخاب-خبرنگاران|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa|تاریخ=٢٤ اسفند ١٣٩٧|عنوان=معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال شعر به انتخاب «خبرنگاران»}}</ref>

== دیدگاه دیگران دربارهٔ آثار ==
ــ '''دیدگاه دیگران دربارهٔ کتاب «متافیزیک شعر»'''

[[جلال‌الدین کزازی|میرجلال‌الدین کزازی]] (مترجم و پژوهش‌گر ادبی): دید و داوری فراگیر من دربارهٔ این کتاب آن است که این دفتر، در پهنهٔ فرهنگ و کتاب، در این روزگار، در ایران، رخدادی است شایستهٔ درنگ. این نوشتارِ درازدامان، تا آنجایی که من می‌دانم، در گونهٔ خود بی‌همانند است. هم از دید چندی، هم از دید چونی. یکی از دشوارترین و ستوه‌آورترین کارها آن است که ما بتوانیم در میان این دو، [یعنی] چندی و چونی، که با یکدیگر ناسازند، سازواری پدید بیاوریم. کم‌اند آفریده‌هایی که چندی و چونی در آن‌ها ترازمند باشد. با آن شناختی که من از «متافیزیک شعر» یافته‌ام، این دفترهای سه‌گانه، بدین ترازمندی آراسته شده‌اند. نویسنده در پهنه‌ای گسترده به کند و کاو و چند و چون پرداخته است. کند و کاو و چند و چونی که بایستۀ آن باریک‌بینی و ژرف‌نگری است. قلمرو پژوهش و اندیشیدنِ او جهان‌بینی جهانِ فراسویی و فَروَرینۀ سخن و سَرواد بوده است. زمینه‌ای نغز نهان. به‌راستی کاری است دشوار که مردان، مظفری ساوجی، در چنین زمینه‌ای که یکسره می‌توان گفت ژرفاست [و] دامنۀ آن بسیار تنگ است، پژوهشی چنین گرانسنگ را آغاز کرده است و به سامان و سرانجام رسانیده است. پراکنده، بی‌سامان، به این زمینه، پیشتر پرداخته شده است، اما در گزارشی فراخ‌دامان، با ساختاری سنجیده، انداموار، تا آنجا که من می‌دانم نخست‌بار است که پژوهشی از این‌گونه به انجام رسیده است. سه دیگر آنکه قلم را نفرسوده است؛ انشا ننوشته است. هر آنچه شما می‌خوانید، خواندنی است؛ چرا؟ زیرا آموختنی است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/در-شب-متافیزیک-شعر-چه-گذشت|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|نویسنده=ندا ولی پور|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟}}</ref>

[[ضیا موحد]] (استاد فلسفه و منطق و شاعر): آیا می‌توان به فارسی کتابی فراهم آورد که به پرسش‌های هستان‌شناسی، [[هستی‌شناسی]] و [[زیبایی‌شناسی]] ما پاسخ دهد؟ البته و قطعاً نه. اما مهدی مظفری‌ساوجی در کتاب «متافیزیک شعر»، تلاش کرده به این پرسش‌ها پاسخ دهد، آن‌هم صرفاً با اتکا بر هرچه در فارسی به این موضوع‌ها نوشته شده، اعم از تصنیف و تألیف و ترجمه. برای ارزیابی این کتاب منتظر آینده نباید بود. کتابی است مفید و در نوع خود بی‌همتا.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کشکول متافیزیک شعر در فارسی|نشانی=https://www.sharghdaily.com/بخش-روزنامه-100/904994-کشکول-متافیزیک-شعر-در-فارسی|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-19|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa}}</ref>

[[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]] (نویسندە، مترجم و پژوهش‌گر ادبی): نه به گمان، بلکه به اعتقادم، تاکنون در میان مراجع فارسی، اثری به جامعیّت و اهمیّت و فایده‌بخشیِ «متافیزیک شعرِ» مهدی مظفری ساوجی، در زمینۀ ادب‌پژوهیِ فلسفی نداشته‌ایم؛ اصطلاحِ «ادب‌پژوهیِ فلسفی» را خود مؤلّف اندیشمند و کوشای این مرجعِ فلسفی-ادبی به کار برده‌اند، با دیدگاه معتنابهی که به این دو ساحت از علم و هنر داشته‌اند و در دیباچۀ کتاب‌شان به آن پرداخته‌ و تصریح کرده‌اند که «[[شعر]] و [[فلسفه]]، از آنجا که هر دو مبتنی بر خلق جدید و خرق عادت‌اند، ما را به وجه یا وجوهی مشترک رهنمون می‌شوند. به عبارتی، زبانی که این دو برای بیان خویش برمی‌گزینند، از جنس زبان رایج و روزمرّه نیست که حوایجِ عرفی و عادّی را برطرف کند. اگرچه اجزا و عناصرِ کشف و شهودِ هر کدام، در ادراک و انعکاسِ جهان، مُغایر و مُباین با دیگری است؛ شعر، متّکی به تخیّل خلاق است و فلسفه، مبتنی بر تعقّلِ خلّاق.» مؤلّفِ این اثر باارزش و وزین، حتّی اگر نام کتاب خود را دانشنامهٔ فلسفی شعر گذارده بود جا داشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/در-شب-متافیزیک-شعر-چه-گذشت|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|عنوان=متافیزیک شعر}}</ref>

[[مسعود کیمیایی]] (کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس): متافیزیک شعر، مرا یاد [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار اربعه]] انداخت. اما خیلی متفاوت‌تر از آن است. خیلی مال امروز است. درست است که از دل کلاسیک‌ترین واژه‌ها استفاده می‌کند، موضوعاتِ خیلی قدیمی را استفاده می‌کند، ولی تراش‌شان می‌دهد برای امروز. حرف اوّلش این است که فلسفه در ناتوانی خودش به [[شعر]] پیوند می‌خورد. و حالا قدرت‌های پنهان و قدرت‌های آشکار در [[فلسفه]] قرار است پابه‌پا شوند و این [[فلسفه]] وارد [[شعر]] شود. آیا [[فلسفه]] نیاز دارد که به [[شعر]] ورود بکند؟ یا نه، به [[شعر]] کمک می‌کند؟ هیچ‌کدام. هیچ‌کدام. شعر با مردم حرکت می‌کند. در تاریخ خودش متولد می‌شود. شعری که در تاریخ خودش متولّد شود، باید حرف تاریخ خودش را بزند. و در حرفِ تاریخ خودش، [[فلسفه]] سخت وارد می‌شود. نمی‌تواند وارد شود. وقتی ما به فلسفه نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این دانش، در تکّه‌تکّه‌های [[تاریخ]] وجود دارد؛ در همۀ [[تاریخ]] وجود ندارد. حالا مهدی مظفری ساوجی با کشمکش این‌ها را کنار هم می‌گذارد. تو یا قبول می‌کنی یا قبول نمی‌کنی. ولی نمی‌توانی این کشمکش را قبول نکنی. نمی‌توانی این دانستگی را قبول نکنی. تمام سلاح‌هایی که هنرهای دیگر دارند، [[شعر]] دارد. یعنی حضورش همه‌جا می‌تواند باشد. در خون‌آلودترین و در پاک‌ترین لحظه‌ها. قاب ندارد و ساوجی در کتابش، در متافیزیک شعر، این‌ها را به قول قدیمی‌ها به هم خورانده؛ جاانداخته؛ جاافتاده؛ دو موضوع جدا، با رنگ‌آمیزی جدا، و اصلاً با جاده‌های جدا را در هم تنیده است. سَفَر به شهرهایی که اصلاً نزدیک یکدیگر هم نیستند؛ ولی این‌ها را به هم نزدیک کرده. زحمت کشیده. زحمت کشیده.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=در شب «متافیزیکِ شعر» چه گذشت؟|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2023-12-10|بازبینی=2024-05-01|کد زبان=fa}}</ref>

بهروز ایمانی (نسخه‌پژوه و منتقد ادبی): در ساحتِ مطالعات کنونی مربوط به وجودشناختی [[شعر]] آثار قابل توجهی منتشر نشده و «متافیزیک شعر»، یگانه مرجع جدّی در این موضوع و مفهوم است که مطالعه فراگیر مؤلف، ما را با تألیفی پربرگ‌وبار مواجه کرده و هرکدام از مباحث کتاب، خود می‌تواند موضوع یک تحقیق باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان= «متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است|نشانی=https://www.ibna.ir/news/501236/متافیزیک-شعر-یگانه-مرجع-جدی-در-باب-وجودشناختی-شعر-است|وبگاه=ایبنا|تاریخ=2023-11-25|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa}}</ref>

[[محمد شمس لنگرودی|شمس لنگرودی]] (شاعر و پژوهشگر): ارزش «متافیزیک شعر» آقای مظفری در همین است که می‌خواهد به مخاطب بگوید که [[شعر]] چیزی نیست که در سطح جریان داشته باشد. این کتاب، در واقع، به همین می‌پردازد. به اینکه، آنچه در [[شعر]] لازم است، همان است که قدیم‌ها می‌گفتند جوهر شعر، که لزوماً ارتباطی به وزن و قافیه و آنچه مربوط به نظم می‌شود ندارد. شعر باید جوهر داشته باشد، نه فقط وزن و قافیه. این همان چیزی است که ایشان گفته‌اند متافیزیک شعر. یا من تصوّر می‌کنم بگوییم روح شعر. وزن و قافیه، جسم شعر را تشکیل می‌دهد و روح به شعر، نمی‌دمانَد. کتاب «متافیزیک شعر»، به‌طور تاریخی به این موضوع می‌پردازد که در طول تاریخ، دربارۀ روحِ شعر، چه بحث‌هایی شده و در حقیقت، به‌طور تاریخی این مقوله را بررسی کرده است. قبلاً در ایران چنین کتابی نبوده. جناب مظفّری در نگارش «متافیزیک شعر» خیلی زحمت کشیده و همین قضیه، یعنی نگرش خلاقانۀ ناشی از دخالت در زبان، در جهت تبلور روح و جوهر شعر را بررسی کرده.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/در-شب-متافیزیک-شعر-چه-گذشت|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟|کد زبان=fa|تاریخ=١٩ آذر ١٤٠٢|وبگاه=خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)}}</ref>

[[احمد پوری]] (نویسنده و مترجم): در این کتاب به مباحثی برخوردم که حیرت کردم. گویا خیلی از بحث‌هایی که ما فکر می‌کردیم بحث‌های سال‌های اخیر است، از زمان افلاطون و ارسطو بوده؛ مثلاً وزن و جوهر شعر. کتاب آقای مظفری از این نظر برای من بسیار جالب بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402091913663/در-شب-متافیزیک-شعر-چه-گذشت|عنوان=در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟|کد زبان=fa|تاریخ=نوزدهم آذرماه ١٤٠٢|وبگاه=ایسنا|تاریخ بازبینی=١٩ آوریل ٢٠٢٤}}</ref>

دکترعبدالحمید ضیایی (شاعر، نویسنده و پژوهشگر): کتاب «متافیزیک شعر» را می‌توان تلاشی در جهت واسازی دریدایی تقابل‌های دوگانهٔ مجعول بین شعر و منطق/ فلسفه دانست. مهدی مظفری ساوجی می‌خواهد در این کتاب نوعی آشتی بین شعر با منطق و مطالعات متافیزیک برقرار کند و به ما یادآوری‌کند که حقیقت/واقعیت، ‌نه‌ یک‌ تجرید منطقی‌ ساده‌ است‌ و نه‌ یک‌ آکسیومِ ریاضی‌وار خالص، و نه‌ از این‌ ابعاد عاری‌ است. بلکه‌ به طرزی توأمان، هم‌ منطقی‌ و هم‌ شاعرانه، هم‌ موسیقایی‌ و هم‌ ریاضی‌وار است. با این اوصاف، انگار یک‌ متافیزیک‌ کامل نیز باید از سویی‌ دارای‌ دقّت‌ ریاضیاتی‌ و منطقی‌ و از سوی‌ دیگر واجد جنبهِ‌ موسیقایی‌ و شاعرانه‌ باشد، همان‌گونه‌ که‌ چنین تلفیق موفّقی در برخی از سنت‌های‌ متافیزیکی‌ بزرگ‌ از فیثاغورث‌ تا ویتگنشتاین اتفاق افتاده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402082719731/۲-نگاه-به-متافیزیک-شعر-اثر-مهدی-مظفری-ساوجی|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2024-04-19|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ آبان ١٤٠٢|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر اثر مهدی مظفری ساوجی}}</ref>

لیلا کردبچه (شاعر و پژوهشگر): «متافیزیک شعر» کتابی دربارهٔ شعر نیست، کتابخانه‌ای دربارهٔ شعر است که تاریخ نظریهٔ ادبی را به‌طور ویژه دربارهٔ شعر مدنظر قرار داده است. مظفری در این اثر، نه‌تنها شعر، که روح شعر را در مرکز توجه قرار داده و این مهم، البته از عهدهٔ هر پژوهشگری برنمی‌آید و حتّی از عهدهٔ هر پژوهشگری که خود شاعر هم باشد نیز برنمی‌آید.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|تاریخ=٢٧ آبان ١٤٠٢|وبگاه=www.isna.ir|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402082719731/۲-نگاه-به-متافیزیک-شعر-اثر-مهدی-مظفری-ساوجی|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر}}</ref>

کامران جوهری (نویسنده و پژوهشگر): به‌منظور درکِ پیوندِ دوسویهٔ این دو پدیدهٔ به ظاهر متمایز، یعنی «شعر» و «فلسفه»، لزومِ خوانشِ این اثر، به‌ویژه برای اهالیِ ادبیات امری خوشایند و در عین حال اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=کامران جوهری|کد زبان=fa|تاریخ=٦ آبان ١٤٠٢|وبگاه=خبرگزاری مهرنیوز|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/5923661/نگاهی-به-متافیزیک-شعر-و-ساختار-و-محتوای-آن|عنوان=نگاهی به متافیزیک شعر، ساختار و محتوای آن}}</ref>

ــ '''دیدگاه دیگران دربارهٔ کتاب «غزل اجتماعی معاصر»'''

[[بهاءالدین خرمشاهی|بهاءالدّین خرّمشاهی]]: این کتاب، یعنی «غزل اجتماعی معاصر»، کتابستان است. کتابی در چهار جلد وزیری و در بیش از دوهزارو پانصد صفحه که هم تاریخ و نقادی است و هم گنجینه‌ای از این گونه غزل.<ref>{{یادکرد وب|عنوان= «غزل اجتماعی معاصر»، کتابی کتابستان|نشانی=https://www.sharghdaily.com/بخش-روزنامه-100/883178-غزل-اجتماعی-معاصر-کتابی-کتابستان|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-20|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa}}</ref>

[[ضیا موحد]]: کتاب «غزل اجتماعی معاصر» در ۴ جلد و ۲۵۰۸ صفحه، اثری است به دلایل مختلف بسیار تأمل‌انگیز. مهدی مظفری‌ ساوجی، شاعری با چند دفتر شعرِ موفق، با جوایز متعدد و گفت‌وگوهای خواندنی با نام‌آوران هنر و ادبیات، چهره‌ای است تثبیت‌شده در ادبیات معاصر. دربارۀ غزل‌های منتخب مظفری، حرف و حدیث فراوان است. این غزل‌ها بیشتر سؤال برمی‌انگیزند تا به سؤالی پاسخ دهند و این به خاطر گستردگی کار اوست. کم نیستند خوانندگانی که با این غزل‌ها زندگی کرده‌اند، به‌خصوص که مظفری‌ ساوجی شعرشناس است و انتخاب‌های او دقیق و اغلب از بهترین‌ غزل‌های معاصر زبان فارسی است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتخابی از بهترین غزل‌های اجتماعی معاصر فارسی|نشانی=https://www.sharghdaily.com/بخش-روزنامه-100/880514-انتخابی-از-بهترین-غزل-های-اجتماعی-معاصر-فارسی|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-04-20|بازبینی=2024-04-20|کد زبان=fa}}</ref>

[[منوچهر آتشی]] (شاعر): این کتاب‌ها خونِ پژوهشی دارند و جای‌شان همیشه دمِ دست است، نه کشوهای راکد. کتابِ «غزل اجتماعی معاصر»، از این جنس کتاب‌هاست. خوشحالم که دریافته‌ام جناب دکتر [[محمدرضا شفیعی کدکنی|شفیعی کدکنی]] هم این کار را پسندیده‌اند؛ چراکه او بیش از بسیاران، اهلیّت، دانش و صداقت چنین آثاری را دارد و داوری او می‌تواند حجّت باشد.<ref>منوچهر آتشی؛ روزنامه شرق، شماره ٥٥٨ صفحه ٢٠، مورخ ١٣٨٤٫٦٫٢</ref>

[[فاضل نظری]] (شاعر): «غزل اجتماعی معاصر»، به باورِ من یک سیرِ واقع بینانه از تطوّرِ شعر اجتماعی در مقایسه با سایرِ گونه‌های شعر ارائه می‌کند و به نظرم توانسته به شکلی مقبول، تعریفی از این گونه شعر، ارائه کند. انتخاب اشعار این کتاب، انتخاب‌هایی منصفانه و کارشناسانه است.<ref>فاضل نظری، شاعر، روزنامه آرمان، شماره ٢٧٢٤، صفحه ٧، مورخ ١٣٩٤٫١٫٣١</ref>

[[منصور اوجی]] (شاعر): دست مهدی مظفری ساوجی درد نکند گلچینی فراهم آورده که هر شاعری و هر خانه‌ای و هر کتابخانه‌ای بی‌نیاز از آن نیست.<ref>منصور اوجی، روزنامه عصر مردم، شماره ٥٤٦٨، صفحه ٨، مورخ ١٣٩٤٫٢٫٢١</ref>

[[مرتضی کاخی]] (ادیب و پژوهش‌گر ادبی): کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، برای دوستداران این‌گونه آثار (که من شخصاً نمونه‌ای از آن را به خاطر ندارم) اثری است خواندنی و تحقیقی و زایندۀ تفحّص و تجسّس فراوان.<ref>مرتضی کاخی، روزنامه اعتماد، شماره ٣٣٤٥، صفحه ١٠، مورخ ١٣٩٤٫٦٫٢٦</ref>

سیّد محمود سجّادی: یکی از ویژگی‌های ممتاز منتخبات شعر که «غزل اجتماعی معاصر» نیز مستظهر به آن است، گزینشِ متّکی بر بصیرت، ذوق‌ورزی، بی‌غرضی و پژوهش‌محورانه است. تبویب و تدوین کتاب، طبقِ اصول و آیین نگارش و تألیف و تصنیفِ جدید و نظام‌مند صورت گرفته است.<ref>سیّد محمود سجّادی، کتابِ ماه ادبیات و فلسفه، شماره ١٠، ١١ و ١٢، مرداد، مهر ١٣٨٥، صفحه ١٢٢-١٢٠</ref>

[[محمدعلی بهمنی|محمّدعلی بهمنی]] (شاعر): آنچه در جذبۀ زیستن با «غزل اجتماعی معاصر»، با اطمینان می‌توان گفت، مفید و ماندگار بودن است، که به راستی دقایق این گزینه، آن قدرها هست که نه تنها خوانندۀ کتاب، بلکه قفسۀ کتاب‌های مأخذ را برای همیشه خشنود خواهد کرد.<ref>محمّدعلی بهمنی، روزنامه اعتماد، ضمیمه شماره ١٥٨١، صفحه ١٨، مورخ ١٣٨٦٫١٠٫١٣</ref>

[[مسعود کیمیایی]]: خواندنِ کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، در ده سال هم که شده، می‌ارزد به رازهای شعرِ قدیم و می‌ارزد به دانستگیِ نقش غزل در لایه‌های ادبیات ما. غزل‌های زنده را این اثر و این کتاب به یاد می‌آورد. به یاد می‌آورد که پیشانیِ ادبیات ما «نوشتی» بلند به غزل داده است.<ref>مسعود کیمیایی، روزنامه شرق، شماره ٢٣٢٦، صفحه ١٢، مورخ ١٣٩٤٫٣٫٢٧</ref>

[[سعید بیابانکی]] (شاعر): همهٔ اشعارِ این کتاب دربارۀ مفاهیمِ اجتماعی و دردهای روزگار است. «غزل اجتماعی معاصر»، مرجعِ مناسبی است برای کسانی که می‌خواهند با غزلِ اجتماعی و سیرِ تحوّلات و تغییرات آن آشنا شوند.<ref>سعید بیابانکی، روزنامه جام جم، شماره ٤٢٥٣، صفحه ٨ موخ ١٣٩٤٫٢٫١٩</ref>

== مطالب وابسته ==

'''نظر مظفّری ساوجی دربارهٔ [[سانسور کتاب در ایران|ممیّزی]]''': مؤلّف، به شکلی می‌نویسد که هر کلمه و حرفی دقیقاً جایی قرار ‌بگیرد که در شکل و ساختار نهایی خود نتوان آن‌ را پس و پیش کرد. از این نظر هر دخل و تصرّفی از طرف دیگران تأثیر منفی و مخرّب خود را بر فرم و محتوا می‌گذارد و به نوعی در ساختار اثر اختلال ایجاد می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز|نشانی=https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/125200-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|وبگاه=خبرگزاری هنر ایران|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref>

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

'''نگاهِ [[محمدرضا شفیعی کدکنی|محمّدرضا شفیعی کدکنی]]''' به کارنامه مهدی مظفری ساوجی: شفیعی کدکنی در مورخ ۲۶ مهر ماه ۱۴۰۲ در [[بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار]] ضمن تمجید از کتاب‌های «غزل اجتماعی معاصر» و «متافیزیک شعر»، دربارۀ آثار گفت‌وگومحورِ مظفّری ساوجی گفت: «آقای ساوجی کار خوبی کرده‌اید که با مفتون [امینی] گفت‌وگو کرده‌اید. خدا بیامرزد [[یدالله مفتون امینی|مفتون]] را؛ آدم بسیار درستی بود و شدیداً عاطفی و خیلی دوست‌داشتنی. [[عباس کیارستمی|کیارستمی]] هم که در این کتاب با او گفت‌وگو کرده‌اید خیلی مهم بود و در سینمای ایران نقش مهمی داشت. می‌دانم که او شعر را می‌شناخت. کار خوبی کرده‌اید. خیلی عالی است. [[نجف دریابندری]] هم که در دو جلد منتشر شده، عالی است. نجف آدم کوچکی نبود. نجف، انتلکتوئل واقعی مملکت ما بود. نجف، امثال نجف، انتلکتوئل واقعی بودند. یعنی اگر نجف می‌رفت به یک کنگرۀ مثلاً روشنفکران جهان، می‌توانست به عنوان یک روشنفکر ایرانی بدرخشد. نجف، شاگردروزنامه‌چی نبود. خیلی از این اشخاصی که اسم خودشان را روشنفکر گذاشته‌اند، شاگردروزنامه‌چی هستند. به هر حال، شما کارهای خیلی مهمی انجام داده‌اید. بارک اللّه، خدا خیرتان بدهد. این‌همه انرژی و پشتکار واقعاً ارزش دارد. انشااللّه سلامت باشید. این‌ها اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان است.»<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1402|شماره=2|نام=محمدرضا|نام خانوادگی=شفیعی کدکنی|عنوان=اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان|صفحه=4|ژورنال=چراغ‌های رابطه}}</ref>

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

'''پیام تسلیتِ [[محمود دولت‌آبادی]] در پی درگذشتِ شاعر معاصر یدالله [[یدالله مفتون امینی|مفتون امینی]]،''' '''که در تاریخ ١٧ آذر ١٤٠١ آن را در اختیار مهدی مظفری ساوجی نهاد:'''

«جناب مظفری ساوجی از جانب من تسلیت بگویید خدمتِ بازماندگان زنده‌یاد مفتون امینی عزیز. اگر در مراسم امروز فرصتی شد، این نکته را که می‌گویم و پاره‌ای از شعری را که او دوست داشت و برای‌تان می‌خوانم، پخش کنید. یک‌ وقت مفتون به من نکته مهمی را گفت. نمی‌دانم به چه مناسبت سر فراگوش من آورد و گفت: «من حاضر نیستم یک سرِ سوزن، از سرِ این گربه زیبا کاسته شود» و این در یاد من مانده است. جناب ساوجی، خوشبختانه فرصت کردم بعد از کتابی که شما درآورده‌اید با ایشان صحبت کنم و حالش را بپرسم. خیلی خوب شد که صدای او را شنیدم. در کتاب شما خواندم که این مرد، شعرِ [[لنگستون هیوز]] را دوست می‌داشته. می‌خواهم به یاد او و به احترام آقا مفتون عزیز، بخشی از این شعر را بخوانم. ترجمه زنده‌یاد شاملوست:

آه، بگذارید این وطن، بارِ دیگر وطن شود

- سرزمینی که هنوز آنچه می‌بایست بشود نشده است

و باید بشود!-

سرزمینی که در آن هر انسانی آزاد باشد

سرزمینی که از آنِ من است

از آنِ بینوایان

که این وطن را وطن کردند

که خون و عرقِ جبین‌شان، درد و ایمان‌شان،

در ریخته‌گری‌های دست‌هاشان، و در زیر باران خیش‌هاشان

بار دیگر باید رؤیای پُرتوان ما را بازگردانَد.

آری، هر ناسزایی را که به دل دارید نثار من کنید

پولادِ آزادی زنگار ندارد...

آشکارا می‌گویم،

این وطن برای من هرگز وطن نبود

با وصفِ این، سوگند یاد می‌کنم که وطنِ من، خواهد بود!

رؤیای آن

همچون بذری جاودانه

در اعماقِ جانِ من نهفته است

باری پسرم! بعد از وقایعِ فجیعِ اخیر، آن‌قدر پژمرده و خسته و اندوهبار شده‌ام که نتوانستم دعوت شما را بپذیرم و در مراسم یادبود مفتون عزیز، آن رفته و دوستدارِ آشنا حاضر شوم. تسلی و سلام مرا به خانواده محترم او ابلاغ کن. بسیار متشکرم و عذرخواه.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=یادداشتی از محمود دولت‌آبادی به یاد رفته و دوستداری آشنا|نشانی=https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/863939-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7|وبگاه=شرق|تاریخ=2024-05-05|بازبینی=2024-05-05|کد زبان=fa}}</ref>

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
== منابع ==
{{پانویس|۲}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:مظفری ساوجی، مهدی}}
[[رده:افراد زنده]]
[[رده:اهالی ساوه]]
[[رده:زادگان ۱۳۵۶]]
[[رده:شاعران فارسی‌زبان اهل ایران]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۲

مهدی مظفّری ساوجِی
زاده۱۳۵۶
ساوه
زمینه کاریادبیات و هنر
زبان(ها)فارسی
ملیتایرانی
کتاب‌ها«غزل اجتماعی معاصر» (چهار جلد)، «متافیزیک شعر» (سه جلد)، «گفت‌وگو با عباس کیارستمی»، «گفت‌وگو با نجف دریابندری»، «گفت‌وگو با سیمین بهبهانی»، «گفت‌وگو با اکبر رادی»، «گفت‌وگو با ضیاء موحد»، «گفت‌وگو با ایران درودی»، «شناختنامهٔ مسعود کیمیایی»، «محمد دبیرسیاقی» (آثار و احوال) و...
دیوان اشعار«آینه‌های رنگ‌پریده»، «رنگ و سایه‌ها»، «سایه‌ام را بر دیوار جا گذاشته‌ام»، «شب به شیشه می‌زند»، «بیمارستان»، «باران با انگشت‌های لاغر و غمگینش»، «به: شکوفهٔ سیب»، «نوری از میان شاخ و برگ حروف»، «گزینهٔ اشعار» (از هفت دفتر منتشرشده و یک دفتر در دست چاپ، انتشارات مروارید)
دلیل سرشناسیشاعر، نویسنده و پژوهشگر
همسر(ها)معصومه حلوی
فرزند(ان)امین و بهار
جوایز
  • برندهٔ نهمین دورهٔ کتاب سال شعر دانشجویی، سال ۱۳۸۱

    شاعر برگزیدهٔ شب‌های شهریور، سال ۱۳۸۳

    برندهٔ جایزهٔ قیصر امین پور، سال ۱۳۸۷

    برندهٔ سیزدهمین دورهٔ جایزهٔ کتاب سال شعر ایران به انتخاب خبرنگاران، سال ۱۳۹۷

مهدی مظفّری ساوِجی (زادهٔ ۲۵ بهمنِ ۱۳۵۶ در ساوه) شاعر، نویسنده و پژوهشگر ایرانی[۱] و کارشناس چاپ و نشر در سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملّیِ ایران است.[۲]

علاوه بر کتاب‌های شعر[۳][۴][۵][۶][۷][۸] و آثاری که مظفری ساوجی در زمینۀ پژوهش‌های ادبی و هنری، از جمله «غزل اجتماعی معاصر» (در چهار جلد)[۹][۱۰][۱۱][۱۲] و «متافیزبک شعر» (در سه جلد)[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] منتشر کرده، بخش قابل ملاحظه‌ای از آثار وی، گفت‌وگوهای درازدامن با چهره‌های ادبیات و هنر در قالب کتاب است که هر کدام نوعی «تاریخ شفاهی» به‌شمار می‌آیند.[۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲] گفت‌وگوهایی که با طیف‌های متفاوت و بعضاً متضادی از چهره‌های شاخص ادبیات و هنر، صورت گرفته و همین مسئله به تألیف کتاب‌هایی با علایق و سلایق گوناگون انجامیده و آثاری معتنابه و خواندنی پدید آورده است. به اعتقاد مظفری، گفت‌وگو در جهان از سابقه‌ای بسیار کهن برخوردار است و دست‌کم این‌قدر هست که بخش مهمی از کتاب‌های افلاطون را همین روش، یعنی گفت‌وگو شکل داده و به‌اصطلاح، همین مکالمات، به آن‌ها انسجام و فرم بخشیده است. به‌عبارتی، دیالکتیک، چراغی بوده که طرفین مباحث و مناظرات کتاب‌های این فیلسوف ایونی، که نظریهٔ مُثُل یکی از دو ایدهٔ اصلی اوست، در پرتو آن، راهِ خود را بیابند و آسان‌تر به مقصد برسند. به نوشتهٔ مظفری، افلاطون، در نگرش‌ها و نگارش‌های معطوف به دیالکتیک، به استاد خود، سقراط، نظر داشته است. اگرچه سقراط نیز خود، در ادراکات دیالکتیکی‌اش، به شکلی، متأثر از هراکلیتوس بوده است. فیلسوفی که پیش از او می‌زیست و در واقع او بود که برای نخستین بار از این کلمه استفاده کرد.[۲۳] نجف دریابندری[۲۴][۲۵][۲۶]، ابراهیم گلستان[۲۷]، اکبر رادی[۲۸]، سیمین بهبهانی[۲۹][۳۰]، حسن انوری، منوچهر آتشی، طاهره صفارزاده[۳۱]، رضا براهنی، محمدعلی اسلامی ندوشن، تقی پورنامداریان، علی موسوی گرمارودی، علی معلم دامغانی، بهاءالدین خرمشاهی، صفدر تقی‌زاده، محمد حقوقی، رضا سیدحسینی، مظاهر مصفا، احسان یارشاطر، مرتضی ممیز، ایرج کابلی، عزت‌الله انتظامی، مسعود کیمیایی، جمشید ارجمند، ایران درّودی[۳۲][۳۳]، عمران صلاحی، عباس کیارستمی[۳۴][۳۵]، شمس لنگرودی[۳۶][۳۷]، یدالله مفتون امینی[۳۸]، ضیا موحد[۳۹]، جواد مجابی، حافظ موسوی، محمدعلی علومی، محمد قهرمان، احسان نراقی، عطاءالله مهاجرانی، فریدون شهبازیان، آیدین آغداشلو، احمد پوری، نجفقلی حبیبی، قاسم آهنین‌جان، محمدرضا عبدالملکیان، عبدالجبار کاکایی، علی‌رضا قزوه، محمدکاظم کاظمی، ابوطالب مظفری، ناصر فیض و...[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳] از جمله چهره‌ها و صداهایی هستند که مهدی مظفری ساوجی در کتاب‌هایی با موضوع «تاریخ شفاهی هنر»، با آن‌ها گفت‌وگو کرده است.

محمّدرضا شفیعی کدکنی مجموعه تألیفات گفتگومحورِ مظفّری ساوجی را «اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان» قلمداد کرده است.[۴۴]

تألیفات (شعر)[ویرایش]

شعر[ویرایش]

از مهدی مظفری ساوجی تاکنون هفت مجموعه شعر به چاپ رسیده که از این میان دو مجموعه، کتاب سال شعر ایران شده‌ است.[۴۵]

  1. دلتنگی‌های نسیم، انتشارات اهل قلم، ۱۳۷۸.
  2. آینه‌های رنگ‌پریده، انتشارات انجمن شاعران ایران، دفتر شعر جوان، ۱۳۸۲.
  3. رنگ‌ها و سایه‌ها، انتشارات مروارید، ۱۳۸۶، چاپ سوّم، ۱۳۹۰ (برندۀ دوّمین دورۀ جایزۀ کتاب سال شعر جوان ایران، جایزۀ قیصر امین‌پور، در سال ۱۳۸۷).[۴۶]
  4. سایه‌ام را بر دیوار جا گذاشته‌ام، انتشارات چشمه، ۱۳۸۹، چاپ دوّم، ۱۳۹۴.[۴۷]
  5. شب به شیشه می‌زند، انتشارات مروارید، ۱۳۹۰.[۴۸]
  6. بیمارستان، انتشارات چشمه، ۱۳۹۴.[۴۹]
  7. باران، با انگشت‌های لاغر و غمگین‌اش، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۶ (برندۀ سیزدهمین دورۀ کتاب سال شعر ایران به انتخاب خبرنگاران، در سال ۱۳۹۷)، چاپ دوّم، ایهام، ۱۳۹۹، چاپ سوّم، ۱۴۰۰.[۵۰]
  8. به: شکوفۀ سیب، شعرهای کوتاه، انتشارات شهرستان ادب، ۱۳۹۷.[۵۱]
  9. نوری از میانِ شاخ و برگِ حروف، شعرهای ۱۳۹۷-۱۴۰۲، در دست انتشار.

گزیدۀ اشعار[ویرایش]

  1. گزیدۀ ادبیات معاصر، شمارۀ ۱۳۱، انتشارات نیستان، ۱۳۸۰، (برگزیدۀ نهمین دورۀ کتاب سال دانشجویی ایران در سال ۱۳۸۱).
  2. زندگی چیزی کم دارد، به انتخاب سیمین بهبهانی، انتشارات نگاه، ۱۳۹۱.[۵۲]
  3. گزینۀ اشعار، انتشارات مروارید، ۱۳۹۹[۵۳]، چاپ دوّم، ۱۴۰۳.
  4. آه، درختِ کوچکِ یاس!، انتشارات سوره مهر، خانۀ فرهنگِ هندوستان، با همکاری مؤسسۀ اِکو، ۱۴۰۰. (پخش در کشورهای فارسی‌زبان: هندوستان، تاجیکستان،افغانستان و...)، چاپ دوّم: ۱۴۰۰.
  5. گزیدۀ اشعار، به زبان عربی، محمّد الامین، در دست انتشار. (پخش در کشورهای عربی)

تألیفات (رُمان)[ویرایش]

  1. مُردن که جُرم نیست، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۷.[۵۴][۵۵]


ممیزی رُمانِ «مردن که جرم نیست»: موضوع و محتوای این رمان مُلهم از وضعیت و موقعیت کمیک-تراژیکی است که جامعۀ ایران، در دهه‌ها و سال‌های اخیر با آن دست‌ به‌ گریبان بوده؛ وضعیت و موقعیتی که ناشی از رخدادها و قبض و بسط‌های سیاسی و اجتماعی سدهٔ اخیر ایران، از دوران قاجار تا امروز است. نوعی هرج و مرج ناشی از استضعاف و استیصال که زیست‌مایه و زادبومِ تبار ایرانی را درنَوَردیده و از تضادها و تناقض‌های فراوانی در زمینه‌های فرهنگی، هنری، مذهبی و... سر درآورده است. زمانِ این رُمان به شکلی سیّال بین قاجاریه، پهلوی و امروز در رفت و آمد است. رُمان مذکور پس از ارائه به وزارت ارشاد، دو بار از سوی کارشناسان ادارهٔ کتاب، غیر مجاز شناخته شد و سرانجام پس از حذف سی صفحه از آن، اجازهٔ انتشار یافت. این حذف، بنا بر نظر مؤلف، به فرم و محتوای کتاب آسیب رسانده است.[۵۶]

تألیفات (طنز)[ویرایش]

  1. گردش در مدینه‌های فاضله، مکتوبات، انتشارات سورۀ مهر، ۱۴۰۰.[۵۷] مظفری‌ساوجی در این کتاب، با رویکردی انتقادی، سراغ سوء استفاده‌هایی رفته که از دین، در طولِ تاریخ ایران و جهان شده است. به اعتقاد او، چنین متن‌هایی، وَجه و وِجههٔ انتقادی دارند و اغلب مناقشه‌برانگیزند و نقشِ آن‌ها درواقع، نقبی است که به دغدغه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌زنند و در کار افشای راز واعظانی هستند که چشم خلق را، علی‌الظاهر، برخلاف خلوت، به قول حافظ، غرق در جلوهٔ محراب و منبر کرده‌اند. از این نظر، قلمِ طنزپرداز، همان تیغ فَصّاد و حجام است و درحقیقت، طنز نیز همین نقش را در نقدِ جامعه برعهده دارد؛ رسوبات روی و ریا را از اعماقِ روح بیرون می‌کشد، همچنان‌که حجامت، لِرد و غلاظ خون را از اعماقِ جسم. خندهٔ طنز، آن‌گونه که مظفری می‌گوید بیش از نیش، به نوش نظر دارد، اگرچه همیشه هق‌هقی پنهان، در اعماق قهقه‌اش جا خوش کرده است.[۵۸]

تألیفات (زندگی‌نامه)[ویرایش]

  1. آینده‌ای که گذشت، شرح حال، در دست انتشار.

تألیفات (پژوهش ادبی)[ویرایش]

  1. نغمه‌های رود عطش، گزیدۀ غزل عاشورایی شاعران معاصر، با مقدمۀ علی معلم دامغانی، انتشارات کتابخانهٔ تخصّصی ادبیات، ۱۳۸۰.
  2. اشتیاق اطلسی‌ها، گزیدۀ غزل انتظار، انتشارات موعود، ۱۳۸۱.
  3. شهد امّا شوکران، بررسی غزل فارسی از ابتدا تا امروز، همراه با گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۳۸۰، انتشارات کتابسرای تندیس، ۱۳۸۳.[۵۹][۶۰]
  4. غزل اجتماعی معاصر، بررسی غزل فارسی از ابتدا تا امروز، همراه با گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۳۸۴ (پایان دولت اصلاحات)، ۳ جلد وزیری، انتشارات نگاه، چاپ دوّمِ «شهد امّا شوکران»، با تجدید نظر، ۱۳۹۳، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۱، در چهار جلد وزیری، چاپ پنجم، ۱۴۰۲، چاپ ششم، ۱۴۰۳.[۶۱]
  5. از نو غزل، بررسی و گزیدۀ غزل جوان امروز، انتشارات حوزۀ هنری استان تهران، چاپ اوّل، ۱۳۸۳، چاپ دوّم و سوّم، انتشارات سورۀ مهر، ۱۳۹۳.
  6. همۀ آینه‌ها، گزیدۀ غزل‌های عاشورایی معاصر، همراه با بررسی اجمالی شعر عاشورایی ادبیات عرب و فارسی، از آغاز تا امروز، چاپ دوّم نغمه‌های رود عطش، انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۱.[۶۲]
  7. سفرنامۀ باد، کتاب شعر سیّد رضا محمّدی، انتخاب و مقدّمه: مهدی مظفّری ساوجی، به‌انضمامِ سه نامه از سیّد رضا محمّدی و یک نامه از مهدی مظفّری ساوجی، انتشارات کوله‌پشتی، ۱۳۹۶.[۶۳]
  8. متافیزیک شعر، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۲. (سه جلد وزیری).[۶۴]
  9. غیرهای ممکن، مقالات، انتشارات دیدآور، در دست انتشار.


«غزل اجتماعی معاصر» یکی از مهم‌ترین پژوهش‌های مهدی مظفری ساوجی است که در چهار جلد و در ۲۵۰۸ صفحه، در سال ۱۴۰۱ از سوی انتشارات دیدآور به چاپ رسیده. این کتاب ضمن بررسی دگرگونی‌ها و دگردیسی‌های غزل اجتماعی، به شاعران غزل‌سرا پرداخته و نمونه‌های برجستۀ این گونۀ ادبی را آورده است. مؤلف در جلد نخست ضمن هفت مقاله، به بررسی و تحلیل غزل در ادبیات فارسی، با تمرکز بر تبارشناسی اجتماعی این قالب، از آغاز تا‌کنون پرداخته است. در ادامه گفت‌وگوی مفصل گروس عبدالملکیان با مهدی مظفری ساوجی درباره شعر اجتماعی ادبیات فارسی، به نقل از «رادیو فرهنگ»، منتشر شده.[۶۵] مؤلف در فصل‌های بعدی کتاب، در چهار مجلد، گزیدۀ غزل اجتماعی معاصر را از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۳۳۲ (کودتا) «جلد اول»، از ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ (انقلاب اسلامی) «جلد دوم» و از ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۰ «جلد سوم» (در دو مجلد) تدوین و تبویب است. این کتاب بعد از انتشار در سال ۱۳۸۳ و تجدید چاپ‌های متعدد، مورد توجه بسیاری از اهالی قلم و هنر قرار گرفت و صاحب‌نظرانی نظیر محمدرضا شفیعی کدکنی، منوچهر آتشی، اسماعیل خویی، مرتضی کاخی، بهاءالدین خرمشاهی، مفتون امینی، محمدعلی بهمنی، منصور اوجی، ضیاء موحد، مسعود کیمیایی، علی دهباشی، محمدعلی علومی، اسدالله امرایی، کامیار عابدی، فاضل نظری، سعید بیابانکی، ناصر فیض، حسین جنتی، علی‌رضا بدیع و دکتر عبدالحمید ضیایی به معرفی و تحلیل آن پرداختند که برخی از این نظرات در پی‌گفتار چاپ تازۀ این کتاب آمده است.[۶۶] منوچهر آتشی در مقالۀ مفصلی که بعد از انتشار چاپ نخست این اثر در سال ۱۳۸۴، در روزنامه‌ شرق منتشر کرد، با اشاره به اینکه اثر فوق مورد توجه و تحسین دکتر شفیعی کدکنی قرار گرفته و داوری او می‌تواند حجت باشد، به معرفی و تحلیل آن پرداخت. چاپ تازۀ این کتاب با تجدیدنظر اساسی در بخش مقالات و غزل‌های منتخب، منتشر شده است. به مناسبت انتشار ویراست تازهٔ این کتاب، مجلۀ بخارا، روز یکشنبه، هفتم اسفند ماه، جلسه‌ای با عنوان «شب غزل اجتماعی معاصر ایران» برگزار کرد که در آن صاحب‌نظرانی نظیر علی نصیریان، شمس لنگرودی، علی دهباشی، عبدالحمید ضیایی و مهدی مظفری ساوجی ضمن سخنرانی‌هایی از این کتاب رونمایی کردند.[۶۷]

کتاب «متافیزیک شعر»، سال ١٤٠٢ در سه جلد وزیری، و در ۱۴۷۲ صفحه به وسیلۀ انتشارات دیدآور منتشر شد. مظفری ساوجی در گفت‌وگویی که روزنامۀ شرق دربارۀ این کتاب با او انجام داد، در پاسخ به این پرسش که «وقتی از متافیزیک در پیوند با شعر صحبت می‌کنید، دقیقاً از چه صحبت می‌کنید؟» گفت: این پرسشی است که برای رسیدن به پاسخ آن بیش از چهار سال زمان صرف شده که حاصلش همین کتاب است. شاید پاسخ اولیه و خیلی خلاصۀ آن همان باشد که افلاطون در رسالۀ «فایدروس» در چند کلمه گفته است؛ اینکه در هنر پزشکی باید «طبیعتِ تن» را بشناسی و در هنر سخنوری، «طبیعتِ روح» را. این پاسخ در حقیقت اجمالی است که تفصیل آن مرا با خود به سفری دور و دراز بُرد و پایم را به سراچۀ روح کشاند و ضمن گشت و گذارهایی در اقصا نقاط وجود، به سرچشمه‌های روح رساند. در واقع، سِفرهای این کتاب، سَفَرهایی بود که مرا با خود به شهرهای شعر بُرد و تمدن‌ها و اقالیمی را نشانم داد که این هنر در مسیر مثالی خود از بدویت تا مدنیت و کمال پیموده یا از باب تمثیل پدید آورده. به همین دلیل، برای وصول به مقصد گاهی باید در زمان سفر می‌کردم و سده‌ها یا حتی هزاره‌ها به عقب برگشتم .[۶۸]

تألیفات (ادب و هنر شفاهی)[ویرایش]

  1. از بامداد، گفت‌وگو با منوچهر آتشی، آیدین آغداشلو، سیمین بهبهانی، احمد پوری، بهاءالدّین خرّمشاهی، ایران درودی، فریدون شهبازیان، عمران صلاحی، ایرج کابلی، مرتضی کاخی، مسعود کیمیایی، مرتضی ممیّز، ضیاء موحّد، و حافظ موسوی، دربارۀ زندگی و آثار احمد شاملو، انتشارات مروارید، ۱۳۸۶، چاپ دوّم، ۱۳۹۵.[۶۹]
  2. گفت‌وگو با نجف دریابندری، انتشارات مروارید، ۱۳۸۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۰، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، ۱۳۹۷، چاپ پنجم، ۱۳۹۹، چاپ ششم، ۱۴۰۲.[۷۰][۷۱]
  3. یادداشت‌های روزانه، سی‌روز با نجف دریابندری، انتشارات نگاه، ۱۳۹۳، چاپ دوّم، ۱۳۹۳، چاپ سوّم، ۱۳۹۵، چاپ چهارم، با عنوان روزنوشت یک گفت‌وگو با نجف دریابندری، انتشارات مروارید، ۱۳۹۹.[۷۲][۷۳]
  4. پشت صحنۀ آبی، گفت‌وگو با اکبر رادی، انتشارات مروارید، ۱۳۸۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۸، چاپ سوّم، ۱۴۰۲.[۷۴][۷۵]
  5. سبز و بنفش و نارنجی، گفت‌وگو با سیمین بهبهانی، انتشارات نگاه، ۱۳۹۳، چاپ دوّم، ۱۳۹۳.[۷۶][۷۷]
  6. آفاق و اسرار عزیز شب، گفت‌وگو با محمّدعلی اسلامی ندوشن، مفتون امینی، حسن انوری، رضا براهنی، محمّد بقایی (ماکان)، سیمین بهبهانی، تقی پورنامداریان، صفدر تقی‌زاده، محمّد حقوقی، بهاء‌الدّین خرّمشاهی، اسماعیل خویی، ایران درّودی، عنایت سمیعی، رضا سیّدحسینی، گروس عبدالملکیان، محمّدعلی علومی، محمّد قهرمان، مرتضی کاخی، مسعود کیمیایی، ابراهیم گلستان، جواد مجابی، مظاهر مصفّا، ضیاء موحّد، حافظ موسوی، علی موسوی گرمارودی، عطاءالله مهاجرانی، نعمت میرزازاده (م. آزرم)، احسان نراقی، و احسان یارشاطر، دربارۀ زندگی و آثار مهدی اخوان ثالث، انتشارات نگاه، ۱۳۹۳.[۷۸][۷۹]
  7. یادداشت‌های روزانه، صد و ده روز با سیمین بهبهانی، انتشارات نگاه، ۱۳۹۴.
  8. مطلب از این قرار است، هشت گفت‌وگو و یک میزگرد با: طاهره صفّارزاده، علی موسوی گرمارودی، علی معلّم دامغانی، محمّدرضا عبدالملکیان، عبدالجبّار کاکایی، علی‌رضا قزوه، ناصر فیض، محمّد رمضانی فرخانی، محمّدکاظم کاظمی، سیّد ابوطالب مظفری، انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۴.[۸۰]
  9. پنهان در آینه، گفت‌وگو با ضیاء موحد، انتشارات هرمس، ۱۳۹۵، چاپ دوّم، ویراست جدید، ۱۴۰۲.[۸۱]
  10. گفت‌وگو با عباس کیارستمی، همراه با یادداشت‌های روزانه، انتشارات آبان، ۱۳۹۶، چاپ دوّم، ۱۳۹۷، چاپ سوّم (ویراست جدید)، ۱۳۹۸، چاپ چهارم، ۱۴۰۱. (ترجمه در ترکیه، مترجم: مهمت آکیف، انتشارات آلفا، ۲۰۲۳).
  11. گفت‌وگو با ایران درودی، انتشارات ثالث، ۱۳۹۷،[۸۲] چاپ دوّم، ۱۳۹۷، چاپ سوّم، ۱۳۹۹، چاپ چهارم، ۱۴۰۰، چاپ پنجم، ۱۴۰۰، چاپ ششم، ۱۴۰۱، چاپ هفتم، ۱۴۰۲.
  12. آنجا که وطن بود، گفت‌وگو با شمس لنگرودی، دربارۀ زندگی، انتشارات چشمه، ۱۳۹۹، چاپ دوّم، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۳.
  13. جایی پشت واژه‌ها، گفت‌وگو با شمس لنگرودی، دربارۀ ادبیات و هنر، انتشارات دیدآور، ۱۴۰۰، چاپ دوّم، ۱۴۰۳.
  14. گفت‌وگو با مفتون امینی، انتشارات مروارید، ۱۴۰۰، چاپ دوّم، ۱۴۰۰.
  15. نقّاشی با نور، گفت‌وگو با ایران درّودی دربارۀ نیما، شاملو، اخوان، فروغ و سپهری، انتشارات دیدآور، بهار ۱۴۰۲، چاپ دوّم، زمستان ۱۴۰۲.
  16. گفت‌وگو با مفتون امینی، بخش دوّم، در دست انتشار.
  17. منطقِ شعر، گفت‌وگویی تازه با دکتر ضیاء موحد، در دست انتشار.
  18. گفت‌وگو با ابراهیم گلستان، در دست انتشار.
  19. گفت‌وگو با اسماعیل خویی، در دست انتشار.
  20. گفت‌وگو با مرتضی کاخی، در دست انتشار.
  21. گفت‌وگو با میر جلال‌الدین کزازی، در دست انتشار.
  22. گفت‌وگو با عزّت‌الله انتظامی، در دست انتشار.
  23. گفت‌وگو با جمشید ارجمند، در دست انتشار.
  24. گفت‌وگو با قاسم آهنین‌جان، در دست انتشار.
  25. گفت‌وگو با نجفقلی حبیبی، انتشارات سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران، در دست تألیف.
  26. چندسطر ساغر شکسته، جریده‌های رنج، مجموعه‌نامه‌های مهدی مظفّری ساوجی و ایرج زبردست در ایّام کرونا، در دست انتشار.
  27. یادداشت‌های روزانه، روزنوشت‌های ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۰، در پنج جلد، در دست انتشار.


مهدی مظفری ساوجی، در کتاب‌های گفت‌وگومحور خود، با طیف‌های فکری و فرهنگی متفاوت و بعضاً متضادی از نظر سیاسی یا اعتقادی و آیینی گفت‌وگو کرده است‌. او با نظر به دیالوگ‌گرایی و پرهیز از هرگونه مونولوگ‌محوری، ضمن توضیحی در مجلهٔ تجربه، بر این باور است که بی‌شک، یکی از پایه‌های کاخ دیالکتیک و گفت‌وگو در جهان را شعر ما، به‌ویژه مولانا و تشکیک‌های او در این باره تشکیل می‌دهد. با این‌همه «ما» به عنوان جامعه‌ای که شناسنامه‌اش شاهنامه‌ی فردوسی و گذرنامه‌اش مثنوی مولوی است، هنوز نتوانسته‌ایم بر سر حدود و ثغور نخستین خشتِ «آزادی بیان»، یعنی «گفت‌وگو» و رعایت آداب و مناسک آن به توافق برسیم. گویی آنچه بر سرش بدون مناقشه به توافق رسیده‌ایم، حذف و حک یکدیگر با اتّکا به همان مونولوگ‌محوری و حدیث نفسی است که همچون بَلغمی فرساینده و تحلیل‌بَرنده، بر طبع‌مان غلبه کرده و عوارض جسمی و روحی یا روانی بسیاری را در پی داشته است. به باور مظفری، این حدیث نفس، مونولگ‌محوری، تزکین یا هر چه اسمش را بگذاریم، مسیرش، در هر صورت، از معمّای همان فیلِ بخت‌برگشته‌ای می‌گذرد که هنود، از آن در خانۀ تاریک رونمایی کرده بودند و شوربختانه هر کسی با لمس عضو یا جزوی از آن، اقامۀ «کُل» می‌کرد. به همین دلیل است که او، به نوشتهٔ خود، در تمام این سال‌ها سعی‌اش بر آن بوده که در این معبر تاریک، کوره‌راهی هرچند باریک، برای وصول به دیالکتیک بگشاید و در گفت‌وگوهایش اجازه دهد‌ همۀ طیف‌ها و طبایع ادبی و هنری حاضر باشند و همۀ صداها و چهره‌ها شنیده و دیده شوند. این نگرش، خواه‌ناخواه تبعاتی را برایش در پی داشته و تیرهای طعن و تهمت بسیاری را به سویش روانه کرده است. به اعتقاد وی، به نظر می‌رسد داستانِ «دموکراسی»، «آزادی بیان»، «دیالکتیک»، «گفت‌وگو» و امثال این فیل‌هایی که هر کسی در اینجا به جزوی از فهم آن، مطابق با عضوی که دستش آن را لمس کرده، رسیده، همان حکایت ورود به‌اصطلاح، فیلِ اگزیستانسیالیسم به عرصۀ تفکّر آمریکایی باشد که وقتی چراغ‌ها روشن شدند همگان دیدند که دربارهٔ کیفیت صورت آن، به اشتباه افتاده‌اند و دریافتند که اگرچه به‌راستی، نورسیده‌ای غریب‌نماست، اما بیگانه نیست و در واقع، تمام مدت، آن را می‌شناخته‌اند. به اعتقاد مظفری ساوجی، در ایران امّا، در پیوند با مسائل معطوف به روشنفکری و روشنگری اعم از «دموکراسی»، «آزادی بیان»، «دیالکتیک»، «گفت‌وگو» و... به نظر می‌رسد هنوز چراغی روشن نشده است و معلوم نیست وقتی در کفِ هر کدام از این نائلان و قائلان جزء از کل، شمعی بگذارند، چه‌قدر اختلاف از گفت‌شان بیرون می‌شود. قدرِ مسلّم اینکه، آنچه هست، فیلی است که هنوز هر کسی از ظنِّ خود یار آن می‌شود و در تمام این سال‌ها دستِ هر یک به هر جُزوی از آن که رسیده، همان را فهم کرده و بر آن بوده که با اقامۀ ادلّه و براهینِ جزء، به اثباتِ کل برسد و حتّی گاهی به انواع ابزار و وسایل، جبراً یا اختیاراً، دیگران را هم به همان نتیجۀ مطلوب خود برساند. [۸۳]

تألیفات (شناختنامه و شرح حال)[ویرایش]

  1. قصّۀ انسان و پایداری‌اش، شناختنامۀ ایران درودی، انتشارات سخن، ۱۳۸۸.
  2. شناختنامۀ مسعود کیمیایی، دورۀ دو جلدی، انتشارات مروارید، ۱۳۸۹، چاپ دوّم، ۱۳۹۵.[۸۴][۸۵]
  3. کتابِ مسعود کیمیایی، انتشارات آبان، ۱۳۹۶.
  4. نقش سعید، شناختنامۀ سعید کشن‌فلاح، انتشارات سورۀ مهر، ۱۳۹۸، چاپ دوّم، ۱۳۹۹.
  5. محمد دبیرسیاقی، احوال و آثار، انتشارات سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران، ۱۴۰۳.
  6. امیر بخارا، دورۀ سه جلدی، شناختنامۀ علی دهباشی، انتشارات دیدآور، در دست انتشار.
  7. غلامرضا ستوده، احوال و آثار، انتشارات سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران، در دست انتشار.

تألیفات (کتاب صوتی)[ویرایش]

  1. مستند شنیداری گفت‌وگو با نجف دریابندری، زمان: ۲۲ ساعت و ۵۴ دقیقه، انتشارات ماه‌آوا، ۱۴۰۰.[۸۶]

ویژه‌نامه‌هایی دربارۀ مهدی مظفّری ساوجی[ویرایش]

  1. چراغ‌های رابطه (۱)، در معرّفی دورۀ چهار جلدی غزل اجتماعی معاصر، اثر مهدی مظفّری ساوجی، با آثار و گفتاری از: محمّدرضا شفیعی کدکنی، منوچهر آتشی، مسعود کیمیایی، اسماعیل خویی، مرتضی کاخی، بهاءالدین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، شمس لنگرودی، علی نصیریان، مفتون امینی، محمّدعلی بهمنی، علی دهباشی، محمّدعلی علومی، اسداللّه امرایی، منصور اوجی، کامیار عابدی، فاضل نظری، عبدالحمید ضیایی، سعید بیابانکی، ایرج زبردست، حسین جنّتی و علی‌رضا بدیع؛ به‌همراهِ گفت‌وگوی گروس عبدالملکیان با مؤلّف کتاب، ناشر: دیدآور، با همکاری مجلّۀ بخارا و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، ۱۴۰۲.
  2. چراغ‌های رابطه (۲)، در معرّفی دورۀ سه‌جلدی جلدی متافیزیک شعر، اثر مهدی مظفّری ساوجی، با آثار و گفتاری از: محمّدرضا شفیعی کدکنی، تقی پورنامداریان، میرجلال‌الدّین کزّازی، مسعود کیمیایی، بهاءالدّین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، شمس لنگرودی، احمد پوری، علی دهباشی، ابوالفضل جلیلی، عبدالحمید ضیایی، بهروز ایمانی، لیلا کردبچه، نیما زرشناس، ایرج زبردست و کامران جوهری؛ به‌همراهِ گفت‌وگوی روزنامۀ شرق با مؤلّف کتاب، ناشر: دیدآور، با همکاری مجلّۀ بخارا، و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، ۱۴۰۲.
  3. یک کارنامه، شناختنامۀ مهدی مظفّری ساوجی، به‌سعی بهار میرافشار، با آثار و مقالاتی از: منوچهر آتشی، ایرج افشار، محمود دولت‌آبادی، احمد مهدوی دامغانی، محمّدرضا شفیعی کدکنی، سیمین بهبهانی، اسماعیل خویی، تقی پورنامداریان، میرجلال‌الدّین کزّازی، عباس کیارستمی، مسعود کیمیایی، مرتضی کاخی، ایران درّودی، اکبر رادی، شمس لنگرودی، احمد پوری، ابوالفضل جلیلی، علی نصیریان، محمّدعلی بهمنی، اردشیر محصّص، مفتون امینی، بهاءالدین خرّمشاهی، ضیاء موحّد، حسین پاینده، اکبر اکسیر، جواد مجابی، امین فقیری، منصور اوجی، اسداللّه امرایی، سیروس علی‌نژاد، مسعود بهنود، علی صلح‌جو، محمّدرحیم اخوت، کامیار عابدی، هوشنگ گلمکانی، حسن کیاییان، علی بهبهانی، سیّد علی میرافضلی، کامران جوهری، گروس عبدالملکیان، فاضل نظری، افشین عبداللهی اوانکی، میلاد عظیمی، قاسم آهنین‌جان، عبدالحمید ضیایی، عبدالجبار کاکایی، سایه اقتصادی‌نیا، حسین جنّتی، ساعد باقری، ایرج زبردست، شیوا ارسطویی، محمّدعلی علومی، فرشته نوبخت، رضا صفریان، چیستا یثربی، لیلا کردبچه، محمود معتقدی، بهروز یاسمی، بهروز ایمانی، حمیدرضا شکارسری، حسن همایون، عباس محمّدی، آیدا گلنسایی، کمال شفیعی، مجید سعدآبادی، فیروزه مهاجر، آیناز محمّدی، آیت دولتشاه، روح‌انگیز کراچی، محمّدصادق رئیسی، هارون مجیدی، شادی احمدی، سرگه بارسقیان، محمّدمنصور هاشمی، سیّد رضا محمّدی، سیّد ضیاء قاسمی، سعید بیابانکی، ناصر فیض، بهمن زبردست، مانی ارجمند، محمّدباقر نجف‌زاده، علی‌رضا طبایی، محمّدرضا رهبریان، جواد ماه‌زاده، مجتبی پورمحسن، رسول پیره، نیلوفر شریفی، مختار شکری‌پور، محمّدکاظم مزینانی، سینا علی‌محمّدی، سیروس همّتی، محسن فرجی، امیر قادری، نیما زرشناس و... انتشارات دیدآور، در دست انتشار.

ترجمهٔ آثار[ویرایش]

گفت‌وگو با عباس کیارستمی (ترجمه به زبان ترکی)، ترجمهٔ مهمت آکیف، ترکیه، انتشارات آلفا، ۲۰۲۳

مناسبت در مورد آثار[ویرایش]

به همّت علی دهباشی هفتصدوهفدهمین شب از «شب‌های بخارا» در سه‌شنبه، چهاردهم آذرماه ۱۴۰۲، در تالار فردوسی خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی به مناسبت انتشار کتاب متافیزیک شعر، اثر مهدی مظفری ساوجی، شب «متافیزیکِ شعر» نام گرفت که با حضور و سخنرانی اساتید ادب و فرهنگ میرجلال‌الدّین کزّازی، بهاءالدّین خرّمشاهی، مسعود کیمیایی، شمس لنگرودی، احمد پوری و ابوالفضل جلیلی در مورد این اثر، برگزار شد.[۸۷] به مناسبت انتشار کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، اثر مهدی مظفری ساوجی، مجلۀ فرهنگی و هنری بخارا با همکاری خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، یکشنبه، ۷ اسفند ۱۴۰۱، جلسه ای با عنوان «شب غزل اجتماعی معاصر» با حضور و سخنرانی علی نصیریان، شمس لنگرودی، علی دهباشی، عبدالحمید ضیایی برگزار کرد.[۸۸][۸۹]

به مناسبت انتشار کتاب «گفت‌وگو با مفتون امینی»، اثر مهدی مظفری ساوجی، مجلۀ فرهنگی و هنری بخارا، چهارشنبه، ۷ دی ۱۴۰۱، ششصد و چهل و نهمین شبِ خود را با عنوان «شب مفتون امینی» با سخنرانی بهاالدین خرمشاهی، علی دهباشی و مهدی مظفری ساوجی برگزار کرد.[۹۰]

شعرخوانی در سومین فستیوال بین‌المللی هایکو و شعر کوتاه ۲۰۲۳[ویرایش]

مظفری ساوجی به همراه شاعرانی از دیگر کشورهای جهان در فستیوال بین‌المللی هایکو و شعر کوتاه که شامگاه ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳، در آماره، مرکز همایش‌های فرهنگی و هنری شهر لاههٔ هلند (Amare | huis voor cultuur) برگزار شد، به شعرخوانی پرداخت. نمونه اشعاری که به صورت تصویری، از مهدی مظفری ساوجی، در تالار مرکز همایش‌های فرهنگی و هنری شهر لاههٔ هلند (Amare | huis voor cultuur) پخش شد و همزمان ویلی کیلز (Willy Klis) آن‌ها را خواند:

یک:

هیچ‌کس حرفش را

به‌روشنی نمی‌زند

جز تاریکی

دو:

به شیشه می‌زند

پرده را کنار می‌زنم

درخت گلابی‌ست

سه:

در بهار

مهربان‌ترند

شاخه‌های سیب

چهار:

آیا شاخهٔ گیلاس

می‌داند این‌قدر زیباست؟

و گُل سرخ

می‌داند چه شعری سروده است؟

پنج:

دستِ آدم‌ها را می‌گیرند

در اتوبوس، در مترو

چه مهربانند میله‌ها

شش:

مگر کلیدهای تو سیاه و سفید نیستند؟

پس این آوازهای رنگی چه می‌کند در دستت

پیانوی محزون؟

هفت:

در کوهستان

تنها صدای کلاغی

از مِه بیرون مانده است

هشت:

دستم را گرفته‌ام به واژه‌ها

نرده‌هایی که نمی‌گذارند

سقوط کنم[۹۱]

شعرخوانی در چهارمین جشنواره شعر لاهه هلند ۲۰۲۴[ویرایش]

مهدی مظفری ساوجی در چهارمین جشنواره بین‌المللی شعر لاهه در کنار شاعران مطرح کشورهای دیگر شعرخوانی کرد. چهارمین جشنواره بین‌المللی شعر لاهه، در هلند، با ادای احترام به عمر خیام، با حضور شاعرانی از کشورهای هلند، سوئیس، شیلی، ایران، ازبکستان، عراق، یمن، سودان، فلسطین و سوریه با همکاری مشترک «آماره» و «بنیاد بین‌النهرین» در لاهۀ هلند برگزار شد. مظفری ساوجی در ادامه، دو شعر سپید، از مجموعهٔ «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» خواند که مورد تحسین حضار قرار گرفت. «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش»، سال ۱۳۹۶ به چاپ رسید و در سال ۱۳۹۷ برندۀ سیزدهمین دورهٔ کتاب سال شعر ایران، به انتخاب خبرنگاران شد. این کتاب، سال گذشته، در نمایشگاه کتاب تهران به چاپ سوم رسید.

متن اشعار خوانده‌شده از سوی مظفری ساوجی را در ادامه می‌خوانید:

دیگر بدونِ نقاب

نمی‌تواند به زندگی‌اش ادامه دهد

نمی‌تواند حتی یک روز

حتی یک ساعت

نمی‌تواند حتی یک دقیقه

به زندگی‌اش ادامه دهد

انسان

بدونِ نقاب

دیگر انسان نیست

درختِ گلابی‌ست

لاک‌پشت و کلاغ است

رودخانه و ماهی‌ست

آنکه صبح

کنارم نشسته بود در اتوبوس

یک نفر بود

وقتی برخاست

یک نفرِ دیگر

پیاده شد

ظاهراً انسان

فرقی نکرده

با ارّه‌برقی

به شکارِ درخت می‌رود

و اتاق‌هایش را

از میز و تختخواب و کمد

پر می‌کند

خوشبختانه هنوز

موریانه‌ها زنده‌اند

ترس

مثلِ یک بیماری مُسری

مثل جذام

از آدمی به آدمِ دیگر منتقل می‌شود

و بقای خودش را

در نوعِ انسان

حفظ می‌کند

درد

همزمان از آدم‌ها

سنگ و شیشه می‌سازد

آینه و زنگار

درد

همزمان از آدم‌ها

شیرِ گرسنه و آهوی ناگزیر می‌سازد

در دشت

و در بهترین حالت

چهار دیوار می‌سازد

چهار دیوار

و یک پنجره

با پرده‌ای که فرورفته

در فکرِ آن

انسانِ امروز

حتّی شکلِ خنده‌اش

فرق کرده است

حتّی شکلِ گریه‌اش

شکلِ دوست داشتن‌اش حتّی

شکلِ دوست نداشتن‌اش

همچنان که شکلِ ناامید گشتن‌اش

همچنان که شکلِ کشتن‌اش

و از میان بردنِ سرنخ‌ها

انسان

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به گل‌های مصنوعی

نیاز نداشته است

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به ماسک‌های اکسیژن

نیاز نداشته است

هیچ‌وقت به اندازهٔ امروز

به قرص‌های خواب

نیاز نداشته است

خوشبختانه

پیشرفت کرده

شمشیرها و نیزه‌ها و کلاهخودها را

آب کرده

توپ و تفنگ و کلاهک ساخته است

و زخم‌های جدیدی

اختراع می‌کند هر روز

باری

ای یار

ای یگانه‌ترین یار

آنکه دیوار می‌سازد

هیچ‌وقت

پنجره نساخته است

نمی‌تواند پنجره بسازد

امّا آنکه پنجره می‌سازد

به دیوار هم

فکر می‌کند

به دیوار هم

فکر کرده است

دومین شعری که مهدی مظفری ساوجی در این جشنواره خواند «در تصرف اشیا» نام دارد:

در تقلّایی رنگین

هر لحظه

شکل عوض می‌کنند

برای تصرّفِ ما

فکرهای تازه‌ای در سر دارند

اشیا

زندگی

عمیقاً در سطح

جریان دارد

سطح

عمیقاً در زندگی

آن‌سوتر عده‌ای

در تلاش‌اند

گودالی را که مرگ

حفر کرده

پُر کنند[۹۲]

جوایز[ویرایش]

سال ۱۳۸۱، جایزهٔ کتاب سال شعر دانشجویی ایران، به مجموعهٔ «گزیدهٔ ادبیات معاصر»، شمارهٔ ۱۳۱، اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.

سال ۱۳۸۳، مهدی مظفری ساوجی شاعر برگزیدهٔ «شب‌های شهریور»شد.

سال ۱۳۸۷، جایزۀ کتاب سال شعر ایران (قیصر امین‌پور) به مجموعه شعر «رنگ‌ها و سایه‌ها»، اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.[۹۳]

سال ۱۳۹۷ جایزهٔ سیزدهمین دورهٔ «کتاب سال شعر به انتخاب خبرنگاران»، به مجموعه شعر «باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» اثر مهدی مظفری ساوجی اهدا شد.[۹۴]

دیدگاه دیگران دربارهٔ آثار[ویرایش]

ــ دیدگاه دیگران دربارهٔ کتاب «متافیزیک شعر»

میرجلال‌الدین کزازی (مترجم و پژوهش‌گر ادبی): دید و داوری فراگیر من دربارهٔ این کتاب آن است که این دفتر، در پهنهٔ فرهنگ و کتاب، در این روزگار، در ایران، رخدادی است شایستهٔ درنگ. این نوشتارِ درازدامان، تا آنجایی که من می‌دانم، در گونهٔ خود بی‌همانند است. هم از دید چندی، هم از دید چونی. یکی از دشوارترین و ستوه‌آورترین کارها آن است که ما بتوانیم در میان این دو، [یعنی] چندی و چونی، که با یکدیگر ناسازند، سازواری پدید بیاوریم. کم‌اند آفریده‌هایی که چندی و چونی در آن‌ها ترازمند باشد. با آن شناختی که من از «متافیزیک شعر» یافته‌ام، این دفترهای سه‌گانه، بدین ترازمندی آراسته شده‌اند. نویسنده در پهنه‌ای گسترده به کند و کاو و چند و چون پرداخته است. کند و کاو و چند و چونی که بایستۀ آن باریک‌بینی و ژرف‌نگری است. قلمرو پژوهش و اندیشیدنِ او جهان‌بینی جهانِ فراسویی و فَروَرینۀ سخن و سَرواد بوده است. زمینه‌ای نغز نهان. به‌راستی کاری است دشوار که مردان، مظفری ساوجی، در چنین زمینه‌ای که یکسره می‌توان گفت ژرفاست [و] دامنۀ آن بسیار تنگ است، پژوهشی چنین گرانسنگ را آغاز کرده است و به سامان و سرانجام رسانیده است. پراکنده، بی‌سامان، به این زمینه، پیشتر پرداخته شده است، اما در گزارشی فراخ‌دامان، با ساختاری سنجیده، انداموار، تا آنجا که من می‌دانم نخست‌بار است که پژوهشی از این‌گونه به انجام رسیده است. سه دیگر آنکه قلم را نفرسوده است؛ انشا ننوشته است. هر آنچه شما می‌خوانید، خواندنی است؛ چرا؟ زیرا آموختنی است.[۹۵]

ضیا موحد (استاد فلسفه و منطق و شاعر): آیا می‌توان به فارسی کتابی فراهم آورد که به پرسش‌های هستان‌شناسی، هستی‌شناسی و زیبایی‌شناسی ما پاسخ دهد؟ البته و قطعاً نه. اما مهدی مظفری‌ساوجی در کتاب «متافیزیک شعر»، تلاش کرده به این پرسش‌ها پاسخ دهد، آن‌هم صرفاً با اتکا بر هرچه در فارسی به این موضوع‌ها نوشته شده، اعم از تصنیف و تألیف و ترجمه. برای ارزیابی این کتاب منتظر آینده نباید بود. کتابی است مفید و در نوع خود بی‌همتا.[۹۶]

بهاءالدّین خرّمشاهی (نویسندە، مترجم و پژوهش‌گر ادبی): نه به گمان، بلکه به اعتقادم، تاکنون در میان مراجع فارسی، اثری به جامعیّت و اهمیّت و فایده‌بخشیِ «متافیزیک شعرِ» مهدی مظفری ساوجی، در زمینۀ ادب‌پژوهیِ فلسفی نداشته‌ایم؛ اصطلاحِ «ادب‌پژوهیِ فلسفی» را خود مؤلّف اندیشمند و کوشای این مرجعِ فلسفی-ادبی به کار برده‌اند، با دیدگاه معتنابهی که به این دو ساحت از علم و هنر داشته‌اند و در دیباچۀ کتاب‌شان به آن پرداخته‌ و تصریح کرده‌اند که «شعر و فلسفه، از آنجا که هر دو مبتنی بر خلق جدید و خرق عادت‌اند، ما را به وجه یا وجوهی مشترک رهنمون می‌شوند. به عبارتی، زبانی که این دو برای بیان خویش برمی‌گزینند، از جنس زبان رایج و روزمرّه نیست که حوایجِ عرفی و عادّی را برطرف کند. اگرچه اجزا و عناصرِ کشف و شهودِ هر کدام، در ادراک و انعکاسِ جهان، مُغایر و مُباین با دیگری است؛ شعر، متّکی به تخیّل خلاق است و فلسفه، مبتنی بر تعقّلِ خلّاق.» مؤلّفِ این اثر باارزش و وزین، حتّی اگر نام کتاب خود را دانشنامهٔ فلسفی شعر گذارده بود جا داشت.[۹۷]

مسعود کیمیایی (کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس): متافیزیک شعر، مرا یاد اسفار اربعه انداخت. اما خیلی متفاوت‌تر از آن است. خیلی مال امروز است. درست است که از دل کلاسیک‌ترین واژه‌ها استفاده می‌کند، موضوعاتِ خیلی قدیمی را استفاده می‌کند، ولی تراش‌شان می‌دهد برای امروز. حرف اوّلش این است که فلسفه در ناتوانی خودش به شعر پیوند می‌خورد. و حالا قدرت‌های پنهان و قدرت‌های آشکار در فلسفه قرار است پابه‌پا شوند و این فلسفه وارد شعر شود. آیا فلسفه نیاز دارد که به شعر ورود بکند؟ یا نه، به شعر کمک می‌کند؟ هیچ‌کدام. هیچ‌کدام. شعر با مردم حرکت می‌کند. در تاریخ خودش متولد می‌شود. شعری که در تاریخ خودش متولّد شود، باید حرف تاریخ خودش را بزند. و در حرفِ تاریخ خودش، فلسفه سخت وارد می‌شود. نمی‌تواند وارد شود. وقتی ما به فلسفه نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این دانش، در تکّه‌تکّه‌های تاریخ وجود دارد؛ در همۀ تاریخ وجود ندارد. حالا مهدی مظفری ساوجی با کشمکش این‌ها را کنار هم می‌گذارد. تو یا قبول می‌کنی یا قبول نمی‌کنی. ولی نمی‌توانی این کشمکش را قبول نکنی. نمی‌توانی این دانستگی را قبول نکنی. تمام سلاح‌هایی که هنرهای دیگر دارند، شعر دارد. یعنی حضورش همه‌جا می‌تواند باشد. در خون‌آلودترین و در پاک‌ترین لحظه‌ها. قاب ندارد و ساوجی در کتابش، در متافیزیک شعر، این‌ها را به قول قدیمی‌ها به هم خورانده؛ جاانداخته؛ جاافتاده؛ دو موضوع جدا، با رنگ‌آمیزی جدا، و اصلاً با جاده‌های جدا را در هم تنیده است. سَفَر به شهرهایی که اصلاً نزدیک یکدیگر هم نیستند؛ ولی این‌ها را به هم نزدیک کرده. زحمت کشیده. زحمت کشیده.[۹۸]

بهروز ایمانی (نسخه‌پژوه و منتقد ادبی): در ساحتِ مطالعات کنونی مربوط به وجودشناختی شعر آثار قابل توجهی منتشر نشده و «متافیزیک شعر»، یگانه مرجع جدّی در این موضوع و مفهوم است که مطالعه فراگیر مؤلف، ما را با تألیفی پربرگ‌وبار مواجه کرده و هرکدام از مباحث کتاب، خود می‌تواند موضوع یک تحقیق باشد.[۹۹]

شمس لنگرودی (شاعر و پژوهشگر): ارزش «متافیزیک شعر» آقای مظفری در همین است که می‌خواهد به مخاطب بگوید که شعر چیزی نیست که در سطح جریان داشته باشد. این کتاب، در واقع، به همین می‌پردازد. به اینکه، آنچه در شعر لازم است، همان است که قدیم‌ها می‌گفتند جوهر شعر، که لزوماً ارتباطی به وزن و قافیه و آنچه مربوط به نظم می‌شود ندارد. شعر باید جوهر داشته باشد، نه فقط وزن و قافیه. این همان چیزی است که ایشان گفته‌اند متافیزیک شعر. یا من تصوّر می‌کنم بگوییم روح شعر. وزن و قافیه، جسم شعر را تشکیل می‌دهد و روح به شعر، نمی‌دمانَد. کتاب «متافیزیک شعر»، به‌طور تاریخی به این موضوع می‌پردازد که در طول تاریخ، دربارۀ روحِ شعر، چه بحث‌هایی شده و در حقیقت، به‌طور تاریخی این مقوله را بررسی کرده است. قبلاً در ایران چنین کتابی نبوده. جناب مظفّری در نگارش «متافیزیک شعر» خیلی زحمت کشیده و همین قضیه، یعنی نگرش خلاقانۀ ناشی از دخالت در زبان، در جهت تبلور روح و جوهر شعر را بررسی کرده.[۱۰۰]

احمد پوری (نویسنده و مترجم): در این کتاب به مباحثی برخوردم که حیرت کردم. گویا خیلی از بحث‌هایی که ما فکر می‌کردیم بحث‌های سال‌های اخیر است، از زمان افلاطون و ارسطو بوده؛ مثلاً وزن و جوهر شعر. کتاب آقای مظفری از این نظر برای من بسیار جالب بود.[۱۰۱]

دکترعبدالحمید ضیایی (شاعر، نویسنده و پژوهشگر): کتاب «متافیزیک شعر» را می‌توان تلاشی در جهت واسازی دریدایی تقابل‌های دوگانهٔ مجعول بین شعر و منطق/ فلسفه دانست. مهدی مظفری ساوجی می‌خواهد در این کتاب نوعی آشتی بین شعر با منطق و مطالعات متافیزیک برقرار کند و به ما یادآوری‌کند که حقیقت/واقعیت، ‌نه‌ یک‌ تجرید منطقی‌ ساده‌ است‌ و نه‌ یک‌ آکسیومِ ریاضی‌وار خالص، و نه‌ از این‌ ابعاد عاری‌ است. بلکه‌ به طرزی توأمان، هم‌ منطقی‌ و هم‌ شاعرانه، هم‌ موسیقایی‌ و هم‌ ریاضی‌وار است. با این اوصاف، انگار یک‌ متافیزیک‌ کامل نیز باید از سویی‌ دارای‌ دقّت‌ ریاضیاتی‌ و منطقی‌ و از سوی‌ دیگر واجد جنبهِ‌ موسیقایی‌ و شاعرانه‌ باشد، همان‌گونه‌ که‌ چنین تلفیق موفّقی در برخی از سنت‌های‌ متافیزیکی‌ بزرگ‌ از فیثاغورث‌ تا ویتگنشتاین اتفاق افتاده است.[۱۰۲]

لیلا کردبچه (شاعر و پژوهشگر): «متافیزیک شعر» کتابی دربارهٔ شعر نیست، کتابخانه‌ای دربارهٔ شعر است که تاریخ نظریهٔ ادبی را به‌طور ویژه دربارهٔ شعر مدنظر قرار داده است. مظفری در این اثر، نه‌تنها شعر، که روح شعر را در مرکز توجه قرار داده و این مهم، البته از عهدهٔ هر پژوهشگری برنمی‌آید و حتّی از عهدهٔ هر پژوهشگری که خود شاعر هم باشد نیز برنمی‌آید.[۱۰۳]

کامران جوهری (نویسنده و پژوهشگر): به‌منظور درکِ پیوندِ دوسویهٔ این دو پدیدهٔ به ظاهر متمایز، یعنی «شعر» و «فلسفه»، لزومِ خوانشِ این اثر، به‌ویژه برای اهالیِ ادبیات امری خوشایند و در عین حال اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.[۱۰۴]

ــ دیدگاه دیگران دربارهٔ کتاب «غزل اجتماعی معاصر»

بهاءالدّین خرّمشاهی: این کتاب، یعنی «غزل اجتماعی معاصر»، کتابستان است. کتابی در چهار جلد وزیری و در بیش از دوهزارو پانصد صفحه که هم تاریخ و نقادی است و هم گنجینه‌ای از این گونه غزل.[۱۰۵]

ضیا موحد: کتاب «غزل اجتماعی معاصر» در ۴ جلد و ۲۵۰۸ صفحه، اثری است به دلایل مختلف بسیار تأمل‌انگیز. مهدی مظفری‌ ساوجی، شاعری با چند دفتر شعرِ موفق، با جوایز متعدد و گفت‌وگوهای خواندنی با نام‌آوران هنر و ادبیات، چهره‌ای است تثبیت‌شده در ادبیات معاصر. دربارۀ غزل‌های منتخب مظفری، حرف و حدیث فراوان است. این غزل‌ها بیشتر سؤال برمی‌انگیزند تا به سؤالی پاسخ دهند و این به خاطر گستردگی کار اوست. کم نیستند خوانندگانی که با این غزل‌ها زندگی کرده‌اند، به‌خصوص که مظفری‌ ساوجی شعرشناس است و انتخاب‌های او دقیق و اغلب از بهترین‌ غزل‌های معاصر زبان فارسی است.[۱۰۶]

منوچهر آتشی (شاعر): این کتاب‌ها خونِ پژوهشی دارند و جای‌شان همیشه دمِ دست است، نه کشوهای راکد. کتابِ «غزل اجتماعی معاصر»، از این جنس کتاب‌هاست. خوشحالم که دریافته‌ام جناب دکتر شفیعی کدکنی هم این کار را پسندیده‌اند؛ چراکه او بیش از بسیاران، اهلیّت، دانش و صداقت چنین آثاری را دارد و داوری او می‌تواند حجّت باشد.[۱۰۷]

فاضل نظری (شاعر): «غزل اجتماعی معاصر»، به باورِ من یک سیرِ واقع بینانه از تطوّرِ شعر اجتماعی در مقایسه با سایرِ گونه‌های شعر ارائه می‌کند و به نظرم توانسته به شکلی مقبول، تعریفی از این گونه شعر، ارائه کند. انتخاب اشعار این کتاب، انتخاب‌هایی منصفانه و کارشناسانه است.[۱۰۸]

منصور اوجی (شاعر): دست مهدی مظفری ساوجی درد نکند گلچینی فراهم آورده که هر شاعری و هر خانه‌ای و هر کتابخانه‌ای بی‌نیاز از آن نیست.[۱۰۹]

مرتضی کاخی (ادیب و پژوهش‌گر ادبی): کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، برای دوستداران این‌گونه آثار (که من شخصاً نمونه‌ای از آن را به خاطر ندارم) اثری است خواندنی و تحقیقی و زایندۀ تفحّص و تجسّس فراوان.[۱۱۰]

سیّد محمود سجّادی: یکی از ویژگی‌های ممتاز منتخبات شعر که «غزل اجتماعی معاصر» نیز مستظهر به آن است، گزینشِ متّکی بر بصیرت، ذوق‌ورزی، بی‌غرضی و پژوهش‌محورانه است. تبویب و تدوین کتاب، طبقِ اصول و آیین نگارش و تألیف و تصنیفِ جدید و نظام‌مند صورت گرفته است.[۱۱۱]

محمّدعلی بهمنی (شاعر): آنچه در جذبۀ زیستن با «غزل اجتماعی معاصر»، با اطمینان می‌توان گفت، مفید و ماندگار بودن است، که به راستی دقایق این گزینه، آن قدرها هست که نه تنها خوانندۀ کتاب، بلکه قفسۀ کتاب‌های مأخذ را برای همیشه خشنود خواهد کرد.[۱۱۲]

مسعود کیمیایی: خواندنِ کتاب «غزل اجتماعی معاصر»، در ده سال هم که شده، می‌ارزد به رازهای شعرِ قدیم و می‌ارزد به دانستگیِ نقش غزل در لایه‌های ادبیات ما. غزل‌های زنده را این اثر و این کتاب به یاد می‌آورد. به یاد می‌آورد که پیشانیِ ادبیات ما «نوشتی» بلند به غزل داده است.[۱۱۳]

سعید بیابانکی (شاعر): همهٔ اشعارِ این کتاب دربارۀ مفاهیمِ اجتماعی و دردهای روزگار است. «غزل اجتماعی معاصر»، مرجعِ مناسبی است برای کسانی که می‌خواهند با غزلِ اجتماعی و سیرِ تحوّلات و تغییرات آن آشنا شوند.[۱۱۴]

مطالب وابسته[ویرایش]

نظر مظفّری ساوجی دربارهٔ ممیّزی: مؤلّف، به شکلی می‌نویسد که هر کلمه و حرفی دقیقاً جایی قرار ‌بگیرد که در شکل و ساختار نهایی خود نتوان آن‌ را پس و پیش کرد. از این نظر هر دخل و تصرّفی از طرف دیگران تأثیر منفی و مخرّب خود را بر فرم و محتوا می‌گذارد و به نوعی در ساختار اثر اختلال ایجاد می‌کند.[۱۱۵]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نگاهِ محمّدرضا شفیعی کدکنی به کارنامه مهدی مظفری ساوجی: شفیعی کدکنی در مورخ ۲۶ مهر ماه ۱۴۰۲ در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار ضمن تمجید از کتاب‌های «غزل اجتماعی معاصر» و «متافیزیک شعر»، دربارۀ آثار گفت‌وگومحورِ مظفّری ساوجی گفت: «آقای ساوجی کار خوبی کرده‌اید که با مفتون [امینی] گفت‌وگو کرده‌اید. خدا بیامرزد مفتون را؛ آدم بسیار درستی بود و شدیداً عاطفی و خیلی دوست‌داشتنی. کیارستمی هم که در این کتاب با او گفت‌وگو کرده‌اید خیلی مهم بود و در سینمای ایران نقش مهمی داشت. می‌دانم که او شعر را می‌شناخت. کار خوبی کرده‌اید. خیلی عالی است. نجف دریابندری هم که در دو جلد منتشر شده، عالی است. نجف آدم کوچکی نبود. نجف، انتلکتوئل واقعی مملکت ما بود. نجف، امثال نجف، انتلکتوئل واقعی بودند. یعنی اگر نجف می‌رفت به یک کنگرۀ مثلاً روشنفکران جهان، می‌توانست به عنوان یک روشنفکر ایرانی بدرخشد. نجف، شاگردروزنامه‌چی نبود. خیلی از این اشخاصی که اسم خودشان را روشنفکر گذاشته‌اند، شاگردروزنامه‌چی هستند. به هر حال، شما کارهای خیلی مهمی انجام داده‌اید. بارک اللّه، خدا خیرتان بدهد. این‌همه انرژی و پشتکار واقعاً ارزش دارد. انشااللّه سلامت باشید. این‌ها اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان است.»[۱۱۶]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پیام تسلیتِ محمود دولت‌آبادی در پی درگذشتِ شاعر معاصر یدالله مفتون امینی، که در تاریخ ١٧ آذر ١٤٠١ آن را در اختیار مهدی مظفری ساوجی نهاد:

«جناب مظفری ساوجی از جانب من تسلیت بگویید خدمتِ بازماندگان زنده‌یاد مفتون امینی عزیز. اگر در مراسم امروز فرصتی شد، این نکته را که می‌گویم و پاره‌ای از شعری را که او دوست داشت و برای‌تان می‌خوانم، پخش کنید. یک‌ وقت مفتون به من نکته مهمی را گفت. نمی‌دانم به چه مناسبت سر فراگوش من آورد و گفت: «من حاضر نیستم یک سرِ سوزن، از سرِ این گربه زیبا کاسته شود» و این در یاد من مانده است. جناب ساوجی، خوشبختانه فرصت کردم بعد از کتابی که شما درآورده‌اید با ایشان صحبت کنم و حالش را بپرسم. خیلی خوب شد که صدای او را شنیدم. در کتاب شما خواندم که این مرد، شعرِ لنگستون هیوز را دوست می‌داشته. می‌خواهم به یاد او و به احترام آقا مفتون عزیز، بخشی از این شعر را بخوانم. ترجمه زنده‌یاد شاملوست:

آه، بگذارید این وطن، بارِ دیگر وطن شود

- سرزمینی که هنوز آنچه می‌بایست بشود نشده است

و باید بشود!-

سرزمینی که در آن هر انسانی آزاد باشد

سرزمینی که از آنِ من است

از آنِ بینوایان

که این وطن را وطن کردند

که خون و عرقِ جبین‌شان، درد و ایمان‌شان،

در ریخته‌گری‌های دست‌هاشان، و در زیر باران خیش‌هاشان

بار دیگر باید رؤیای پُرتوان ما را بازگردانَد.

آری، هر ناسزایی را که به دل دارید نثار من کنید

پولادِ آزادی زنگار ندارد...

آشکارا می‌گویم،

این وطن برای من هرگز وطن نبود

با وصفِ این، سوگند یاد می‌کنم که وطنِ من، خواهد بود!

رؤیای آن

همچون بذری جاودانه

در اعماقِ جانِ من نهفته است

باری پسرم! بعد از وقایعِ فجیعِ اخیر، آن‌قدر پژمرده و خسته و اندوهبار شده‌ام که نتوانستم دعوت شما را بپذیرم و در مراسم یادبود مفتون عزیز، آن رفته و دوستدارِ آشنا حاضر شوم. تسلی و سلام مرا به خانواده محترم او ابلاغ کن. بسیار متشکرم و عذرخواه.»[۱۱۷]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع[ویرایش]

  1. ↑ «انگشت‌های لاغر باران». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  2. ↑ ««احوال و آثار محمد دبیر سیاقی» به نمایشگاه کتاب خواهد آمد». ایبنا. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  3. ↑ «Magiran | روزنامه اعتماد (1386/12/19): درباره مجموعه شعر رنگ ها و سایه ها /زبان اگر جسم بود جان نمی شد». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  4. ↑ ««زندگی چیزی کم دارد» با گزینش سیمین بهبهانی منتشر شد». ایبنا. ۲۰۱۵-۰۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  5. ↑ «بیرون‌پریدن از خویش». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  6. ↑ ««باران، با انگشت‌های لاغر و غمگینش» به چاپ دوم رسید». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  7. ↑ «نگاهی به برگزیده کتاب سال شعر خبرنگاران». old.bookcity.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  8. ↑ «انتشارات ایهام | باران با انگشت های لاغر و غمگینش». ihambook.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  9. ↑ ««غزل اجتماعی معاصر»، کتابی کتابستان». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  10. ↑ «غزل اجتماعی معاصر، اثری خواندنی و ماندنی از مهدی مظفری ساوجی - آکادمی مطالعات ایرانی لندن (LAIS)» (به انگلیسی). ۲۰۱۵-۰۹-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  11. ↑ «انتخابی از بهترین غزل‌های اجتماعی معاصر فارسی». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  12. ↑ «غزل اجتماعي معاصر (4 جلدي) از 1258 (عهد مشروطه) تا 1400». فروشگاه اينترنتي ديد‌آور. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  13. ↑ ««متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است». ایبنا. ۲۰۲۳-۱۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  14. ↑ «نگاهی به «متافیزیک شعر» و ساختار و محتوای آن». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۱۰-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۹.
  15. ↑ «دیدگاه مظفری ساوجی در «متافیزیک شعر» شبیه ویل‌دورانت است». ایبنا. ۲۰۲۳-۱۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۹.
  16. ↑ «۲ نگاه به «متافیزیک شعر» اثر مهدی مظفری ساوجی». ایسنا. ۲۰۲۳-۱۱-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۹.
  17. ↑ ««متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است». ایبنا. ۲۰۲۳-۱۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۹.
  18. ↑ «کتاب گفتگو با نجف دریابندری». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۱۰-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  19. ↑ «کتاب «گفت‌وگو با عباس کیارستمی» منتشر شد | پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما». cinemacinema.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  20. ↑ «هشت‌کتاب از مظفری ساوجی چاپ و تجدیدچاپ می‌شوند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۰-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  21. ↑ «تاسیس مکاتب پرزرق و برق مریدپروری با حباب فیس‌بوک و اینستاگرام». old.bookcity.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  22. ↑ رسید، کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب-گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم. «کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم رسید». کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - گفتگو با ایران درّودی به چاپ هفتم رسید. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  23. ↑ مظفری ساوجی، مهدی (۱۴۰۰). جایی پشت واژه‌ها (گفت‌وگو با شمس لنگرودی). دیدآور. صص. ۹-۱۰.
  24. ↑ «گفت و گو با نجف دریابندری | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  25. ↑ «روزنوشت یک گفت و گو با نجف دریابندری | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  26. ↑ «حرف‌های جالب نجف دریابندری درباره شاعران». ایسنا. ۲۰۱۸-۰۸-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  27. ↑ «گفت‌وگوهای اخوان ثالث در قالب یک کتاب». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  28. ↑ «پشت صحنه آبی | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  29. ↑ «Magiran | روزنامه شرق (1393/04/02): نیمرخ به سوی دوربین». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  30. ↑ mehdirezayi (۲۰۲۱-۱۱-۲۵). «مصاحبه با سیمین بهبهانی «مهدی مظفری ساوجی»/ اختصاصی چوک». مؤسسه خانه داستان چوک. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  31. ↑ «کتاب مطلب از این قرار است اثر مهدی مظفری ساوجی | ایران کتاب». فروشگاه اینترنتی ایران کتاب. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  32. ↑ «مرور خاطرات ایران درّودی». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۳-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  33. ↑ «انتشار کتاب آفاق و اسرار عزیز شب | ایران درّودی». irandarroudi.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  34. ↑ «انتشار کتاب "گفت‌وگو با عباس کیارستمی" با ویرایش جدید / "گزینه اشعار" مهدی مظفری‌ساوجی در بازار نشر». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  35. ↑ َAvangard. «کتاب گفت و گو با عباس کیارستمی | آوانگارد | Avangard». https://www.avangard.ir/. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶. پیوند خارجی در |وبگاه= وجود دارد (کمک)
  36. ↑ «نشرچشمه». www.cheshmeh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  37. ↑ پنجه‌ای، کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب-نگاهی به آنجا که وطن بود | مزدک. «کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - نگاهی به آنجا که وطن بود | مزدک پنجه‌ای». کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - نگاهی به آنجا که وطن بود | مزدک پنجه‌ای. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  38. ↑ «کتاب «گفت‌وگو با مفتون امینی» منتشر شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۸-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  39. ↑ «پنهان در آینه: گفتگو با ضیاء موحد » انتشارات هرمس». انتشارات هرمس. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  40. ↑ «Magiran | روزنامه شرق (1400/09/01): پیش روی واقعیت». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  41. ↑ «Magiran | روزنامه شرق (1400/03/10): اهمیت تاریخ شفاهی ادبیات». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  42. ↑ «درخت فرهنگ‌وهنر ایران ریشه در زبان باشکوه فارسی دارد / حاشیه‌های‌ زندگی هنرمندان ارتباطی با ادبیات و هنر ندارد / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از گردآوری تاریخ ادبیات شفاهی تا شناخت‌نامه‌نویسی‌». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  43. ↑ «مهدي مظفري ساوجي|فروشگاه اینترنتی سوره مهر». sooremehrbookshop.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  44. ↑ شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۴۰۲). «اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان». چراغ‌های رابطه (۲): ۴.
  45. ↑ «معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال شعر به انتخاب «خبرنگاران»». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۳-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  46. ↑ «رنگ ها و سایه ها | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  47. ↑ «نشرچشمه». www.cheshmeh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  48. ↑ «شب به شیشه می زند | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  49. ↑ «نشرچشمه». www.cheshmeh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  50. ↑ «انتشارات ایهام | باران با انگشت های لاغر و غمگینش». ihambook.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  51. ↑ «به شکوفه سیب». انتشارات شهرستان ادب. ۲۰۱۹-۰۵-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  52. ↑ «Mozafari savoji, Mehdi: Zendegi chizi kam darad | Ketab Corp مظفری ساوجی، مهدی : زندگی چیزی کم دارد | شرکت کتاب». shop.ketab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  53. ↑ «گزینه اشعار مهدی مظفری ساوجی | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  54. ↑ «مردن که جرم نیست – فروشگاه کتاب کوله پشتی». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  55. ↑ «انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  56. ↑ «انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  57. ↑ «انتشارات سوره مهر - گردش در مدینه‌های فاضله». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  58. ↑ «‌طنز، مُصلح چنین‌ متن‌هایی است/ «گردش در مدینه‌های فاضله» با چاشنی طنازی انتقادی». ایبنا. ۲۰۲۱-۱۲-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  59. ↑ «کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد». library.um.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  60. ↑ «سیر تاریخی غزل اجتماعی و شهد اما شوکران». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  61. ↑ «غزل اجتماعي معاصر (4 جلدي) از 1258 (عهد مشروطه) تا 1400». فروشگاه اينترنتي ديد‌آور. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  62. ↑ «خبرگزاری فارس - گزیده غزل‌های عاشورایی «همه آینه‌ها» به چاپ سوم رسید». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۳-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  63. ↑ «سفرنامۀ باد – فروشگاه کتاب کوله پشتی». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  64. ↑ «متافيزيك شعر (3 جلدي)». فروشگاه اينترنتي ديد‌آور. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  65. ↑ مظفری ساوجی، مهدی (۱۴۰۱). غزل اجتماعی معاصر، از ۱۲۸۵ (انقلاب مشروطه) تا ۱۲۸۵. ج. ۱. دیدآور. صص. ۲۱۰-۱۸۶.
  66. ↑ ««غزل اجتماعی معاصر» به چاپ پنجم رسید». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۷-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  67. ↑ «غزل اجتماعی، از مشروطه تا امروز». شرق. ۲۰۲۴-۰۴-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۳۰.
  68. ↑ «Magiran | روزنامه شرق (1402/08/21): در جست وجوی سرچشمه های روح در شعر». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۱.
  69. ↑ «از بامداد | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  70. ↑ «گفت و گو با نجف دریابندری | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  71. ↑ «‭BBC ‮فارسی‬ - ‮فرهنگ و هنر‬ - ‮کتاب گفتگو با نجف دریابندری‬». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  72. ↑ «سی روز با نجف دریابندری». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۰۱-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  73. ↑ «روزنوشت یک گفت و گو با نجف دریابندری | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  74. ↑ «جستجو - پشت صحنه آبی | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  75. ↑ سرکوهی، فرج (۲۰۰۹-۱۱-۲۰). «پشت صحنه آبی، نیم‌قرن حضور خلاق». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  76. ↑ «کتاب سبز و بنفش و نارنجي (گفتگو با سيمين بهبهاني) اثر مهدي مظفري ساوجي - نگاه/انتشارات آگاه». www.agahbookshop.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  77. ↑ «Magiran | روزنامه شرق (1393/04/02): نیمرخ به سوی دوربین». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  78. ↑ «رندی از تبار خیام». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  79. ↑ «کتابخانه تخصصی ادبیات». literaturelib.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  80. ↑ «انتشارات سوره مهر - مطلب از این قرار است». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  81. ↑ «پنهان در آینه: گفتگو با ضیاء موحد » انتشارات هرمس». انتشارات هرمس. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  82. ↑ «"گفتگو با ایران درودی" رونمایی می‌شود». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۷.
  83. ↑ مظفری ساوجی، مهدی (بهمن و اسفند ۱۴۰۲). «تجربه». جدید (۲۷): ۶۲.
  84. ↑ «شناختنامه مسعود کیمیایی | فروشگاه انتشارات مروارید». morvarid.pub. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  85. ↑ «رودررویی فیلم‌ساز و مخاطب در «شناخت‌نامه مسعود کیمیایی»». ایسنا. ۲۰۲۰-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۶.
  86. ↑ «معرفی و دانلود کتاب صوتی گفتگو با نجف دریابندری | مهدی مظفری ساوجی | نشر ماه آوا». کتابراه. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  87. ↑ ندا ولی پور (١٩ آذر ١٤٠٢). «در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  88. ↑ «غزل اجتماعی، از مشروطه تا امروز». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  89. ↑ dehbashi (۲۰۲۳-۰۲-۲۵). «شب غزل اجتماعی معاصر». مجله فرهنگی و هنری بخارا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
  90. ↑ «شب مفتون امینی در «بخارا» برگزار می‌شود». ایبنا. ۲۰۲۲-۱۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۳.
  91. ↑ «شعرخوانی مهدی مظفّری ساوجی در لاههٔ هلند». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۲.
  92. ↑ «شعرخوانی شاعر ایرانی در چهارمین جشنواره شعر لاهه هلند». ایبنا. ۲۰۲۴-۰۴-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۵.
  93. ↑ «هشت‌کتاب از مظفری ساوجی چاپ و تجدیدچاپ می‌شوند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۰-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۱.
  94. ↑ «معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال شعر به انتخاب «خبرنگاران»». www.isna.ir. ٢٤ اسفند ١٣٩٧. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  95. ↑ ندا ولی پور (١٩ آذر ١٤٠٢). «در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  96. ↑ «کشکول متافیزیک شعر در فارسی». شرق. ۲۰۲۴-۰۴-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  97. ↑ «متافیزیک شعر». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  98. ↑ «در شب «متافیزیکِ شعر» چه گذشت؟». ایسنا. ۲۰۲۳-۱۲-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۱.
  99. ↑ ««متافیزیک شعر» یگانه مرجع جدی در باب وجودشناختی شعر است». ایبنا. ۲۰۲۳-۱۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  100. ↑ «در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ١٩ آذر ١٤٠٢.
  101. ↑ «در شب متافیزیک شعر چه گذشت؟». ایسنا. نوزدهم آذرماه ١٤٠٢. دریافت‌شده در ١٩ آوریل ٢٠٢٤. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  102. ↑ «نگاهی به متافیزیک شعر اثر مهدی مظفری ساوجی». www.isna.ir. ۲۷ آبان ١٤٠٢. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۹.
  103. ↑ «نگاهی به متافیزیک شعر». www.isna.ir. ٢٧ آبان ١٤٠٢.
  104. ↑ کامران جوهری (٦ آبان ١٤٠٢). «نگاهی به متافیزیک شعر، ساختار و محتوای آن». خبرگزاری مهرنیوز.
  105. ↑ ««غزل اجتماعی معاصر»، کتابی کتابستان». شرق. ۲۰۲۴-۰۴-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
  106. ↑ «انتخابی از بهترین غزل‌های اجتماعی معاصر فارسی». شرق. ۲۰۲۴-۰۴-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
  107. ↑ منوچهر آتشی؛ روزنامه شرق، شماره ٥٥٨ صفحه ٢٠، مورخ ١٣٨٤٫٦٫٢
  108. ↑ فاضل نظری، شاعر، روزنامه آرمان، شماره ٢٧٢٤، صفحه ٧، مورخ ١٣٩٤٫١٫٣١
  109. ↑ منصور اوجی، روزنامه عصر مردم، شماره ٥٤٦٨، صفحه ٨، مورخ ١٣٩٤٫٢٫٢١
  110. ↑ مرتضی کاخی، روزنامه اعتماد، شماره ٣٣٤٥، صفحه ١٠، مورخ ١٣٩٤٫٦٫٢٦
  111. ↑ سیّد محمود سجّادی، کتابِ ماه ادبیات و فلسفه، شماره ١٠، ١١ و ١٢، مرداد، مهر ١٣٨٥، صفحه ١٢٢-١٢٠
  112. ↑ محمّدعلی بهمنی، روزنامه اعتماد، ضمیمه شماره ١٥٨١، صفحه ١٨، مورخ ١٣٨٦٫١٠٫١٣
  113. ↑ مسعود کیمیایی، روزنامه شرق، شماره ٢٣٢٦، صفحه ١٢، مورخ ١٣٩٤٫٣٫٢٧
  114. ↑ سعید بیابانکی، روزنامه جام جم، شماره ٤٢٥٣، صفحه ٨ موخ ١٣٩٤٫٢٫١٩
  115. ↑ «انتشار "مردن که جرم نیست" / روایت مهدی مظفری‌ساوجی از جامعه امروز». خبرگزاری هنر ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
  116. ↑ شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۴۰۲). «اسناد تاریخ ادبیات عصر ما برای آیندگان». چراغ‌های رابطه (۲): ۴.
  117. ↑ «یادداشتی از محمود دولت‌آبادی به یاد رفته و دوستداری آشنا». شرق. ۲۰۲۴-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۰۵.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مهدی_مظفری_ساوجی&oldid=39568271»